Guevara, Giovanni di, In Aristotelis mechanicas commentarii, 1627

Page concordance

< >
Scan Original
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
< >
page |< < of 303 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10019">
            <p id="N108E1" type="main">
              <s id="N10903">
                <pb pagenum="15" xlink:href="005/01/023.jpg"/>
              facilè erit inductione probare. </s>
              <s id="N10917">Cumque ipſæ cauſæ ex qui­
                <lb/>
              bus mechanica facultas ſuas elicit concluſiones, vel ſint per
                <lb/>
              ſe notæ, vt citius ferri, quod facilius mouetur; Aequalia ab
                <lb/>
              æqualibus non moueri, & ſimilia; vel fundentur in principijs
                <lb/>
              demonſtratis in alia ſuperiori ſcientia, de quibus habetur ve­
                <lb/>
              ra certitudo, & euidentia hinc vlterius fit, vt ipſa pariter co­
                <lb/>
              gnitio mechanicarum concluſionum, eandem participet, ac
                <lb/>
              ſortiatur euidentiam, vt commune eſt omnibus ſcientijs, quæ
                <lb/>
              nimirum euidentiam non niſi ex principijs obtinent per reſo­
                <lb/>
              lutionem vſque ad elementa, vt ſæpè docet Philoſophus in
                <lb/>
              Analiticis. </s>
            </p>
            <p id="N1092E" type="main">
              <s id="N10930">Quòd ſi mechanica facultas ſimul à nobis
                <expan abbr="cõſtituatur">conſtituatur</expan>
              ars,
                <lb/>
              & hæc iuxta doctrinam allegatam Ariſtotelis 6. Ethic. cap. 4.
                <lb/>
              ſemper verſetur circa aliquid quod aliter eſſe atque aliter po­
                <lb/>
              teſt; Id ſanè non obſtat; nam ibi apud Philoſophum ſermo
                <lb/>
              eſt de arte ſumpta pro arte ſeruili, quæ verſatur circa ſingu­
                <lb/>
              laria, ac varia corporum accidentia, vt circa fabrilia, hoc eſt
                <lb/>
              varias corporum formas manibus
                <expan abbr="effingẽdas">effingendas</expan>
              , & artificiosè in­
                <lb/>
              troducendas, quæ certè aliter atque aliter ſe poſſunt habere,
                <lb/>
              ac proinde de illis dari non poteſt vera ſcientia. </s>
              <s id="N1094F">Alioquin
                <expan abbr="">cum</expan>
                <lb/>
              diximus huiuſmodi facultatem eſſe pariter artem, artem ſum­
                <lb/>
              pſimus cum Ariſtotele 1. Metaphiſices cap. 1. pro habitu in
                <lb/>
              tellectuali qui verſatur circa vniuerſalia factibilia, & ex cauſis
                <lb/>
              ea dignoſcendo, ac tradendo modum quo fieri debent; quo
                <lb/>
              ſenſu diximus, artem cum ſcientia quaſi confundere, ſaltem
                <lb/>
              loquendo de ſcientia practica. </s>
              <s id="N10962">Quamobrem. </s>
            </p>
            <p id="N10966" type="main">
              <s id="N10968">Tertio dicendum eſt, mechanicam facultatem non eſſe
                <lb/>
              ſcientiam ſpeculatiuam, ſed practicam. </s>
              <s id="N1096D">In quo nulla poteſt
                <lb/>
              eſſe difficultas præſertim in doctrina Ariſtotelis, nam vt ipſe
                <lb/>
              docet lib. 2. Met. cap. 1. Scientia ſpeculatiua eſt illa cuius
                <lb/>
              finis eſt veritas,
                <expan abbr="quæq.">quæque</expan>
              in ſe ipſa ſiſtit, nullum includens ordi­
                <lb/>
              nem ad aliud præter veritatem ipſius obiecti ſcibilis. </s>
              <s id="N10980">Practi­
                <lb/>
              ca verò ſcientia eſt, cuius finis eſt opus; nempè quæ ex ſe or­
                <lb/>
              dinatur ad opus, vel operationem aliquam exercendam præ­
                <lb/>
              ter ipſam ſcientiam. </s>
              <s id="N10989">Mechanica autem facultas nullo modo
                <lb/>
              abſtrahere poteſt ab ordine quem eſſentialiter dicit ad
                <expan abbr="motũ">motum</expan>
              </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>