1ex parte palmulæ.
Et ſic qui in medio ſunt remi, eo quod ibi
latiſsima ſit nauis, longiſſimi ſunt, maximèque proinde nauim
promouent; qui verò puppim verſus, aliquantulum breuio
res; ac breuiſſimi, qui conſtituuntur ad proram, propter ean
dem rationem; ideoque minus, ac minus proportionaliter na
uem ipſam valent mouere, ſeu vniformiter difformiter.
latiſsima ſit nauis, longiſſimi ſunt, maximèque proinde nauim
promouent; qui verò puppim verſus, aliquantulum breuio
res; ac breuiſſimi, qui conſtituuntur ad proram, propter ean
dem rationem; ideoque minus, ac minus proportionaliter na
uem ipſam valent mouere, ſeu vniformiter difformiter.
Exploratiſſimum eſt hoc experimentum, ratioque vt vidi
mus manifeſta. Sed contra Ariſtotelem obijciunt Blanca
nus, & Baldus, quòd mare potius, quàm ſcalmus rationem
habere videatur fulcimenti. Siquidem ſcalmus eo quod af
fixus ſit naui, non manet, vt proprium eſt fulcimenti, ſed fer
tur cum illa. Quare in ipſorum ſententia, ita remus conſti
tuitur vectis, vt centrum habeat in extremitate palmulæ, qua
mari adhæret, atque innititur tanquam fulcimento; pondus
autem ſit nauis, & potentia mouentis applicetur in manubrio.
mus manifeſta. Sed contra Ariſtotelem obijciunt Blanca
nus, & Baldus, quòd mare potius, quàm ſcalmus rationem
habere videatur fulcimenti. Siquidem ſcalmus eo quod af
fixus ſit naui, non manet, vt proprium eſt fulcimenti, ſed fer
tur cum illa. Quare in ipſorum ſententia, ita remus conſti
tuitur vectis, vt centrum habeat in extremitate palmulæ, qua
mari adhæret, atque innititur tanquam fulcimento; pondus
autem ſit nauis, & potentia mouentis applicetur in manubrio.
Veruntamen non video cur mobilitas ac latio nauis cum
ſcalmo, obſtet quominus ipſe ſcalmus habeat rationem ful
cimenti, eaque concedatur mari, quod non minus mouetur
per impulſum acceptum à palmula. Quapropter vel neu
trum horum dicendum eſt, habere poſſe rationem fulcimen
ti, hoc eſt nec mare, nec ſcalmum; vel dicendum eſt vtrum
que illorum participare huiuſmodi rationem, vt exempli
gratia, ſi ponamus vectem AB interpoſitam eſſe inter
32[Figure 32]
duos lapides CD, quorum C ſit verſus extremitatem B
retrorſum, D verò circa medium ipſius vectis antrorſum;
& potentia applicetur in extremitate A. Etenim ſi extre
mum A impellatur antrorſum verſus E, D quidem
ſimul feretur in F & C retrocedet in G, vt cuilibet expe
riri fas eſt. Quapropter nulla eſſet maior ratio cur potius
ſcalmo, obſtet quominus ipſe ſcalmus habeat rationem ful
cimenti, eaque concedatur mari, quod non minus mouetur
per impulſum acceptum à palmula. Quapropter vel neu
trum horum dicendum eſt, habere poſſe rationem fulcimen
ti, hoc eſt nec mare, nec ſcalmum; vel dicendum eſt vtrum
que illorum participare huiuſmodi rationem, vt exempli
gratia, ſi ponamus vectem AB interpoſitam eſſe inter
32[Figure 32]duos lapides CD, quorum C ſit verſus extremitatem B
retrorſum, D verò circa medium ipſius vectis antrorſum;
& potentia applicetur in extremitate A. Etenim ſi extre
mum A impellatur antrorſum verſus E, D quidem
ſimul feretur in F & C retrocedet in G, vt cuilibet expe
riri fas eſt. Quapropter nulla eſſet maior ratio cur potius