1mula retrocedet vt vnum: tantum ſcilicet quantum eſt
ſpatium, quo excedit illud, quod conficitur per motum
contrarium.
ſpatium, quo excedit illud, quod conficitur per motum
contrarium.
Quæ omnia Geometricè at que exactius conſtare poſſunt
ex his, quæ Petrus Nonius acutiſſimè demonſtrat in ſua
Annotatione ſuper hunc ipſum locum Ariſtotelis. Quam
uis non rectè videatur ſupponere, ipſum Philoſophum, vni
uerſaliter aſſumpſiſſe tantum ſpatium conficere nauigium,
quantum remi manubrium. Fortaſſe propter illa verba
ipſius Philoſophi: Non procederet autem vbi ex D, niſi
commoueretur nauigium, & eò transferretur, vbi remi eſt
principium. Quæ tamen verba in diuerſum, ac veriorem
prolata ſunt ſenſum, vt ſupra expoſuimus. Solum enim per
ea intendit Philoſophus, quod non præcederet ſcalmus an
trorſum ad partes D, quo tantum peruenit manubrium A;
niſi commoueretur nauigium verſus eandem partem, ſe
quendo remi principium, à quo trahitur, vel à quo illuc fuit
impulſum.
ex his, quæ Petrus Nonius acutiſſimè demonſtrat in ſua
Annotatione ſuper hunc ipſum locum Ariſtotelis. Quam
uis non rectè videatur ſupponere, ipſum Philoſophum, vni
uerſaliter aſſumpſiſſe tantum ſpatium conficere nauigium,
quantum remi manubrium. Fortaſſe propter illa verba
ipſius Philoſophi: Non procederet autem vbi ex D, niſi
commoueretur nauigium, & eò transferretur, vbi remi eſt
principium. Quæ tamen verba in diuerſum, ac veriorem
prolata ſunt ſenſum, vt ſupra expoſuimus. Solum enim per
ea intendit Philoſophus, quod non præcederet ſcalmus an
trorſum ad partes D, quo tantum peruenit manubrium A;
niſi commoueretur nauigium verſus eandem partem, ſe
quendo remi principium, à quo trahitur, vel à quo illuc fuit
impulſum.
His tandem ita conſtitutis de motione remi, applican
do Ariſtoteles eandem obſeruationem, non abſimile eſſe
docet, quod contingit in motione gubernaculi, ac temonis,
vt ſcilicet ſicut ſcalmus, qui conſtituitur medium inter ex
trema ipſius remi, quæ mouentur in contrarium, illuc tranſ
fertur vbi remi eſt principium, nempe antrorſum, quo remi
manubrium pergit, ac nauem propellit: ita locus vbi ap
plicatur gubernaculum, ac primo attingit temonem (qui
certè locus eſt in linea cadenti, qua temo puppi adhæret in
cuſpide, & vbi conſtituitur etiam cardo) cum ſe habeat
tanquam medium inter duo extrema, quæ mouentur in
contrarium, videlicet manubrium gubernaculi, & alam te
monis, qua mare propellitur, illuc intelligetur transferri,
quo ipſum gubernaculi manubrium erat. Quemadmodum
enim ſcalmus, temo, ait Ariſtoteles, nempe ſecundum præ
dictam lineam circa quam quaſi immotam, conuertitur la
titudo ipſius temonis ex vna parte, & guberna culi manu
brium ex alia, vt patet in hac prima figura; in qua cadens
do Ariſtoteles eandem obſeruationem, non abſimile eſſe
docet, quod contingit in motione gubernaculi, ac temonis,
vt ſcilicet ſicut ſcalmus, qui conſtituitur medium inter ex
trema ipſius remi, quæ mouentur in contrarium, illuc tranſ
fertur vbi remi eſt principium, nempe antrorſum, quo remi
manubrium pergit, ac nauem propellit: ita locus vbi ap
plicatur gubernaculum, ac primo attingit temonem (qui
certè locus eſt in linea cadenti, qua temo puppi adhæret in
cuſpide, & vbi conſtituitur etiam cardo) cum ſe habeat
tanquam medium inter duo extrema, quæ mouentur in
contrarium, videlicet manubrium gubernaculi, & alam te
monis, qua mare propellitur, illuc intelligetur transferri,
quo ipſum gubernaculi manubrium erat. Quemadmodum
enim ſcalmus, temo, ait Ariſtoteles, nempe ſecundum præ
dictam lineam circa quam quaſi immotam, conuertitur la
titudo ipſius temonis ex vna parte, & guberna culi manu
brium ex alia, vt patet in hac prima figura; in qua cadens