Achillini, Alessandro (Achillinus, Alexander), Alexandri Achillini bononiensis De proportionibus motuum quaestio. , 1545

List of thumbnails

< >
1
1 		2
2
3
3 		4
4
5
5 		6
6
7
7 		8
8
9
9 		10
10
< >
page |< < of 13 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p>
              <s id="id.0.4.61.03">
                <pb xlink:href="087/01/010.jpg" n="193"/>
              tunc utrobique excessus est aequalis: ergo aequalis velocitas, immo simplex grave, ut octo in medio resistenti ut duo velocius moveretur quam grave, ut duo in vacuo, immo sequitur quod unus motus in vacuo esset velocior alio, quia maior potentia velocius moveret quae autem sequuntur, inconvenientia </s>
              <s id="id.0.4.61.04">Item arguunt, sit potentia ut quatuor in medio resistenti ut unum, tunc imaginemur aequaliter minorari potentiam et resistentiam, et sequitur expositione quod continue aeque velox erit motus usque ad annihilationem resistere, quod est </s>
              <s id="id.0.4.61.05">Confirmatur grave simplex in vacuo finite excedit vacuum, quia praecise per quantum ipsum est: ergo finite velociter movetur grave simplex in vacuo: consequens est contra Philosophum quarto physicorum, et esset opinio Avempace, contra quam arguit Averrois </s>
            </p>
          </chap>
          <chap>
            <p>
              <s id="id.0.5.01.01"/>
              <s id="id.0.5.01.02">Averrois quarto physicorum, commento 71 dicit causam diversitatis in motu esse secundum diversitatem proportionis excessus potentiae motoris supra rem motam ad excessum potentiae secundi motoris supra rem </s>
              <s id="id.0.5.01.03">Secundo, septimo physicorum, commento </s>
              <s id="id.0.5.01.04">Velocitas motus, quam habet totum motum ad totum motorem, est secundum proportionem excessus potentiae motoris supra potentiam </s>
              <s id="id.0.5.01.05">Tertio, septimum physicorum commento </s>
              <s id="id.0.5.01.06">Velocitas propria unicuique motui sequitur excessum potentiae motoris supra potentiam moti: et quarto physicorum, textu commenti 39 secundum excessum potentiae alterantis supra potentiam alterati erit velocitas motus </s>
              <s id="id.0.5.01.07">Quarto, quarto caeli, textu et commento ultimo: motus divisionis sequitur quantitatem excessus potentiae gravitatis supra potentiam continuationis corporis expulsi, ita quod cum imaginati fuerimus corpora duo dividentia idem corpus: tunc proportio velocitatis divisionis ab altero eorum ad velocitatem divisionis a secundo, erit sicut proportio gravitatis ad </s>
              <s id="id.0.5.01.08">Quinto, primo caeli, textu commenti </s>
              <s id="id.0.5.01.09">Qualis est proportio excessum potentiarum motivarum supra resistentias, talis est proportio </s>
              <s id="id.0.5.01.10">Sexto, tertio caeli, commento </s>
              <s id="id.0.5.01.11">Velocitas motus fit ex augumento potentiae motoris supra potentiam moti: propter has auctoritates concedunt aliqui quod velocitas motus, licet non sequatur excessum potentiae supra resistentiam: sequitur tamen proportionem excessus potentiae supra resistentiam: patet ex Ioanne Marliano in sua quaestione subtili de </s>
              <s id="id.0.5.01.12">Respondeo, aequalis excessus plus facit in parvo quam in magmo [=magno], ideo non sequitur velocitas excessum absolute.</s>
              <s id="id.0.5.01.13">Tum etiam quarto physicorum, commento 72 in infinitum subtiliato medio, in infinitum augetur motus, sed non in infinitum augetur excessus potentiae simplicis supra resistentiam: quia exempli gratia octo: omne minus quam quatuor, excedit per minus quam sint octo: ergo et </s>
            </p>
            <p>
              <s id="id.0.5.02.01">Tum etiam si aliqua potentia movet aliquod mobile, potentia duplicata movet praecise in duplo velocius ex determinatis, sed excessus duplicatae potentiae seu ad quam per duplicationem attingitur, est plus quam duplus ad excessum potentiae, quae duplicatur: ergo proportionem excessuum non sequitur </s>
              <s id="id.0.5.02.02">Intelligebat igitur Averrois aperire, cum exprimeret excessum potentiae supra resistentiam proportionem, quam habere debet agens supra mobile: ad hoc ut moveat </s>
              <s id="id.0.5.02.03">Illam enim oportet esse </s>
              <s id="id.0.5.02.04">Et istum sensum habet auctoritas de proportione </s>
            </p>
            <p>
              <s id="id.0.5.03.01">Contra: sit a. certa potentia manens, et in infinitum minoretur resistentia: tunc in infinitum crescit proportio,ergo in infinitum crescit velocitas: ergo in infinitum crescit excessus potentiae supra resistentiam: consequens est falsum, ergo et </s>
            </p>
            <p>
              <s id="id.0.5.04.01">Respondeo negando ultimam consequentiam, et casus est imaginarius, et non est possibilis per </s>
              <s id="id.0.5.04.02">Easdem regulas voluit Aristo. 7 physic. tex. com. 39 in motu augumentationis et </s>
            </p>
            <p>
              <s id="id.0.5.05.01">Contra: assimilet sibi agens passum, quae sint extreme contraria: tunc infinite velociter aget aliquando, quia ad non gradum deducitur qualitatis resistens, et tamen non infinitam qualitatem </s>
              <s id="id.0.5.05.02">Secundo inducat agens totam latitudinem caliditatis in hora: tunc duplum agens in hora non inducet in duplo maiorem </s>
              <s id="id.0.5.05.03">Tertio sit agens affectum minima qualitate: tunc medietas motoris non movebit medietatem mobilis in tempore </s>
              <s id="id.0.5.05.04">Quarto sit a. ut 8 alterans resistentiam ut 4. b. ut 6 alterans resistentiam ut 3 tunc in tempore aequali assimilabunt passa, quia aequaliter dominantur eorum, et tamen a. 4 gradus inducit in tempore in quo b. 3 gradus inducit in passo eius: et sic aliquando, proportiones sunt aequales, quando alterationes non sunt </s>
              <s id="id.0.5.05.05">Ad primum, negatur consequentia, ad probationem deducitur qualitas resistens ad non gradum succedente alterationi corruptione, quae generatio est, et sic per nullum tempus, immo neque instans, infinite velox erit actio: et sic non erit motus alterationis velociorlocali et </s>
              <s id="id.0.5.05.06">Ad secundum per accidens est, ratione qualitatis duplum non admittentis, quia latitudines qualitatum ad certum gradum terminantur, et satis est quod forte eandem latitudinem aget in duplo minori </s>
              <s id="id.0.5.05.07">Dixit enim Aver. 1 caeli, com. </s>
              <s id="id.0.5.05.08">Quando agentia diversa agunt in idem patiens eadem actione, contingit ut sit in temporibus diversis, et ut sit proportio agentis ad agens sicut temporis ad </s>
              <s id="id.0.5.05.09">Ad tertium per accidens est ratione qualitatis divisionem non admittentis, quoniam terminata est qualitas ad minimum, ut dixi in 3 libro de </s>
              <s id="id.0.5.05.10">Ad quartum aequaliter alterabunt a. et b. sed non aequaliter assimilabunt, quia citius sibi assimilabit parvum agens quam magnum, quia minus illi sufficit pro assimilatione: similitudo autem non est primo acquisivum per alterationem, sed per </s>
            </p>
            <p>
              <s id="id.0.5.06.01">Contra regulas de </s>
              <s id="id.0.5.06.02">Digitali quantitate acquisita uni parvae herbae, et uni magnae arbori, sensibile est augumentum herbae, et non arboris, ergo non aequale augumentum hic et </s>
              <s id="id.0.5.06.03">Secundo sequitur possibile non esse aliquid uniformiter augeri quoad partes subiecti, quia certa quantitate acquisita toti, et infinite parva est aliqua pars eius, et sic infinite velociter crevisset pars, ubi totum finite </s>
              <s id="id.0.5.06.04">Tertio, quantitas acquiri non potest, quia ipsa inseparabilis est a </s>
              <s id="id.0.5.06.05">Quarto, si pedale acquiritur a magno et parvo, magnam facit proportionem in parvo. et parvam in magno: ergo non aequale augumentum est hic et </s>
              <s id="id.0.5.06.06">Ad primum negatur consequentia: secundo negatur antecedens, quia stante aequali approximatione sensus, ut visus, et tactus utrique augumentabili, si sentiretur unius eorum augumentatio, est alterius augumentatio sentiretur: responsio contra Tisberum </s>
              <s id="id.0.5.06.07">Ad secundum proportio est per accidens acquisitum, quantitas vero per se: immo sive infinite magna proportio sit acquisita, sive finita, non est cura: immo negatur consequentia </s>
              <s id="id.0.5.06.08">Ad tertium, negatur consequentia, ad probationem negatur consequentia, quia adveniat magna vel recedat, dum fit augumentatio aut diminutio, non est </s>
              <s id="id.0.5.06.09">Ad quartum, negatur consequentia, patet ex ratione ad </s>
              <s id="id.0.5.06.10">Primum dubium, quia videtur quod aliquid moveat, et nulla sit proportio agentis supra resistenitam [=resistentiam], quia caelum non resistit intelligentiae, alter in caelo esset fatigatio, irregularitas, contrarietas, et </s>
              <s id="id.0.5.06.11">Secundo,activum et passivum, seu resistituum comparari non possunt, quia diversarum sunt rationum: patet consequentia ex 7 physico. tex. com. 24 in aequivocis non est </s>
              <s id="id.0.5.06.12">Tertio, quia omne excellens dividitur in id quod exceditur, et quo exceditur 4 physic. text. com. 71 ergo activum per passivum divideretur quod </s>
              <s id="id.0.5.06.13">Quarto quia non quantum et quantum comparari non possunt, sed intelligentia est non quantum. orbis autem </s>
            </p>
            <p>
              <s id="id.0.5.07.01">Ad primum negatur antecedens. quia caelum resistit intelligentiam ut dixi in libro de orbibus. et tertio libro de elementis quaestio 2 ex Averroe secundo caeli commento 63 et </s>
              <s id="id.0.5.07.02">Et dixit Averrois septimo physicorum commento 35 regulae septimi sunt vere de motoribus materialibus, et deserviunt ad dispositionem motorum immaterialium. praedixi supra secundo Averrois primo caeli commento 38 et quarto physicorum commento 71 successio in motibus caeli est ex resistentia mobilis ad motorem. et si non, tunc esset motus in </s>
              <s id="id.0.5.07.03">Item tunc quilibet motor caeli quemcunque orbem posset indifferenter movere, aut quantumcunque velociter movere a orbem, quantum eset ex dominio supra eo quod non resisteret tertio Averrois septimo physicorum commento 35 proportio est inter motorem et motum in orbibus caelestibus, quamvis non sit ibi proportio, qua medietas motoris possit movere per duplum illius spatii in illo tempore. quia totum et pars infinito tempore </s>
              <s id="id.0.5.07.04">Tum quia corpus motum ab intelligentia non potest intelligentia relinquere, ut alteri corpori </s>
            </p>
            <p>
              <s id="id.0.5.08.01">Quarto, haec proportio est indivisibilis, non quia motor indivisibiliter excedat mobile, neque potentia imaginatur ut </s>
              <s id="id.0.5.08.02">Sed quia non potest esse maior proportio, neque minor, respectu determinati </s>
              <s id="id.0.5.08.03">Est enim certae nobilis intelligentia, et certae naturae est corpus mobile ab ea, et quodlibet eorum est invariabile in natura, neque potest intelligentia tardius aut velocius movere quam moveat, neque caelum velocius aut tardius moveri potest per </s>
              <s id="id.0.5.08.04">Non enim est ibi gradus potentiae active aut passive in </s>
              <s id="id.0.5.08.05">Aeterna enim faciunt, aut moventur quantum possunt apud </s>
              <s id="id.0.5.08.06">Si enim plus possent: staret addita stella caelo, non auferri aut remitti motum caeli, quia in remissione usquequo tantum possunt, sicut faciunt non variatur motus: cuius oppositum dixerunt Aristoteles et Averrois 2 caeli, textu commenti </s>
              <s id="id.0.5.08.07">Et Averrois in libro de substantia orbis, capite </s>
              <s id="id.0.5.08.08">Et 12 metaphysicae, commento </s>
            </p>
            <p>
              <s id="id.0.5.09.01">Contra Averrois 7 physicorum, commento 35 motus corporum caelestium est in tempore, licet non sit proportio inter potentias motivas et </s>
              <s id="id.0.5.09.02">Respondeo: ut dixi supra motivum et mobile, quae dicunt respectus potentiales non reperiuntur in caelo, sed solum actuales, ut movens et </s>
              <s id="id.0.5.09.03">Si autem intelligeres motivum, id est aptum movere, sive moveat, sive non: concederetur motivum in </s>
              <s id="id.0.5.09.04">Afferentibus autem quod proportio solum in magnitudinibus reperitur, et quod intelligentiae non sunt magnae, neque finitae, neque infinitae, ut alias dixit </s>
              <s id="id.0.5.09.05">Supra dixi quod transfertur proportio ad ea, quae per modum quantitatis imaginantur: et huiusmodi sunt intelligentiae, cum una sit nobilior </s>
              <s id="id.0.5.09.06">Et cum ad mobilia comparantur, apparent dominia eorum et proportiones, et velocitates: et hoc voluit Averrois 7 physicorum, commento 35 dicens: unaquaeque intelligentia habet proportionem propriam ad motum. et 2 caeli, commento 46 velocitas maioris orbis est secundum suam proportionem ad orbes, quibus continetur: negatur igitur ultima consequentia argumenti, scilicet est ibi resistentia: ergo fatigatio, aut irregularitas: ut tangit Averrois in libro de substantia orbis, capite </s>
              <s id="id.0.5.09.07">Haec enim oriuntur ex inclinatione mobilis contrarie opposita inclinationi motoris: ut patet in animalibus hic, quorum corpus deorsum trahit, anima sursum movente, aut in latus: sed hoc in caelo non reperitur: non enim conceditur motus ab occidente in caelo: neque inclinatio in ipsum motum: ut dixi in 1 de </s>
              <s id="id.0.5.09.08">Responsio contra Astrologus </s>
              <s id="id.0.5.09.09">Dixit tamen Averrois 8 physicorum, commento </s>
              <s id="id.0.5.09.10">Causa fatigationis nihil aliud est quam hoc quod motor movetur, quando movet, intellige quod moveri proveniat ex hoc quod motor sit causatus a materia, scilicet eductus de materia vel constitutus ex </s>
              <s id="id.0.5.09.11">Sed huic generali fatigationi, quae omni materiali formae communis est: addit mixtum, principium intrinsecum: positive inclinans in oppositum, et specialiter addit animal mortale spirituum </s>
              <s id="id.0.5.09.12">Et ad id quod ultimo infertur quod in caelo esset contrarietas passi ad agens, quia resistentia arguit </s>
              <s id="id.0.5.09.13">Respondetur negando consequentiam, quia in caelo relativa oppositio actus ad potentiam satis est pro </s>
            </p>
            <p>
              <s id="id.0.5.10.01">Ad secundum, complexe comparantur, non incomplexe: in motu enim fortio est agentis virtus ad ponendum motum in esse quam sit sit fortis resistentia ad </s>
            </p>
            <p>
              <s id="id.0.5.11.01">Ad tertium: imaginabile est virtutem agentis dividi in partem, quae aequatur resistentiae, et in partem secundum aquam excedit eam, et hoc sufficit </s>
            </p>
            <p>
              <s id="id.0.5.12.01">Ad quartum, non comparatur intelligentia intelligentiae, inquantum quantitate caret: sed ut per modum quanti imaginatur, scilicet secundum quod plus habet intelligentia de virtute ad movendum, quam caelum ad resistendum, aut quam una alia intelligentia </s>
            </p>
            <p>
              <s id="id.0.5.13.01">Secundo, principaliter dubitatur, quia videtur quod a minoritate motus fieri possit, quia datur reactio: non intelligo resistiva tantum sed positiva, et non tantum secundum diversas contrarietates, sed secundum eandem, </s>
              <s id="id.0.5.13.02">Sit calidum uniforme: ut octo applicitum frigido uniformi, ut 8 etiam supponendo qualitatem esse tantum activam, quantum est resistitiva: et applicetur calido summo calidum: ut sex, et frigido summo frigidum, ut sex: tunc potentia caliditatis est: ut 14 et resistentia frigiditatis est, ut octo: quia frigidum ut sex, non iuvat resistentiam contra agens, deducens passum ad similitudinem suam: aliter ipsum resisteret effectui, quem primo, et immediate </s>
              <s id="id.0.5.13.03">Similiter potentia frigiditatis est, ut 14 et resistentia est ut octo, ergo inter illa fiet actio et </s>
              <s id="id.0.5.13.04">Alias rationes ad hoc soluit Calculator et </s>
            </p>
            <p>
              <s id="id.0.5.14.01">Responsio: negatur antecedens: ad probationem concedo antecedens: dixit enim Aristoteles quarto de generatione animalium, capite 3 interdum ita fit, ut quod agit, magis patiatur quam agat: et refrigeretur quod calefacit, et calescat quod frigefacit: sed negatur consequentia: et argumentum declarat reactionem fieri posse, absque quod a minoritate motus fiat, et est modus proportionalis communi dicenti virtutem activam qualitatis esse fortiorem quam resistitiva eius, licet enim formae sit agere: materiae vero pati: materia tamen non resistit nisi ratione contrarii in se: neque Calculator hanc reactionem negaret, quamvis concesserit in una opinione, quod inter unum agens uniforme, et suum contrarium non potest fieri reactio: de hoc dixi amplius in libro de </s>
            </p>
            <p>
              <s id="id.0.5.15.01">Tertio, principaliter dubitatur, quia videtur quod a minoritate fiat motus velocior, quam a maioritate: probatur, leve fiat per unum gradum pars terrae citra centrum in hora, et non crescat, neque decrescat, resistentia motui terrae, et in secunda hora leve fiat per duos gradus: tunc a minori proportione fit motus velocior, quia terra minus dominatur aquae et aeri sibi resistentibus, quia ipsa est minus gravis in secunda hora quam in prima.</s>
              <s id="id.0.5.15.02">Dicitur quod terra infinitis mutationibus mutatur, sed non movetur in attingendo </s>
              <s id="id.0.5.15.03">Contra, finita est proportio agentis supra resistentiam, et infinite velox est motus, aut non est motus: ergo non sequitur velocitas motus </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>
Impressum