1angulos: quibus ædificii facies comprehendatur atque concludetur
Atqui eſt quidem lineamenti munus et officium præſcribere ædi
ficiis et partibus ædificiorum aptum locum et certum numerum:
dignumque modum & gratum ordinem: ut iam tota ædificii forma
et figura ipſis in lineamentis conquieſcat. Neque habet lineamen
tum in ſe ut materiam ſequatur: Sed eſt huiuſmodi ut eadem pluri
mis in ædificiis eſſe lineamenta ſentiamus: ubi una atque eadem in
illis ſpectetur forma. Hoc eſt ubi eorum partes: et partium ſingu
larum ſitus atque ordines inter ſe conueniant totis angulis totiſque li
neis. Et licebit integras formas præſcribere animo et mente / ſeclu
ſa omni materia: Quam rem aſſequemur adnotando et præfinien
do angulos & lineas certa directione et connexione. Hæc cum ita
ſint: erit ergo lineamentum certa conſtanſque præſcriptio concepta a
nimo / facta lineis et angulis perfectaque animo & ingenio erudito:
Quod ſi uelimus inueſtigare quidnam ipſum ædificium totaque ſta
tura per ſe ſit / fortaſſis facient ad rem / ſi conſiderabimus quibus pri
mordiis quibuſue progreſſibus inhabitandi ſedes / quas ædificia
nuncupant / olim cæperint atque excreuerint: Qui ſi recte opinor /
de tota hac re ſic ſtatuiſſe poſſumus. Principio genus hominum
in aliqua tuta regione ſibi quæſiuiſſe quieſcendi ſpatia: et illic in
uenta area uſui commoda et grata conſtitiſſe: atque ſitum ipſum oc
cupauiſſe: ut non eodem loco fieri domeſtica omnia et priuata uo
luerit: Sed alibi accubari / alibi focum haberi: alibi alia ad uſum
collocari: Hic adeo cepiſſe meditari ut tecta ponerent: quo eſſent
a ſole et imbribus operti: Idque ut facerent adieciſſe: deinde parie
tum latera: quibus tecta imponerentur. Sic enim a gelidis tempeſta
tibus & pruinoſis uentis ſe futurus tutiores intelligebant: Domum
parietibus aperuiſſe a ſolo in ſublimi uias et feneſtras: quibus cum
aditus et congreſſus darentur: tum et lumina et auræ aptis tempo
ribus exciperentur: et concepta fortaſſis intra lares aqua uapores
que expurgarentur. Ita quicunque ille ſuit ſeu Veſta dea Saturni fi
lia / ſeu Heurialus Hiperbiuſque fratres/ ſeu Gellio aut traſo / Cy
clops / ue Tiphinchius / qui iſta principio inſtituerit: Tandem ſic
puto hos fuiſſe condendorum ædificiorum prinos ortus / primosque ordines
Atqui eſt quidem lineamenti munus et officium præſcribere ædi
ficiis et partibus ædificiorum aptum locum et certum numerum:
dignumque modum & gratum ordinem: ut iam tota ædificii forma
et figura ipſis in lineamentis conquieſcat. Neque habet lineamen
tum in ſe ut materiam ſequatur: Sed eſt huiuſmodi ut eadem pluri
mis in ædificiis eſſe lineamenta ſentiamus: ubi una atque eadem in
illis ſpectetur forma. Hoc eſt ubi eorum partes: et partium ſingu
larum ſitus atque ordines inter ſe conueniant totis angulis totiſque li
neis. Et licebit integras formas præſcribere animo et mente / ſeclu
ſa omni materia: Quam rem aſſequemur adnotando et præfinien
do angulos & lineas certa directione et connexione. Hæc cum ita
ſint: erit ergo lineamentum certa conſtanſque præſcriptio concepta a
nimo / facta lineis et angulis perfectaque animo & ingenio erudito:
Quod ſi uelimus inueſtigare quidnam ipſum ædificium totaque ſta
tura per ſe ſit / fortaſſis facient ad rem / ſi conſiderabimus quibus pri
mordiis quibuſue progreſſibus inhabitandi ſedes / quas ædificia
nuncupant / olim cæperint atque excreuerint: Qui ſi recte opinor /
de tota hac re ſic ſtatuiſſe poſſumus. Principio genus hominum
in aliqua tuta regione ſibi quæſiuiſſe quieſcendi ſpatia: et illic in
uenta area uſui commoda et grata conſtitiſſe: atque ſitum ipſum oc
cupauiſſe: ut non eodem loco fieri domeſtica omnia et priuata uo
luerit: Sed alibi accubari / alibi focum haberi: alibi alia ad uſum
collocari: Hic adeo cepiſſe meditari ut tecta ponerent: quo eſſent
a ſole et imbribus operti: Idque ut facerent adieciſſe: deinde parie
tum latera: quibus tecta imponerentur. Sic enim a gelidis tempeſta
tibus & pruinoſis uentis ſe futurus tutiores intelligebant: Domum
parietibus aperuiſſe a ſolo in ſublimi uias et feneſtras: quibus cum
aditus et congreſſus darentur: tum et lumina et auræ aptis tempo
ribus exciperentur: et concepta fortaſſis intra lares aqua uapores
que expurgarentur. Ita quicunque ille ſuit ſeu Veſta dea Saturni fi
lia / ſeu Heurialus Hiperbiuſque fratres/ ſeu Gellio aut traſo / Cy
clops / ue Tiphinchius / qui iſta principio inſtituerit: Tandem ſic
puto hos fuiſſe condendorum ædificiorum prinos ortus / primosque ordines