1Verùm quid de te ſperandum non eſt Feliciſſime FERDINANDE, qui tibi tanti mune
ris ſocios adiunxeris quorum opera & conſilio in omni publico priuatoque; officio vtaris vni
uerſis animi virtutibus ornatos, ſapientia, rerumque; vſu claros, ſingulari elementia in mi
ſeros, admirabili ſeueritate aduerſus ſceleratos admodum Illustres Carolum Antonium
Puteum Archiepiſcopum Piſanum, Petrum Vſimbardum, Ioannem 'B. Concinium,
Capponem Capponium, quorum ego patrocinio publicè priuatimque; fultus hoc opus aggre
di auſus ſum, laborumque; meorum, immò benignitatis veſtræ teſtimonium dare. Verùm
miſſa hæc facio, ad noſtra deſcendo. Quæ ſanctior lex, quod maius conſilium quàm diſci
plinarum collegia conſtituiſſe, vt inter ſe collegæ de victoria litigantes concertent alacrius?
ris ſocios adiunxeris quorum opera & conſilio in omni publico priuatoque; officio vtaris vni
uerſis animi virtutibus ornatos, ſapientia, rerumque; vſu claros, ſingulari elementia in mi
ſeros, admirabili ſeueritate aduerſus ſceleratos admodum Illustres Carolum Antonium
Puteum Archiepiſcopum Piſanum, Petrum Vſimbardum, Ioannem 'B. Concinium,
Capponem Capponium, quorum ego patrocinio publicè priuatimque; fultus hoc opus aggre
di auſus ſum, laborumque; meorum, immò benignitatis veſtræ teſtimonium dare. Verùm
miſſa hæc facio, ad noſtra deſcendo. Quæ ſanctior lex, quod maius conſilium quàm diſci
plinarum collegia conſtituiſſe, vt inter ſe collegæ de victoria litigantes concertent alacrius?
Hì proprium decus, & partum indignantur honorem,
Itaque Homeri iudicium nouimus à ſapientibus eſſe approbatum, qui exultantem Aga
memnonem primis illis temporibus induxerit. Vlyſſe & Achille mirandis inter ſe modis al
tercantibus, vt vſque etiam ad conuicia euehi ſolerent, & Ageſilai prudentiam omni illuſtri laude
celebratam qui æmulationem, veluti ſtimulos quoſdam intulerit reip. ac ſemper adeſſe ſtu
duerit, quod inter ſe ciues boni contendant, augente ſtudia contentione, concordia verò con
ciliante deſidiam. Quo factum eſt, vt viri doctiſſimi, quanuis ſuos commentarios ſuppri
mendo reprehenſionem ſe fugere intelligerent, quia poſteros tanto bono priuare non ſolùm
iniurium, ſed impium & nefas eſſe iudicarent, quanuis etiam eorum iudicia ſubituri eſſent,
qui fortaſſe plus, quàm ipſi de ſe intelligerent, aliòque; per cogitationes ſuas diuerterent,
contenti fuerint, ſi ita ſua probarentur, vt tanquàm diſputata contentius aditum ad ve
ritatem patefacerent, cuius quiſque bonus nonmodò ſtudioſus, verumetiam curioſus eſſe de
bet. Nam latet veritas in profundo, & diuerſis veriſimilibus inuoluta variis etiam mo
dis tentat mentes noſtras, & in diuerſa ſtudia rapit. Cùm igitur ego quoque à Celſiſſimo
Patre tuo in veſtra præclariſſima collegia fuerim cooptatus & adhuc auctoritate tua
negocium publicè docendi ſuſtineam, tibi gratias ago immortales, & in eo me laudo, fortu
natiſſimumque; prædico cui datus ſit locus ingenij mei vires experiendi, & ea narrandi quæ
ocium litterarum merito tuo mihi ſuppeditat, & vſu quotidie cognoſcendi partem aliquam
veritatis, quam ſi poſteritati communicauerim, & grati animi officio erga te functus eſſe
videar, & in alios, ſi fieri potest (vt eſt humana conditio) boni aliquid contuliſſe. Et quanquam
multa me ab incepto deterrebant, cum quia poſteriores cogitationes meliores eſſe ſolerent,
tum quòd plura in dies experientia rerum magiſtra ſapientiſsima doceret, non pauca etiam
lectio | iterata librorum, complura nouæ diſceptationes, & ſcripta diſertiſsimorum hominum quæ
ad meas manus quotidie veniebant; vicit tamen illa cura, vt cæteris, ſi poſſum, quoquomodo
prodeſſem, maximeque;, vt meæ ergate voluntatis aliquod ſignum darem. Acceſſerunt exhor
tationes amicorum, qui ex tam diuturnis laboribus aliquid expectabant: nuper etiam magnum
momentum attulit huic meæ deliberationi, & coram Piſis, & per litteras eruditiſsimus, atque
integerrimus vir Thomas Finckius Vuetſpergenſis, cuius iudicium cùm ſemper maximi fe
cerim, in hoc etiam eius auctoritatem ſequi non dubitaui. Quapropter è noſtris ſermonib. atque
diſceptationib. tanquam mundus quidam Empedocleus è lite exortus hic liber ad te rectà con
tendit, clientis tui fidem, laborem, ſtudium, & induſtriam tibi ſignificat; ob id à te hilarè ſe acce
ptum iri ſperat. hoc vnum expetit; id ſi fuerit aſſecutus, alacritatem quoque aliis addet quos
iam ſub eiſdem auſpiciis edere cogitauimus, vt ad te quam primùm aduolent, & perpe
tuæ erga te pietatis noſtræ ſint optimi teſtes. Vale. Piſis XIV. Kal. Decemb.
CIO IO LXXXVII.
memnonem primis illis temporibus induxerit. Vlyſſe & Achille mirandis inter ſe modis al
tercantibus, vt vſque etiam ad conuicia euehi ſolerent, & Ageſilai prudentiam omni illuſtri laude
celebratam qui æmulationem, veluti ſtimulos quoſdam intulerit reip. ac ſemper adeſſe ſtu
duerit, quod inter ſe ciues boni contendant, augente ſtudia contentione, concordia verò con
ciliante deſidiam. Quo factum eſt, vt viri doctiſſimi, quanuis ſuos commentarios ſuppri
mendo reprehenſionem ſe fugere intelligerent, quia poſteros tanto bono priuare non ſolùm
iniurium, ſed impium & nefas eſſe iudicarent, quanuis etiam eorum iudicia ſubituri eſſent,
qui fortaſſe plus, quàm ipſi de ſe intelligerent, aliòque; per cogitationes ſuas diuerterent,
contenti fuerint, ſi ita ſua probarentur, vt tanquàm diſputata contentius aditum ad ve
ritatem patefacerent, cuius quiſque bonus nonmodò ſtudioſus, verumetiam curioſus eſſe de
bet. Nam latet veritas in profundo, & diuerſis veriſimilibus inuoluta variis etiam mo
dis tentat mentes noſtras, & in diuerſa ſtudia rapit. Cùm igitur ego quoque à Celſiſſimo
Patre tuo in veſtra præclariſſima collegia fuerim cooptatus & adhuc auctoritate tua
negocium publicè docendi ſuſtineam, tibi gratias ago immortales, & in eo me laudo, fortu
natiſſimumque; prædico cui datus ſit locus ingenij mei vires experiendi, & ea narrandi quæ
ocium litterarum merito tuo mihi ſuppeditat, & vſu quotidie cognoſcendi partem aliquam
veritatis, quam ſi poſteritati communicauerim, & grati animi officio erga te functus eſſe
videar, & in alios, ſi fieri potest (vt eſt humana conditio) boni aliquid contuliſſe. Et quanquam
multa me ab incepto deterrebant, cum quia poſteriores cogitationes meliores eſſe ſolerent,
tum quòd plura in dies experientia rerum magiſtra ſapientiſsima doceret, non pauca etiam
lectio | iterata librorum, complura nouæ diſceptationes, & ſcripta diſertiſsimorum hominum quæ
ad meas manus quotidie veniebant; vicit tamen illa cura, vt cæteris, ſi poſſum, quoquomodo
prodeſſem, maximeque;, vt meæ ergate voluntatis aliquod ſignum darem. Acceſſerunt exhor
tationes amicorum, qui ex tam diuturnis laboribus aliquid expectabant: nuper etiam magnum
momentum attulit huic meæ deliberationi, & coram Piſis, & per litteras eruditiſsimus, atque
integerrimus vir Thomas Finckius Vuetſpergenſis, cuius iudicium cùm ſemper maximi fe
cerim, in hoc etiam eius auctoritatem ſequi non dubitaui. Quapropter è noſtris ſermonib. atque
diſceptationib. tanquam mundus quidam Empedocleus è lite exortus hic liber ad te rectà con
tendit, clientis tui fidem, laborem, ſtudium, & induſtriam tibi ſignificat; ob id à te hilarè ſe acce
ptum iri ſperat. hoc vnum expetit; id ſi fuerit aſſecutus, alacritatem quoque aliis addet quos
iam ſub eiſdem auſpiciis edere cogitauimus, vt ad te quam primùm aduolent, & perpe
tuæ erga te pietatis noſtræ ſint optimi teſtes. Vale. Piſis XIV. Kal. Decemb.
CIO IO LXXXVII.