Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.000048
">
<
pb
pagenum
="
358
"
xlink:href
="
016/01/007.jpg
"/>
Quæ autem pendent ab aliis, & corpore ca
<
lb
/>
rent, alia aliorum ſunt cauſæ, alia nullius.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000049
">Et quæ aliorum ſunt cauſæ, vt perpetuò
<
lb
/>
cauſæ ſint corporibus etiam immortalibus
<
lb
/>
annectuntur, vocantúrque ſubſtantiæ pri
<
lb
/>
mæ. </
s
>
<
s
id
="
s.000050
">Quatuor igitur in his ſpectanda erunt,
<
lb
/>
vt intelligunt, vt producunt, vt manent
<
lb
/>
(in æuo enim eſſe videntur
<
emph
type
="
italics
"/>
)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
vt mouent, at
<
lb
/>
que corpori aſſiſtunt. </
s
>
<
s
id
="
s.000051
">Plurima verò in hoc
<
lb
/>
genere & in vltima tractatione ad libros de
<
lb
/>
æternitatis arcanis reiecta ſunt, quòd cùm
<
lb
/>
omnia hæc ſupra humanam mentem ſint
<
lb
/>
clariora, & quæ apertiùs demonſtrari pote
<
lb
/>
rant, tùm generalia, tantùm huic negotio
<
lb
/>
pertinebant. </
s
>
<
s
id
="
s.000052
">Quæ verò immortalia & in
<
lb
/>
corporea nullius erant cauſa: mortali cor
<
lb
/>
pori annexa fuêre. </
s
>
<
s
id
="
s.000053
">Alia igitur horum ma
<
lb
/>
nifeſta, alia de quibus eſt dubitatio. </
s
>
<
s
id
="
s.000054
">Atque
<
lb
/>
illa ſi ſint præclara magis, dæmonas quidam
<
lb
/>
vocant, de quibus ante intelligentias tra
<
lb
/>
ctabimus. </
s
>
<
s
id
="
s.000055
">Tum verò ante illud de xxiv. ge
<
lb
/>
neribus repræſentationum dictis, ob rei affi
<
lb
/>
nitatem: plerique enim mirabilia ſunt, ad
<
lb
/>
hos veluti cauſas referunt. </
s
>
<
s
id
="
s.000056
">Verùm cùm an
<
lb
/>
ſint, nondum liqueat naturam ſpectantibus,
<
lb
/>
de his tantùm, velut de probabilibus loque
<
lb
/>
mur, initium ab effectibus, ſolúmque id
<
lb
/>
cum dubitatione ſumentes. </
s
>
<
s
id
="
s.000057
">At de intelle
<
lb
/>
ctus immortalitate, illiúſque ſeparatione,
<
lb
/>
aliàs dictum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.000058
">Reliquum eſt igitur, vt de
<
lb
/>
propriis illius affectus loquamur. </
s
>
<
s
id
="
s.000059
">Sunt au
<
lb
/>
tem artes, de quibus ante illa tractabimus,
<
lb
/>
tùm de rebus, quæ artibus ipſis conſtant.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000060
">Ante artes, de ſcientiis atque intellectu di
<
lb
/>
cendum erit. </
s
>
<
s
id
="
s.000061
">Nam de Prudentia, in libris
<
lb
/>
de Sapientia diſputauimus. </
s
>
<
s
id
="
s.000062
">At priùs de Ani
<
lb
/>
ma & Intellectu dicendum erit, quoniam
<
lb
/>
non eſt ſcientia, neque principiorum cogni
<
lb
/>
tio abſque illis. </
s
>
<
s
id
="
s.000063
">Atque poſt hæc de leuioris
<
lb
/>
cuiuſdam generis ſubtilitatibus ſeu inutili
<
lb
/>
bus, quæ nec ad artem, quòd non confe
<
lb
/>
rant: nec ad ſcientiam, quòd non demon
<
lb
/>
ſtrentur, referri queunt. </
s
>
<
s
id
="
s.000064
">Rurſus, vt anima
<
lb
/>
corpori mortali annectitur, ſenſus fiunt:
<
lb
/>
atque inde cùm ſenſus non ſint, niſi etiam
<
lb
/>
ſenſibilia, tum verò ſenſu ſenſibilia perci
<
lb
/>
piente voluptas ſit, antea de his tribus di
<
lb
/>
cendum erit, ſcilicet de ſenſu, ſenſibilibus,
<
lb
/>
ac voluptate. </
s
>
<
s
id
="
s.000065
">Colores tamen ad luminis tra
<
lb
/>
ctationem ob commodum reiicimus. </
s
>
<
s
id
="
s.000066
">Cor
<
lb
/>
porearum verò ſubſtantiarum aliæ quidem
<
lb
/>
immortales, vt cœlum: aliæ corruptioni
<
lb
/>
obnoxiæ. </
s
>
<
s
id
="
s.000067
">Horum etiam quædam ſimplices,
<
lb
/>
aliæ mixtæ. </
s
>
<
s
id
="
s.000068
">Atque omnium horum ſunt
<
lb
/>
principia quædam, velut locus & motus,
<
lb
/>
& corporum repugnantia, & certa menſu
<
lb
/>
ra ſubſtantiæ: neque enim diſſolui poteſt
<
lb
/>
corpus in incorporea, neque vacuum admit
<
lb
/>
titur. </
s
>
<
s
id
="
s.000069
">Tum etiam forma eſt principium, at
<
lb
/>
que communis cum aliis tam generabilibus,
<
lb
/>
quàm ingenerabilibus corporibus. </
s
>
<
s
id
="
s.000070
">Igitur de
<
lb
/>
omnibus his quinque, tum de materia, pri
<
lb
/>
mo loco, atque in primo libro tractandum
<
lb
/>
erit. </
s
>
<
s
id
="
s.000071
">Poſt hæc de quatuor elementis
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
tot
<
lb
/>
enim exiſtimantur
<
emph
type
="
italics
"/>
)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
inde de cœlo, pòſt de
<
lb
/>
luce, lumine atque coloribus. </
s
>
<
s
id
="
s.000072
">Inde ad com
<
lb
/>
poſita corpora deſcendendum. </
s
>
<
s
id
="
s.000073
">Horum quæ
<
lb
/>
dam perfecta, quædam imperfecta, de qui
<
lb
/>
bus primò dicendum erit. </
s
>
<
s
id
="
s.000074
">Conſtant hæc mi
<
lb
/>
ſtione. </
s
>
<
s
id
="
s.000075
">De miſtione igitur quinto loco di
<
lb
/>
cendum erit. </
s
>
<
s
id
="
s.000076
">Perfectorum autem corporum
<
lb
/>
& quæ viuunt, quædam vitam in ſeipſis
<
lb
/>
habent, atque horum alia aqueæ ſubſtan
<
lb
/>
tiæ, quæ Metalla vocantur: quædam ter
<
lb
/>
reæ, quæ Lapides dicuntur: Cùm verò hæc
<
lb
/>
generatione & corruptione, & mutatione
<
lb
/>
qualitatum fiant, imprimis de metallis: de
<
lb
/>
mutatione qualitatum, quam barbari vo
<
lb
/>
cant Altercationem, dicendum erit: pòſt
<
lb
/>
de Lapidibus. </
s
>
<
s
id
="
s.000077
">Eorum autem quæ vitam
<
lb
/>
aliundè trahunt, quædam motu carent, vt
<
lb
/>
arbores, & herbæ, de quibus octauo loco
<
lb
/>
dicendum eſt: pòſt de his quæ motu prædi
<
lb
/>
ta ſunt, non tamen ſemine generantur. </
s
>
<
s
id
="
s.000078
">At
<
lb
/>
de generatione tali dicendum erit: ſicut in
<
lb
/>
decimo de Generatione, quæ ſemine in ani
<
lb
/>
malibus fit. </
s
>
<
s
id
="
s.000079
">Atque hæc animalia intellectu
<
lb
/>
carent. </
s
>
<
s
id
="
s.000080
">De corpore verò, quod ſummam
<
lb
/>
perfectionem conſecutum eſt,
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
illud autem
<
lb
/>
eſt homo ) cur factum ſit, & de illius for
<
lb
/>
ma atque actionibus dicendum erit. </
s
>
<
s
id
="
s.000081
">Duode
<
lb
/>
cimus verò ea tractat de illo, quæ ad cor
<
lb
/>
pus pertinent, atque hæc quatuor ſunt ge
<
lb
/>
nerum: quædam enim aliis ſunt communia
<
lb
/>
animalibus, quædam propria: quædam ſunt
<
lb
/>
actiones ex ſubſtantiæ propria quadam na
<
lb
/>
tura, quædam verò quæ ad illius manife
<
lb
/>
ſtam ſtructuram referuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.000082
">Iam verò &
<
lb
/>
quædam ſunt accidentia, de quibus dicen
<
lb
/>
dum eſt, velut grauitas, leuitas: hæc au
<
lb
/>
tem in elementis, denſitas, raritas, aſpe
<
lb
/>
ritas, lenitas, durities, mollities: atque
<
lb
/>
hæc in miſtis, communiáque, velut genitis
<
lb
/>
nitor, perſpicuitas, figuráque genitis ſo
<
lb
/>
lùm. </
s
>
<
s
id
="
s.000083
">Quædam verò de aliis tantùm dicun
<
lb
/>
tur, vt generatio, corruptio, nutritio, mu
<
lb
/>
tatio, auctio, attractio, retentio, conco
<
lb
/>
ctio, expulſio. </
s
>
<
s
id
="
s.000084
">Subtilitas verò in omnibus
<
lb
/>
his, quorum genera numerauimus. </
s
>
<
s
id
="
s.000085
">Quod
<
lb
/>
igitur tot ſint, de quibus tractandum eſt, &
<
lb
/>
quòd plura eſſe non poſſint, tùm verò quæ
<
lb
/>
de illis demonſtranda, & quo ordine, abun
<
lb
/>
dè me explicaſſe reor. </
s
>
<
s
id
="
s.000086
">Vnde non leuis vti
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg5
"/>
<
lb
/>
litas ex tanto labore, ſed quanta vnquam
<
lb
/>
alia ex tractatione poſſit haberi, ſeu ad
<
lb
/>
vnum tantùm genus, ſeu ad plurima refe
<
lb
/>
ratur. </
s
>
<
s
id
="
s.000087
">Primùm enim ad omnem naturæ co
<
lb
/>
gnitionem confert, & ad difficilium rerum
<
lb
/>
ſcientiam, & obſcurarum inuentionem, li
<
lb
/>
bris quoque interpretandis omnibus aliqua
<
lb
/>
in parte auxiliatur. </
s
>
<
s
id
="
s.000088
">Artium vires docet, ac
<
lb
/>
noua quædam ſcitu iucunda commonſtrat,
<
lb
/>
tum ex his etiam, quæ ad comparandas di
<
lb
/>
uitias, & opes non parùm momenti afferunt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000089
">Decernit & circa antiquas, & non leues du
<
lb
/>
bitationes, quid verum ſit, velut in chymi
<
lb
/>
cis. </
s
>
<
s
id
="
s.000090
">Oſtendit & prodigioſa opera tùm natu
<
lb
/>
ræ, tùm artis. </
s
>
<
s
id
="
s.000091
">Reuocat & antiqua in vſum
<
lb
/>
inuenta, quæ vetuſtate, vel bellis gra
<
lb
/>
uiſſimis excoluerunt. </
s
>
<
s
id
="
s.000092
">Et quæ ſenſibus ad
<
lb
/>
miranda videntur, cur fiant, in omni
<
lb
/>
bus edocet. </
s
>
<
s
id
="
s.000093
">Iam verò propoſitum rem ag
<
lb
/>
grediamur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.000094
">
<
margin.target
id
="
marg3
"/>
Subtilitas in
<
lb
/>
quib. ſit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000095
">Quæ
<
expan
abbr
="
tractã-da
">tractan
<
lb
/>
da</
expan
>
ſint in
<
lb
/>
his libris.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.000096
">
<
margin.target
id
="
marg4
"/>
Ordo li
<
lb
/>
brorum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.000097
">
<
margin.target
id
="
marg5
"/>
Vtilitas.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.000098
">Hylen eſſe, oſtendit rerum ipſarum per
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg6
"/>
<
lb
/>
petua generatio, quæ ſemper ex aliquo fit
<
lb
/>
alio. </
s
>
<
s
id
="
s.000099
">Etenim frumenta ex terra & humore,
<
lb
/>
& animalia ex ſemine, & ſanguine, vel
<
lb
/>
ouis, & cinis ex lignis: nec quicquam tam
<
lb
/>
puſillum eſt, quòd ex nullo fiat. </
s
>
<
s
id
="
s.000100
">Nec ſuffi
<
lb
/>
cit, vt aliquid præſit, cùm non ex arundi-</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>