Jordanus de Nemore, Liber de ponderibus, old version (31 p.), 1533

List of thumbnails

< >
1
1
2
2
3
3
4
4
5
5
6
6
7
7
8
8
9
9
10
10
< >
page |< < of 31 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <pb xlink:href="050/01/006.jpg"/>
            <p type="main">
              <s id="id.0.0.02.00">LIBER DE PON­
                <lb/>
              DERIBVS IORDANI NEMORARII.
                <lb/>
              </s>
              <s id="id.0.0.02.01">Cum scientia de ponderibus sit subalternata tam Ge
                <lb/>
              ometriæ quam philosophiæ, oportet in hac sci­
                <lb/>
              entia quædam geometrice, quædam phyſice proba­
                <lb/>
              re.</s>
              <s id="id.0.0.02.02">Primii ergo oportet scire, quod brachium descenden
                <lb/>
              do in libra, describit
                <expan abbr="circulũ">circulu</expan>
              , cuius circuli semidia­
                <lb/>
              meter, est semper æqualis brachio libræ.</s>
              <s id="id.0.0.02.03">Secundo
                <lb/>
              oportet ostendere, quod maior arcus eiusdem circuli,
                <lb/>
              est magis curvus minore, et quod talis minor plus cur­
                <lb/>
              vatur, quam in circulo maiore.</s>
              <s id="id.0.0.02.04">Primum probatur, quia minus de corda, quæ
                <lb/>
              est recta linea, correspondet proportionaliter arcui maiori, quam minori,
                <lb/>
              non enim arcui duplo correspondet corda dupla, sed minus ea.</s>
              <s id="id.0.0.02.05">Secun­
                <lb/>
              dum patet sic, quia si sumantur de circulo maiori et minori arcus æqua­
                <lb/>
              les, corda arcus maioris circuli longior est, propterea posset ex hoc osten­
                <lb/>
              di, quod pondus in libra tanto sit levius, quanto plus descendit in semicircu
                <lb/>
              lo.</s>
              <s id="id.0.0.03.02">Incipiat igitur mobile descendere a summo semicirculi, et descendat
                <lb/>
              continue, dico tunc quod maior arcus circuli plus contrariatur rectæ lineæ
                <lb/>
              quam minor, et casus gravis per arcum maiorem, plus contrariatur casui gra
                <lb/>
              vis, qui per rectam fieri debet, quam casus per arcum minorem, patet, ergo ma­
                <lb/>
              ior est violentia in motu secundum arcum maiorem, quam secundum minorem,
                <lb/>
              aliter enim non fieret motus magis gravis.</s>
              <s id="id.0.0.03.05">Cum ergo plus in ascensu ascensu aliquod mo
                <lb/>
              vetur violentie, patet, quam maior est gravitas secundum hunc situm, et quia secundum
                <lb/>
              situationem talium sic fit, dicatur gravitas secundum situm in futu­
                <lb/>
              ro processu.</s>
              <s id="id.0.0.04.01">Ita enim, syllogisando de motu, tamquam motus sit causa gravita­
                <lb/>
              tis et levitatis, potius contrarium concludimus per causam huius contrari
                <lb/>
              etatis, plus contrariam, id est plus habere violentiæ, quod si grave descen­
                <lb/>
              dat, hoc est a natura, sed per lineam curvam, hoc est contra naturam, ideo
                <lb/>
              iste descensus est mixtus ex descensu naturæ et violento.</s>
              <s id="id.0.0.04.03">In ascensu vero
                <lb/>
              ponderis, cum ibi nihil sit secundum naturam, licet argumentari sicut
                <lb/>
              de igne, qui naturaliter ascendit.</s>
              <s id="id.0.0.04.04">De igne enim argumentatur in ascensu,
                <lb/>
              sicut de gravi in descensu, ex quo sequitur, Quanto grave plus sic ascen­
                <lb/>
              dit, tanto minus habet de levitate secundum situm, et sic plus habet de
                <lb/>
              gravitate secundum situm.</s>
              <s id="id.0.0.05.01">Diceret forte aliquis, quod non oportet propter
                <lb/>
              prædicta, grave in parte circuli inferiori fieri secundum situm levius, pa
                <lb/>
              tet unum non esse motum, sed quietem, tunc nihil contrarium naturæ acqui­
                <lb/>
              ritur.</s>
              <s id="id.0.0.05.02">Sed contra illud obijcitur sic, possibile fuit hanc quiætem fuisse ter­
                <lb/>
              minum motus intrinsecum motus, sicut albationis albedo, cum igitur motus</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>