Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

List of thumbnails

< >
11
11 (5)
12
12 (6)
13
13 (7)
14
14 (8)
15
15 (9)
16
16 (10)
17
17 (11)
18
18 (12)
19
19 (13)
20
20 (14)
< >
page |< < (14) of 778 > >|
23. Viſio non fit radijs à uiſu emißis. s p 3.
ET licet nobis dicere, quòd corpus diaphanũ recipit à uiſu aliquid, & red dit ipſum rei uiſæ, &
per
continuationẽ iſtius rei uiſæ inter uiſum & rem uiſam, euenit ſenſus.
Et hæc eſt opinio po
nentiũ
radios exire à uiſu.
Ponatur ergo quòd ita ſit, quòd radij exeant à uiſu, & pertranſeant
per
corpus diaphanum peruenientes ad rem uiſam, & per iſtos radios fiat ſenſus.
Et cum ita fiat ſen
ſus
, quæro an per iſtos radios reddatur uiſui aliquid, aut reddatur?
Si uero ſenſus fiat per radios,
& non reddant uiſui aliquid, uiſus non ſentiet:
ſed uiſus ſentit rem uiſam, & non ſentit, niſi median-
tibus
radijs:
iſti ergo radij, qui ſentiũt rem uiſam, reddunt uiſui aliquid, per quod uiſus ſentit rem ui
ſam
.
Et cum radij reddant uiſui aliquid, per quod ſentit rem uiſam, uiſus non ſentiet lucem & colo-
rem
, quæ ſunt in re uiſa, niſi ex aliquo ueniente à luce & colore, quæ ſunt in re uiſa ad uiſum, & radij
reddunt
illa.
Secundum ergo omnes diſpoſitiones non erit uiſus, niſi per aduentum alicuius rei ui-
ſæ
à re uiſa, ſiue exierint radij, ſiue non.
Et iam declaratum eſt, [22 n] quòd uiſio non completur, niſi
per
diaphanitatem corporis medij inter uiſum & rem uiſam, & completur, quando fuerit mediũ
inter
ea corpus non diaphanũ.
Et eſt manifeſtum, quòd corpus diaphanum à diaphano in nullo
diſtinguitur
, niſi ſecundum modum prædictum.
Et cum ita ſit, ut diximus, & ſit declaratum, quòd
formæ
lucis & coloris, quæ ſunt in re uiſa, perueniãt ad uiſum, quando fuerint oppoſitæ uiſui.
Illud
ergo
, quod uenit ex re uiſa ad uiſum, per quod uiſus comprehendit lucem & colores, quæ ſunt in re
uiſa
ſecundum omnem diſpoſitionẽ, non eſt niſi iſta forma, ſiue exeant radij, ſiue non.
Et iam decla-
ratũ
eſt [14.
18 n] quòd formæ lucis & coloris ſemper generentur in aere, & in omnibus corporibus
diaphanis
, & ſemper extendantur in aere, & in corporibus diaphanis ad partes oppoſitas, ſiue ocu-
lus
fuerit præſens, ſiue non.
Exitus ergo radiorũ eſt ſuperfluus & otioſus. Viſus ergo non ſentit lucẽ
& colorẽ rei uiſæ, niſi ex forma ueniente à luce & colore, quæ ſunt in re uiſa.
Et declaratũ eſt [19 n]
quòd
forma cuiuslibet puncti rei uiſæ, oppoſiti uiſui, peruenit ad uiſum ſecun uerticationes mul
tas
diuerſas, & quòd uiſus non poteſt apprehendere formã rei uiſæ ſecundũ ſuam ordinationẽ in ſu
perficie
rei uiſæ, niſi quando receptio formarũ fuerit ex uerticationibus linearũ rectarum, quæ ſunt
perpendiculares
ſuper ſuperficiem uiſus, & ſuper ſuperficiem mẽbri ſentientis, & quòd lineæ rectæ
perpendiculares
erunt ſuper iſtas ſuperficies, niſi quando centrũ iſtarum ſuperficierũ fuerit unũ
punctũ
.
Et cum hoc totum ſit, ſicut dictũ eſt: oportet, ut centrũ ſuperficiei glacialis & centrũ ſuperfi
ciei
uiſus ſint unum punctũ.
Viſus ergo nihil poteſt cõprehendere ex formis rerũ uiſarũ, niſi ex uer
ticationibus
linearũ rectarum, quarũ extremitates concurrunt apud hoc centrũ tantùm.
Et hoc eſt,
quod
promiſimus antè declarare in hoc capitulo in præcedente ſermone [12 n] de forma uiſus:
ſcili
cet
quòd centrũ glacialis & centrũ ſuperficiei uiſus ſunt idem punctũ commune.
Et cum hoc decla
ratũ
ſit, remanet ergo modò conſiderare opinionem ponentiũ radios exire à uiſu, & declarare quid
in
ea falſum, & quid uerũ.
Dicamus ergo, ſi uiſio ſit ex re exeunte ex uiſu ad rem uiſam: iſta res aut
eſt
corpus, aut corpus:
Si eſt corpus quando aſpexerimus cœlũ, & uiderimus ſtellas, quę ſunt in
eo
, oportet, quòd in illa hora exeat à uiſu noſtro corpus, & impleat illud, quod eſt inter cœlũ & terrã,
& quòd nihil diminuatur à uiſu:
& hoc eſt falſum. Viſio ergo eſt per corpus exiens à uiſu ad rem
uiſam
.
Et ſi illud, quod exit à uiſu, eſt corpus, illud ſentiet rem uiſam: ſenſus enim eſt, niſi in
corporibus
.
Nihil ergo exit à uiſu ad rem uiſam, ſentiens rem illã. Et manifeſtũ eſt, quòd uiſio eſt per
uiſum
:
& hoc ſit, & uiſus cõprehendat rem uiſam, niſi quando exit ab eo ad rem uiſam, & illud
quod
exit, ſentit rem illam uiſam.
Illud ergo quod exit à uiſu ad rem uiſam, redditad uiſum ali
quid
, quo uiſus cõprehendat rem uiſam.
Et hoc quod exit à uiſu, eſt ſenſibile, ſed opinabile, & ni
hil
debet putari niſi per rationẽ.
Ponentes aũt radios exire à uiſu, opinãtur hoc, quod illi inuenerũt:
quòd
uiſus cõprehendit rem uiſam, & inter illa eſt ſpatiũ, & magnũ eſt hominibus, quòd ſenſus non
eſt
, niſi per contactũ.
Quare illi opinati ſunt, quòd uiſio ſit, niſi per aliquid exiens à uiſu ad rem ui
ſam
, ita ut illud exiens ſentiat rem in ſuo loco, aut accipiat aliquid à re uiſa, & reddat ipſum uiſui, &
tunc
ſentiat illud uiſus.
Et quia non poteſt exire à uiſu corpus ſentiẽs rem uiſam, & nihil ſentit rem
uiſam
niſi corpus:
remanſit opinari, niſi ut illud, quod à uiſu exit ad rem uiſam, recipiat à uiſo ali-
quid
, & reddat ipſum uiſui.
Et quia declaratũ eſt [14. 18. 19 n] quòd aer, & corpora diaphana recipiũt
formã
rei uiſæ, & reddunt ipſam uiſui, & omni corpori oppoſito rei uiſæ:
tunc illud, quod opinãtur,
quod
reddit uiſui aliquid ex re uiſa, eſt, niſi aer & corpora diaphana inter uiſum & rem uiſam.
Et
cum
aer & corpora diaphana reddũt uiſui aliquid ex re uiſa, in quolibet tẽpore reddunt, & ſecundũ
omnes
diſpoſitiones, quando uiſus fuerit oppoſitus rei uiſæ, ſine indigẽtia alicuius rei exeuntis à ui
ſu
.
Ratio ergo quæ induxit ponentes radios ad dicendũ radios eſſe, eſt ſuperflua: quoniã illud, quod
induxit
eos ad dicendũ, quòd radij eſſent, eſt illorũ opinio:
quia uiſio non poteſt copleri, niſi per ali-
quid
extenſum inter uiſum & rem uiſam, quod reddat uiſui aliquid ex re uiſa.
Et cum aer & corpora
diaphana
faciant hoc ſine indigentia alicuius rei exeuntis à uiſu, & ſint inſuper extenſa inter uiſum
& rem uiſam ſine indigentia:
tunc ad ponendũ aliam rem reddentẽ aliquid uiſui de re uiſa, nulla eſt

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index