1610ALHAZEN
intellectæ refringi ſecundum modum, quem affirmat diuerſitas diaphanitatis, quæ eſt inter diapha
nitatem corporis corneæ & corporis aeris, perueniunt ad diuerſa loca, & ad puncta diuerſa denu-
mero punctorum, quæ ſunt in ſuperficiebus uiſibilium oppoſitorum uiſui in uno tempore: & nul-
la iſtarum linearum occurrit puncto, quod eſt apud extremitatem perpendicularis. Et formæ pun-
ctorũ, quæ ſunt apud extremitates omnium iſtarum linearum ſuperficierum uiſibilium, extendun
tur ſecundum rectitudinem iſtarum linearum, & perueniunt ad ſuperficiem uiſus, & refringuntur
ad idem punctum ſuperficiei glacialis, præter formam puncti, quod eſt apud extremitatem perpen
dicularis: quoniam ipſa extenditur ſecundum rectitudinem perpendicularis, & pertranſit ad illud
punctum glacialis. Si ergo glacialis ſentit ex uno puncto omnes formas uenientes ad ipſum ex o-
mnibus uerticationibus, ſentiet ex omni puncto formas admixtas ex multis formis diuerſis, & co-
loribus multis uiſibilium oppoſitorum uiſui in illo tempore: & ſic nihil diftinguetur ab eo ex pun-
ctis, quæ ſunt in ſuperficiebus uiſibilium, neque ordinabuntur formæ punctorum uenientes ad il-
lud punctum: at ſi glacialis ſenſerit ex uno ſui puncto illud, quod uenit ad ipſum ex una uerticatio-
ne tantùm, diſtinguentur ab eo puncta, quæ ſunt in ſuperficiebus uiſibilium. Et nullum punctorũ,
quorum formæ perueniunt ad glacialem ſuper lineas refractas, eſt dignius alio ex formis refractis,
neque ulla refracta uerticatio eſt dignior alia: & formæ refractę ad unum punctum glacialis in uno
tempore, ſunt multæ non determinatæ. Et punctum, cuius forma uenit ſecundum rectitudinem
perpendicularis ad unum punctum glacialis, eſt unum punctum tantùm, & nulla alia forma uenit
cum ea ſecundum rectitudinem perpendicularis: quoniam omnes formæ refractæ non refringun-
tur niſi ſecundum lineas declinantes. Et cum centrum ſuperficiei uiſus ſit idem cum centro ſuper-
ficiei glacialis [per 12 n] linea, quæ eſt perpendicularis ſuper ſuperficiem uiſus, eft perpendicula-
ris ſuper ſuperficiem glacialis. Form a ergo, quæ uenit ſuper perpendicularem, diſtinguitur ab alijs
formis duabus diſpoſitionibus: quarum altera eſt, quòd ipſa extenditur à ſuperficie rei uiſę ad pun
ctum glacialis ſuper lineam rectam, & reſiduæ ueniunt ſuper lineas refractas: altera autem eſt,
quòd ipſa perpendicularis erecta ſuper ſuperficiem uiſus, eſt etiam perpendicularis ſuper ſuperfi-
ciem glacialis: & lineæ reſiduæ, ſuper quas ueniunt formæ reſiduæ refractæ, ſunt declinantes ſu-
per ſuperficiem uiſus. Et operatio lucis uenientis ſuper perpendiculares, eſt fortior operatione lu
cis uenientis ſuper lineas inclinatas. Dignius ergo eſt, ut glacialis non ſentiat ex quolibet puncto,
niſi formam uenientem ad ipſum punctum ſuper rectitudinem perpendicularis tantùm, & non
ſentiat ex illo puncto illud, quod uenit ad illud punctum ſecundum uerticationes refractas. Et ite-
rum cum centrum ſuperficiei uiſus, & centrum ſuperficiei glacialis, fit idem punctum, omnes per-
pendiculares eleuatæ ſuper ſuperficiem glacialis & ſuperficiem uiſus, concurrent ſuper centrum
commune, & erunt diametri in ſuperficiebus tunicarum uiſus, perpẽdiculares ſuper ipſas tunicas
uiſus: & erit quælibet perpendicularis occurrens ſuperficiei corneæ in uno puncto, & occurrens
ſuperficiei glacialis in uno puncto: & non exit ad illud punctum corneæ, niſi una perpendicularis,
neque exit ad illud punctũ glacialis, niſi una perpendicularis tantùm. Forma ergo, quæ exit à quo-
libet puncto ſuperficiei rei uiſæ ſuper perpendicularem, quæ extenditur ab eo ad ſuperficiem ui-
ſus, occurrit ſuperficiei uiſus ſuper unum punctum, ſuper quod ei non occurrit aliqua alia forma,
non uenientium ſuper perpendiculares.
nitatem corporis corneæ & corporis aeris, perueniunt ad diuerſa loca, & ad puncta diuerſa denu-
mero punctorum, quæ ſunt in ſuperficiebus uiſibilium oppoſitorum uiſui in uno tempore: & nul-
la iſtarum linearum occurrit puncto, quod eſt apud extremitatem perpendicularis. Et formæ pun-
ctorũ, quæ ſunt apud extremitates omnium iſtarum linearum ſuperficierum uiſibilium, extendun
tur ſecundum rectitudinem iſtarum linearum, & perueniunt ad ſuperficiem uiſus, & refringuntur
ad idem punctum ſuperficiei glacialis, præter formam puncti, quod eſt apud extremitatem perpen
dicularis: quoniam ipſa extenditur ſecundum rectitudinem perpendicularis, & pertranſit ad illud
punctum glacialis. Si ergo glacialis ſentit ex uno puncto omnes formas uenientes ad ipſum ex o-
mnibus uerticationibus, ſentiet ex omni puncto formas admixtas ex multis formis diuerſis, & co-
loribus multis uiſibilium oppoſitorum uiſui in illo tempore: & ſic nihil diftinguetur ab eo ex pun-
ctis, quæ ſunt in ſuperficiebus uiſibilium, neque ordinabuntur formæ punctorum uenientes ad il-
lud punctum: at ſi glacialis ſenſerit ex uno ſui puncto illud, quod uenit ad ipſum ex una uerticatio-
ne tantùm, diſtinguentur ab eo puncta, quæ ſunt in ſuperficiebus uiſibilium. Et nullum punctorũ,
quorum formæ perueniunt ad glacialem ſuper lineas refractas, eſt dignius alio ex formis refractis,
neque ulla refracta uerticatio eſt dignior alia: & formæ refractę ad unum punctum glacialis in uno
tempore, ſunt multæ non determinatæ. Et punctum, cuius forma uenit ſecundum rectitudinem
perpendicularis ad unum punctum glacialis, eſt unum punctum tantùm, & nulla alia forma uenit
cum ea ſecundum rectitudinem perpendicularis: quoniam omnes formæ refractæ non refringun-
tur niſi ſecundum lineas declinantes. Et cum centrum ſuperficiei uiſus ſit idem cum centro ſuper-
ficiei glacialis [per 12 n] linea, quæ eſt perpendicularis ſuper ſuperficiem uiſus, eft perpendicula-
ris ſuper ſuperficiem glacialis. Form a ergo, quæ uenit ſuper perpendicularem, diſtinguitur ab alijs
formis duabus diſpoſitionibus: quarum altera eſt, quòd ipſa extenditur à ſuperficie rei uiſę ad pun
ctum glacialis ſuper lineam rectam, & reſiduæ ueniunt ſuper lineas refractas: altera autem eſt,
quòd ipſa perpendicularis erecta ſuper ſuperficiem uiſus, eſt etiam perpendicularis ſuper ſuperfi-
ciem glacialis: & lineæ reſiduæ, ſuper quas ueniunt formæ reſiduæ refractæ, ſunt declinantes ſu-
per ſuperficiem uiſus. Et operatio lucis uenientis ſuper perpendiculares, eſt fortior operatione lu
cis uenientis ſuper lineas inclinatas. Dignius ergo eſt, ut glacialis non ſentiat ex quolibet puncto,
niſi formam uenientem ad ipſum punctum ſuper rectitudinem perpendicularis tantùm, & non
ſentiat ex illo puncto illud, quod uenit ad illud punctum ſecundum uerticationes refractas. Et ite-
rum cum centrum ſuperficiei uiſus, & centrum ſuperficiei glacialis, fit idem punctum, omnes per-
pendiculares eleuatæ ſuper ſuperficiem glacialis & ſuperficiem uiſus, concurrent ſuper centrum
commune, & erunt diametri in ſuperficiebus tunicarum uiſus, perpẽdiculares ſuper ipſas tunicas
uiſus: & erit quælibet perpendicularis occurrens ſuperficiei corneæ in uno puncto, & occurrens
ſuperficiei glacialis in uno puncto: & non exit ad illud punctum corneæ, niſi una perpendicularis,
neque exit ad illud punctũ glacialis, niſi una perpendicularis tantùm. Forma ergo, quæ exit à quo-
libet puncto ſuperficiei rei uiſæ ſuper perpendicularem, quæ extenditur ab eo ad ſuperficiem ui-
ſus, occurrit ſuperficiei uiſus ſuper unum punctum, ſuper quod ei non occurrit aliqua alia forma,
non uenientium ſuper perpendiculares.
ET iterum iam determinatũ eſt, [14.
18 n] quòd ex quolibet puncto cuiuslibet corporis co-
lorati & illuminati cum quolibet lumine, exeunt lux & color ſuper quamlibet lineam rectã,
quæ poterit extendi ab illo puncto: ergo inter quodlibet punctum uiſus, & quodlibet pun-
ctum oppoſitum alicui ſuperficiei, & quodlibet punctum illius ſuperficiei, eſt linea recta imagina-
bilis, & inter illud punctum, & illam ſuperficiem eſt pyramis imaginabilis, cuius uertex eſt illud
punctum, & cuius baſis eſt illa ſuperficies: & illa pyramis continet omnes lineas rectas intellectas,
quæ ſunt inter illud punctum & omnia puncta illius ſuperficiei. Cum ergo forma lucis & coloris
exierint à quolibet puncto ſuperficiei corporis colorati, illuminati, ſuper quamlibet lineam rectã,
quę poterit extendi ab illo puncto, ad quodlibet punctum oppoſitum corpori illuminato & colo-
rato: forma lucis & coloris, quæ ſunt in ſuperficie illius corporis, extendetur à quolibet puncto ſu
perficiei illius corporis, ad illud punctum, oppoſitũ illi ſuper lineam rectam extenſam inter ipſum
corpus & illud punctum. Form a ergo lucis & coloris cuiuslibet corporis colorati & illuminati cũ
quolibet lumine, extẽditur à ſua ſuperficie ad quodlibet punctum oppoſitum illi ſuperficiei ſecun
dum uerticationem pyramidis, quæ formatur inter illud punctum & illam ſuperficiem: & erit for-
ma ordinata in illa pyramide per lineas illas concurrentes ad illud punctum, quod eſt uertex pyra-
midis, ſicut eſt ordinatio in partibus coloris, qui eſt in ſuperficie illius corporis. Cũ ergo uiſus fue-
rit oppoſitus alicui rei uiſibili, formabitur inter punctum, quod eſt centrum uiſus, & ſuperficiem
illius rei uiſæ, pyramis imaginabilis, cuius uertex erit centrum uiſus, & baſis erit ſuperficies illius
rei uiſæ: & cum aer medius inter illam rem uiſam & uiſum fuerit continuus, & non fuerit medium
inter rem uiſam & uiſum, corpus denſum, & fuerit illa res uiſa illuminata cum quolibet lumine:
extendetur forma lucis & coloris, quæ ſunt in ſuperficie illius rei uiſæ, ad uiſum ſecundum uertica
tionem illius pyramidis, & extendetur forma cuiuslibet puncti ſuperficiei illius rei uiſæ ſecundum
rectitu dinem lιneæ, quę eſt inter illud punctum, & uerticem illius pyramidis, qui eſt cẽtrum uiſus.
7[Figure 7]
lorati & illuminati cum quolibet lumine, exeunt lux & color ſuper quamlibet lineam rectã,
quæ poterit extendi ab illo puncto: ergo inter quodlibet punctum uiſus, & quodlibet pun-
ctum oppoſitum alicui ſuperficiei, & quodlibet punctum illius ſuperficiei, eſt linea recta imagina-
bilis, & inter illud punctum, & illam ſuperficiem eſt pyramis imaginabilis, cuius uertex eſt illud
punctum, & cuius baſis eſt illa ſuperficies: & illa pyramis continet omnes lineas rectas intellectas,
quæ ſunt inter illud punctum & omnia puncta illius ſuperficiei. Cum ergo forma lucis & coloris
exierint à quolibet puncto ſuperficiei corporis colorati, illuminati, ſuper quamlibet lineam rectã,
quę poterit extendi ab illo puncto, ad quodlibet punctum oppoſitum corpori illuminato & colo-
rato: forma lucis & coloris, quæ ſunt in ſuperficie illius corporis, extendetur à quolibet puncto ſu
perficiei illius corporis, ad illud punctum, oppoſitũ illi ſuper lineam rectam extenſam inter ipſum
corpus & illud punctum. Form a ergo lucis & coloris cuiuslibet corporis colorati & illuminati cũ
quolibet lumine, extẽditur à ſua ſuperficie ad quodlibet punctum oppoſitum illi ſuperficiei ſecun
dum uerticationem pyramidis, quæ formatur inter illud punctum & illam ſuperficiem: & erit for-
ma ordinata in illa pyramide per lineas illas concurrentes ad illud punctum, quod eſt uertex pyra-
midis, ſicut eſt ordinatio in partibus coloris, qui eſt in ſuperficie illius corporis. Cũ ergo uiſus fue-
rit oppoſitus alicui rei uiſibili, formabitur inter punctum, quod eſt centrum uiſus, & ſuperficiem
illius rei uiſæ, pyramis imaginabilis, cuius uertex erit centrum uiſus, & baſis erit ſuperficies illius
rei uiſæ: & cum aer medius inter illam rem uiſam & uiſum fuerit continuus, & non fuerit medium
inter rem uiſam & uiſum, corpus denſum, & fuerit illa res uiſa illuminata cum quolibet lumine:
extendetur forma lucis & coloris, quæ ſunt in ſuperficie illius rei uiſæ, ad uiſum ſecundum uertica
tionem illius pyramidis, & extendetur forma cuiuslibet puncti ſuperficiei illius rei uiſæ ſecundum
rectitu dinem lιneæ, quę eſt inter illud punctum, & uerticem illius pyramidis, qui eſt cẽtrum uiſus.