Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[Item 1.]
[2.] Optic ae THE SAVRVS. ALHAZENI ARABIS libri ſeptem, nuncprimùm editi. EIVSDEM liber DE CREPVSCVLIS & Nubium aſcenſionibus. ITEM VITELLONIS THVRINGOPOLONI LIBRI X. Omnes inſtaurati, figuris illuſtrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, A' Federico Risnero.
[3.] Cum priuilegio Cæſareo & Regis Galliæ ad ſexennium BASILE AE, PER EPISCOPIOS. M D LXXII.
[4.] Triplicis uiſus, directi, reflexi & refracti, de quo optica diſputat, ar-gumenta.
[5.] FEDERICI RISNE-RI IN ALHAZENI ARABIS OPTICAM PRAEFATIO A D IL LVSTRISSIMAM REGINAM CA-tharinam Mediceam, matrem regis Galliæ Caroli noni.
[6.] CANDIDO LECTORI
[7.] ALHAZEN FILII ALHAYZEN OPTICAE LIBER PRIMVS.
[8.] QVOD LVX PER SE, ET COLORES ILLVMINATI OPE-renturin uiſum aliquam operationem. Cap. 1. 1. Lux per ſe, & color illuminat{us} feriunt oculos. Vitell. in hypotheſ. 6. 16 p 3.
[9.] QVOD LVX VEHEMENS OCCVLTAT QVAEDAM VI-ſibilia quæ lux debilis manifeſtat: & contrà. Cap. 2. 2. Lux uehemens obſcur at quædam uiſibilia, quæ lux debilis illuſtrat: & contrà. 28. 97. 109. 150. 155. 156 p 4.
[10.] QVOD COLORES CORPORVM DIVERSIFICENTVR APVD VI-ſum ſecundum diuerſitatem lucium ordentium ſuper ipſos. Cap. 3. 3. Color uariatur pro lucis qualitate. 1 p 3.
[11.] DE COMPOSITIONE OCVLI, FORMA ET SI-tu. Caput quartum. 4. Ortus & principium oculi exiſtit è cerebro: & conſtat è tribus humori-bus & quatuor tunicis. 4 p 3.
[12.] 5. In toti{us} oculi ſeu motu ſeu quiete, ſit{us} partium ſtabilis permanet. 25 p 3.
[13.] 6. Ocul{us} tot{us} & ſpher a uuea centris differunt: & oculi centrum ect alti{us}. 8 p 3.
[14.] 7. Rect a connectens centra ſphær arum corneæ & uueæ, continuata tranſit per centrum for aminis uueæ, & medium caui nerui optici. 9 p 3.
[15.] 8. Centrum ſphæræ uueæ eſt inferi{us} centris reliquarum oculi partium. 8 p 3.
[16.] 9. Recta connectẽs centra ſphærarũ cryſtallinæ & uueæ, cõtinuata cadit in centrũ circuli cõglutinãtis cryſtallinã & uitreã ſphær {as} cũ uuea: & eſt ad ipſum perpendicularis. 10 p 3.
[17.] 10. Centrum ſphæræ cryſtallinæ alti{us} eſt centro ſphæræ uitreæ. 11 p 3.
[18.] 11. Rect a connectens centra ſphær arum & uueæ, continuata cadit in centrum ui-treæ, & medium cauinerui optici. 12 p 3.
[19.] 12. Centra ſphær arum toti{us} oculi, cryſtallinæ, utriuſ ſuperficiei corneæ, & con-uexæ humoris albuginei, eſt unum punctum. 7 p 3.
[20.] 13. In toti{us} oculi ſeu motu ſeu quiete ſit{us} partium ſtabilis permanet. 25 p 3. Idem 9 n.
[21.] DE QVALITATE VISIONIS, ET AB ILLA DE-pendentibus. Cap. 5. 14. Viſio fit radijs à uiſibili extrinſec{us} ad uiſum manantib{us}. 6 p 3.
[22.] 15. Viſ{us} è ſingulis ſuæ ſuperficiei punctis ſingula uiſibilis punct a uidet. 17. 18 p 3.
[23.] 16. Humor cryſtallin{us} eſt præcipuum organum facult atis opticæ. 4. 18 p 3.
[24.] 17. Lux perpendicularis penetr at per qualibet diuerſa media: obliqua refringitur. 42. 43. 44. 45. 47 p 2.
[25.] 18. Viſio diſtincta fit rectis lineis à uiſibili ad ſuperficiem uiſ{us} perpẽdicularibus. Ita ſin-gula uiſibilis punct a eundem obtinent ſitum in ſuperficie uiſ{us}, quem in uiſibili. 17 p 3.
[26.] 19. Viſio fit per pyramidem, cui{us} uertex eſt in uiſu, baſis in uiſibili. 18. 21. 22 p 3.
[27.] 20. Oculus & ſphæra cryſtallina habent idem centrum. 7 p 3. Idem 12 n.
[28.] 21. Viſibile uiſui oppoſitum uidetur. 2 p 3.
[29.] 22. Viſibile per medium perſpicuum uidetur. 13 p 3.
[30.] 23. Viſio non fit radijs à uiſu emißis. s p 3.
< >
page |< < of 778 > >|
6
DVo ſunt, candide Lector, de quib{us} te paucis admonendum hic duxim{us}. Primum ect, quòd ea, quæ commentario-
rum
uice in Alhazeno paßim inſeruim{us}, duab{us} clauſulis (ut uocant) ſic [ ] incluſimus.
Alterum, quòd in fir-
mamentis
demonſtrationum è uarijs géometris allegandis γραφι\~Ν quadam breuitate uſi ſum{us}:
& Euclidis
quidem
propoſitiones omiſſo nomine hoc modo notauim{us}:
per 29 p 1. 1 αχ. 4 p. 1 d 6: id ect per 29 propoſitionem 1 li-
bri
:
1 axioma. 4 propoſitionem. 1 definitionem 6 libri elementorum Euclidis, &c. In reliquorum uerò geometrarum al-
legationib
{us} ſimiliter numeros theorematis & libri literis th (theorema ſignificantib{us}) inter utrũq;
intermedijs unà cun
nomine
adiecim{us}.
Alhazeni autem propoſitiones (in qu{as} à nobis diſtinctus ect) differentiæ breuitatisq́; cauſſa in citandis
Euclidis
& Alhazeni propoſitionib{us} numeros appellauim{us}:
ij ; it a nobis notati ſunt: per 19 n 1. 14 n 2. 13 n. id ect per
19
numerum 1 libri optices Alhazeni.
14 numerum 2 libri. 13 numerum: ei{us} nimirum libri, in quo fit iſta allegatio: id
ect
per 13 numerum primi, ſecundi, tertij, &c.
libri optices Albazeni, ſi ille numer{us} in primo, ſecundo, tertio, &c. libro
optices
Albazeni allegat{us} ſit.
Quod ad errata attinet, placuit ea in ueſtibulo libri adſcribere, quò emendare uolenti in
promptu
eſſent:
ubi prim{us} numer{us} paginam, ſecund{us} lineam indicat.
Pagina 4. linea 55 centrum. 7. ult. unaquaq; . 16. 35 ultimum. 26. 22 earum. 34. 23 & 24 humiditas. 41. 46
certitudinẽ
.
61. 1 pro 711,111. 67. 16 formarũ. 80. 60 poſitio. . 81. 82 figurarũlloca permutata ſunt. 83. 56 poſi
tio
.
93. 28 poſt iterũ, adde in. 106. 53 utroq; . 111. 10 lucis. 134. 60 angulus age. 135. 14 poſt lineis ponè colon, &
poſt
reflexionis, comma.
142. 11 uiſu & uiſibili. 146. 31 concurret. 156. 49 pro 44 poſt exteriore, repone 45-
159
.
26 æquidiſtans. 181. 36 & 37 pro ibi, ubi. 185. 12 pro t, b. 189. 6 fit. 194. 53 & 54 pro œ, œ d. ibid. 62 pro i
poſt
a g, repone &.
197. 15 pro 4,45. Pag. 201 figura prior 15 numeri, quæ ad ſiniſtram eſt, pertinet ad 14 nume
rum
præcedentem:
neq; enim ſuo quamq; loco collocari compoſitionis, ut uocant, ratio permiſit. 205. 1 z q l.
211
.
21 poſt le tolle comma. 213. 43 ſpeculιs. 217. 39 pro 4, 41. 219. 39 pro erit, reflectetur, & pro in, ex. Pagina
221
in figura litera proximè infra rin linea gr propter linearum concurſum obſcurior, eſt k.
223. 17 peripheria
a
z.
226. 28 perueniat ergo. 229. 58 tranſeunte. 237. 21 poſt laminæ adde, & inter ſuperficiem laminæ. Ibid. 35
dele
fit.
240. 46 exiſtunt. 250. 55 lineam. 252. 7 poſt eleuatio, pone comma. Ibid. 19 k b g. Ibid. in figura po-
natur
litera a è regione e centri mundi ad peripheriam meridiani b g.
Ibid. 49 exiſtunt. 255. 57 pro in, à. 258
in
ſecunda figura ad terminum lineæ fo continuatæ, pone literam q.
266. 48 tolle &. Pag. 273 in prima figu-
ra
ad terminum lineæ d m continuatæ pone literam e.
Pagina 275 ſub numero 45 duæ figuræ cõiunctæ ſunt,
quarum
poſterior, quæ ad dextram eſt, pertinet ad 46 numerum:
ad quem prior quoq; figura 47 numeri refer-
ri
debet.
281. 38 poſt diuerſæ dele comma. 285. 23 pro e, ei. 286. 51 reſtant. 288. 58 pro 48,40. Deniq; illud e-
tiam
in erratis reponere placuit, quod in commentarijs ad quartam & tertiam figuras 64 n 5 prætermiſſum eſt:

nempe
.
[Quando imago uidetur in puncto a: & b q, quæ parallela ducitur ipſi a l, cadit extra triangulum at
g
:
tum omiſſa b q & oſtenſa æqualitate linearum a g, a t, ut prius, breuius per 3 p 6 propoſitum concludetur.
Erit
enim ut b e ad e a, ſic b g ad a g, id eſt per 7 p 5 ad a l:
ſed ut b g ad a l, ſic b t ad t a propter ſimilitudinem
triangulorum
b g t, a l t.
Ergo per 11 p 5 ut b e ad e a, fic b t ad t a. Eodem modo cadente b q intra triangulum a
g
t:
breuior & facilior abſq; linea a l erit demonſtratio. ]

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index