Clavius, Christoph
,
Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 677
>
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 677
>
page
|<
<
of 677
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
it
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div4
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
4
">
<
pb
file
="
0009
"
n
="
9
"/>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div5
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
5
">
<
head
xml:id
="
echoid-head7
"
xml:space
="
preserve
">IN GNOMONICEN
<
lb
/>
PR AE FATIO.</
head
>
<
figure
number
="
3
">
<
image
file
="
0009-01
"
xlink:href
="
http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0009-01
"/>
</
figure
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s42
"
xml:space
="
preserve
">INTER artes ac diſciplinas omnes, quas rerum auctor Deus, tanquam in-
<
lb
/>
finitæ ſuæ ſapientiæ, potentiæ ac maieſtatis argumenta quædam hominum ge-
<
lb
/>
neri communicauit, non in poſtremis cenſendæ videntur eæ, quas veteres
<
lb
/>
Philoſophi Mathematicas appellarunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s43
"
xml:space
="
preserve
">Cum enim ipſæ ſint ita exploratæ,
<
lb
/>
vt nihil probabile admittant, ſed illuſtribus omnia argumentis, neceſſarijs{q́ue}
<
lb
/>
demonſtrent, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s44
"
xml:space
="
preserve
">homines ipſos, id quod inter cæteros etiam Ptolemæus agno-
<
lb
/>
uit ac profeſſus eſt, ad Dei bonitatem indagandam diligendamq́, alliciunt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s45
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
noſtram omnium mentem à fluxarum caducarum{q́ue} rerum cupiditate auocan-
<
lb
/>
tes ſuadent, vt eam tantum in æterni, atque eiuſdem conſtantis boni amore
<
lb
/>
defigamus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s46
"
xml:space
="
preserve
">Quod ipſum ſi commune eſt Mathematicis omnibus diſciplinis, quanto id erit magis Aſtro-
<
lb
/>
nomiæ proprium, quæ conſiderat cæleſtes illos orbes, quos Dei manus mir abili artificio ar chitectata eſt,
<
lb
/>
quorum tanta eſt in motu conſtantia, tanta etiam æqualitas, etiamſi nonnihil inter eos diſparile eſſe
<
lb
/>
videatur, vt fieri non poſſit, quin qui de his attente cogitet, eorum natura motuque perſpecto, ad ſum-
<
lb
/>
mum illorum motorem admir andum ſuſpiciendumque rapiatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s47
"
xml:space
="
preserve
">Et vero laudari Aſtronomia pro digni-
<
lb
/>
tate non poteſt, cum proponat videndam orbium cæleſtium magnitudinem, constantiſſimum Solis mo-
<
lb
/>
tum, varium eundemque certum Lunæ, ac reliquorum ſiderum curſum, eorum mutuum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s48
"
xml:space
="
preserve
">cum Sole
<
lb
/>
congreſſum, ortum obitumque ſtellarum, earum collocationes, progreſſiones, inſtitiones, numerum,
<
lb
/>
amplitudinem, atque à terris diſtantiam. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s49
"
xml:space
="
preserve
">Mitto illud, (quod eſt multo maximum) vnam Aſtronomiam
<
lb
/>
eſſe, quæ Solis, Lunæque defectiones pronunciet, quamquam nullum certum ſit defectionis vnius ab al-
<
lb
/>
tera interuallum, id quod experientia ipſa demonſtrat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s50
"
xml:space
="
preserve
">Aſtronomi autem etſi non varijs modo litera-
<
lb
/>
rum monumentis tam admir abilem cælestium & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s51
"
xml:space
="
preserve
">corporum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s52
"
xml:space
="
preserve
">motuum doctrinam aliqua ex parte
<
lb
/>
hominibus tradere conati ſunt, verum etiam diuina propemodum ingenij abundantia multa instrumen-
<
lb
/>
ta inuenerunt, in quibus, tamquam in ſpeculo, cæleſtium motuum multitudinem ac varietatem
<
lb
/>
inſpicere liceret, nullum tamen ex eorum numero ſimplicius excuderunt, nullumque parabilius,
<
lb
/>
quam horologium id, quod Græci σ@ιοθηρικὸν, Latini, Solarium dicunt, in quo horæ in Sole inſpiciuntur;
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s53
"
xml:space
="
preserve
">cuius ea natura eſt, vt in Sole poſitum, ex radij vnius, ſiue ſtyli vmbra, omnem motum poſitumque cæ-
<
lb
/>
li, quamuis varium, præcipue autem Solis, cernendũ præbeat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s54
"
xml:space
="
preserve
">In hoc enim, ſi modo illuminetur à Sole,
<
lb
/>
quota ſit hora quolibet anni tempore apparet, quam ex duodecim ſigniferi or bis, qui græce ζοιακὸς dici-
<
lb
/>
tur, partibus Solipſe, quam cęli domum, quem Verticalem & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s55
"
xml:space
="
preserve
">Horizontis parallelum obtineat, ecquod
<
lb
/>
ſupra Horizontem ſignum oriri, aut occidere incipiat, cuilibet horæ quota in cæteris terrę partibus re-
<
lb
/>
ſpondeat, cuius loci Meridianum Sol quauis hora poſſideat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s56
"
xml:space
="
preserve
">Iam vero ſcientia, quæ in hac vnius inſtru-
<
lb
/>
menti ar chitectura verſatur, ὰπὸ τοῦ γνώμονος quem ſtylum, ſiue radium Latini dixerunt, γνομικὴ dicta
<
lb
/>
eſt, quam magnam afferre admirationem conſiderãtibus testatur Vitruuius, cũ doceat, in quodnam pun-
<
lb
/>
ctũ cuiusuis plani gnomonis vmbra qualibet hora incidat, qualẽ lineã totos dies, rectãne, an in orbẽ, aut
<
lb
/>
ſectionẽ aliquam conicã deſcribat, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s57
"
xml:space
="
preserve
">reliquaid genus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s58
"
xml:space
="
preserve
">Porro hac de ſcientia ita admir abili, etſi complu
<
lb
/>
res tum ex veteribus, tũ etiã ex recẽtioribus, multa ſcripſerunt, eorũ tamen nemo, meo quidem iudicio,
<
lb
/>
(quod nemini obtrectandi cauſa dico) eam omni ex parte perſecut us videtur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s59
"
xml:space
="
preserve
">Aut enim nudam praxim
<
lb
/>
tradunt, quaratione confici horologia poſſint, nullam ad ea præcepta demonſtr ationem adhibentes, vt
<
lb
/>
recentiores fere omnes; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s60
"
xml:space
="
preserve
">qua exre errores admittunt minime ferendos, vt ex Orontij Finæi de horologijs
<
lb
/>
commentario conſtat: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s61
"
xml:space
="
preserve
">aut ſi qui conati ſunt ea præcepta demonſtrationum ponderibus examinare, id ita
<
lb
/>
breuiter, atque adeo obſcurè faciunt, vt vix vlla ex eorum lucubr ationibus vtilitas per cipi poſſit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s62
"
xml:space
="
preserve
">Quod
<
lb
/>
cũ nõnulli magnis homines ingenijs apud me quererentur, rogarentque, vt nõnihil operæ at q; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s63
"
xml:space
="
preserve
">induſtriæ in
<
lb
/>
ita eleganti, ſuaui, atque etiam ad tot res vtili Gnomonices ſcientia collocarem, multum studij ac tem
<
lb
/>
poris poſui, vt hoſce libros conſcriberem: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s64
"
xml:space
="
preserve
">in quibus illud laboro, vt non ſolum, quaratione cuiuſcunque
<
lb
/>
generis horæ in qualibet plana ſuperficie deſcribantur, verum etiam alia multa, quæ ad Solis cæli{q́ue} mo-
<
lb
/>
tum pertinent, quanta maxima fieri potuit perſpicuit ate demonſtrem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s65
"
xml:space
="
preserve
">Opus ipſum octo libris totum con
<
lb
/>
cluſi. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s66
"
xml:space
="
preserve
">Primo demonſtrantur problemata varia ac theoremata, quæ pertinent ad Analemma, ad co-
<
lb
/>
nicas ſectiones, ad horarios circulos, ad communes linearum horariarum interſectiones, ad planorum
<
lb
/>
declinationes & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s67
"
xml:space
="
preserve
">inclinationes, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s68
"
xml:space
="
preserve
">ad cætera huiuſmodi. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s69
"
xml:space
="
preserve
">Altero, quæ ſit Horizont alium, Vertica-
<
lb
/>
lium, Meridianorum, Polarium, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s70
"
xml:space
="
preserve
">Aequinoctialium horologiorum ratio deſcribendorum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s71
"
xml:space
="
preserve
">Tertio,
<
lb
/>
quomodo pingi horologia poſſint, quæ vel à Verticali primario, aut ab Horizonte declinant, vel incli-
<
lb
/>
nantur ad Horizontem, vel ſimul & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s72
"
xml:space
="
preserve
">declinant à Verticali, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s73
"
xml:space
="
preserve
">ad Horizontem inclinantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s74
"
xml:space
="
preserve
">Quartus
<
lb
/>
agit de horologijs in ſphærarecta, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s75
"
xml:space
="
preserve
">obliquiſſima, quæ polum pro capitis vertice habet; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s76
"
xml:space
="
preserve
">illud etiam ex-
<
lb
/>
@licat, qua arte ſtylus in ſuo ipſius loco collocetur, quæ ſit ars intelligendi, ad quam poli altitudinẽ, aut</
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>