Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Page concordance

< >
Scan Original
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
< >
page |< < of 290 > >|
6
PReclara philonis in libro ſa­
pientie
exſtat ſantentia deum maximum
optimumque rerum omnium natura ↄ̨-
ſtantium
opificem, cunctorum ſubſtantiam atque com-
paginem
numero, menſura, ac pondere procre-
aſſe
atque diſpoſuiſſe: cui applaudit illud prophe-
te
qui profert numero ſeculum. 11plato in
thimeo
.
Cui etiam aſtipu-
latur
diuus ille plato in thimeo. magna auctori-
tate
commendans deum numeris mundum fabri­
caſſe
. 22Auguſti-
nꝰ
.12. de
ciuitate
.
c
. 18.
Quam ſcententiam. Aurelius. Auguſtinus
libro
de ciuitate dei commendat.
Quapropter inti­
ma
, ſecretioraque nature atque minerue penetralia,
rerumque omnium naturalium reconditas paſſiones,
ac
motus qui numeris conſiſtunt perſcrutari atque ri-
mari
volentes.
arithmeticam at geometricã aut
ſaltem
harū ſcententiaꝝ quedam requiſita docu-
mēta
neceſſum eſt anteponãt. 33pliniꝰ ī .2
nahiſ
. c.
22
.
Et non abs re quidē
quoniam
non ſolū elementaris hec regio: et natu­
ralia
illa entia: que in ea natura ꝓcreãda cenſuit
his
nuēris et geometricis ponderibus conſtant:
verumetiam
ethereus ille celorum globus (vt inq̇t
plinius
et ariſtoteles) pythagore ſcententia arith­
meticis
ꝓportionibus, muſiciſ tonis circūuolui­
tur
.
Inquit enim ſaturnum dorio moueri, mercu­
rium
pthogo iouem phrygio.
Quantã vim arith­
metica
ſcententia habeant ad philoſophiam vni-
uerſaſ
diſciplinas.
luculenter in libro de legibꝰ
diuus
plato hoſtendit inquiens Legiſlator ciuibꝰ
omnibus
p̄cipiat ne a numerorum ordine quo ad
poſſunt
diſcedant
nulla alia diſciplina ad rei
familiaris
gubernationē, ad publicã, ad artes
deni
vniuerſas, tãtã hꝫ vim: quantã hmõi nume­
rorū
cognitio.
Sõnolentos, etiã a natura rudes,
excitat
.
et dociles, memores, ſolerteſ, facit p̄ter
naturã
ſuã diuīa arte ꝓficientes
Incõcuſſa em̄ et in­
uiolata
eſt arithmetice at geometrice ſcīa.
cuiꝰ
veritati
ſacratiſſime ſanctiones auctoritatem pre­
bēt
īquiētes arithmeticã et geometricã in ſe ita­
cõtinere et quãuis pietatis ſcīe non ſint: 44auguſti-
nus
.3. de
doc
chriſ
ſunt
maxīo
admīculo at adiumento ipſi ſcīe pietatis
vt
p̄clare. Aureliꝰ ille Auguſtinꝰ ī libro de doctri­
na
chriſtiana ſacrꝪ ↄ̨probat rõibus.
Has ſapiēs
ille
ſalomõ dicit pediſſeq̈s, at ancillas theolo-
gie
: q̈s iubet vocari ad turrim, et ad menica cinita­
tis
. 55boetiꝰ ṗ-
mo
de .
phi
. ꝓpri­
ma
.
His ꝓſtergatis: qui ad theologiſãdū et phi-
loſophãdū
ꝓgredit̄̄ (ſi diuo Seuerino boetio cre­
dimꝰ
) ſuꝑflue conat̄̄.
Ad philoſophiã vti temere
his
mathemathicis omiſſis documētis accedētes
phīa
ipſa ſacrilogos, ſui minimis īuaſores ve­
ſtem
ſuã in fruſtra lacerantes (teſte boetio) appel-
lat
.
Et vt verū fatear hinc eſt / nr̄is tꝑibus ob ha­
diſciplinarū defectū: balbutiens at cõcutiēs
viſa
ē phīa.
Plurimū em̄ apḋ grecos phīa valuit
ṗmatū
obtinuit: q2 (vt inq̇t cicero) ī ſūmo hono-
re
apud illos geometrica fuit nihil apḋ eos ma­
thematicis
illuſtriꝰ
ī merito igit̄̄: ſpeculationi­
bus
phyſicis triplicis motus: tractaculū ꝓportio­
ex mathematicis codicibus deprõptū duximꝰ
p̄ponēdū
et quãtū ingenioli nr̄i vires ſupetūt ab-
ſoluēdū
.
Ad ipſaꝫ veniēdo: tractatulus hic ṗn­
cipaliter
tripatient̄̄.
In prīa / em̄ ꝑte prīcipali q̄dã
cõmunia
mathemathicalia terminoꝝ declara­
tionibus
ponã.
In ſecūda / ꝓportionalitatē ꝓpor­
tionū
declarabo.
In tertia / vero parte principali
ea
applicabo ad motus et motuum ꝓportiones.

66propoſi-
tio
nicho­
machi
.
OMnis numerus: et ſimiliter
oīs
qunatitas ad alium numerum relatus
(vt ait nichomachus et boetius in primo
arithmetice
) aut eſt ei equalis: aut inequalis.
ſi eſt
equalis
: conſtituit ꝓportionem equalitatis: ſi ve-
ro
inequalis: ex eo altero inequalitatis propor­
tio
conſurgit.
Unde proportio eſt duorū nume-
roꝝ
: vel duarū quãtitatū: vnius ad alterã certa ha­
bitudo
.
vt habitudo que eſt inter quatuor et .4. et
que
eſt inter duo et quatuor: et que eſt īter bipeda­
le
et pedale.
Proportio em̄ eſt terminus collecti-
uus
: pro duabus rebus et ſignanter quantis vel
pluribus
ſupponens: cõnotando ipſas eſſe equa-
les
: vel vnam alteram aliquo exceſſu excedere.
Un­
de
iſta conſequentia nichil valet.
hec proportio eſt
vna
proportio / ergo eſt vnuꝫ ens: quia demonſtra­
to
pedali et bipedali non conſtituentibus vnū de
illis
eſt verum dicere: ſunt aliqua ꝓportio puta
dupla
: et tamen illa duo non ſunt vnū ens.
Du-
plex
autē eſt proportio.
q2 quedã eſt ꝓportio equa­
litatis
: alia vero inequalitatis. 77diuiſio ꝓ­
portionū
Proportio eq̈-
litatis
: eſt habitudo duarum quantitatum vel nu­
merorū
equalium.
vt habitudo eſt inter .8. et .8.
pedale
et pedale.
Et ſumat̄̄ hic quãtitas: quã-
titate
molis: quam pro quantitate virtutis. 88auguſti-
nus
.5. de
trinitate
vt ca-
pit
beatus. Auguſtinus quinto de trinitate
Sed
proportio
inequalitatis eſt duarum quantitatuꝫ
vel
numerorum: vnius ad alterum certa habitudo
vt
ꝓportio que eſt inter .2. et .4. pedale et bipedale
Item proportionum inequalitatis: quedam eſt
maioris
inequalitatis: quedam.
vero minoris.
99diuiſio ꝓ­
portionū

īeq̈litatꝪ
Proportio maioris inequalitatis eſt habitu-
do
maioris quantitatis ad minorem.
vt habitudo
que
eſt inter .quattuor. et .2.
Sed proportio mi-
noris
inequalitatis: eſt habitudo minoris quan-
titatis
ad maiorē.
vt habitudo duorū ad .4. Ex
quo
ſequitur / pro eiſdem ſupponunt iſti duo ter­
mini
proportio maioris inequalitatis et propor-
tio
minoris inequalitatis.
Connotat tamen
iſte
terminus proportio maioris inequalitatis
numerus
maior excedat minorem.
iſte vero termi-
nus
ꝓportio minoris inequalitatis: connotat:
numero
minor ſiue quantitatis minor exceditur a
a
maiore.
Quando tamen ꝓportio maioris ine­
qualitatis
: non capitur pro aggregato ex nume-
ris
proportionem habentibus inequalitatis: ſed
pro
maiore numero.
proportio vero minoris ine-
qualitatis
pro minore.
Et iſto modo non ſunt ter­
mini
conuertibiles
Nam iſto modo capiendo ſi .8
comparentur
ad .4.8. ſunt ꝓportio maioris ine-
qualitatis
.2.4. minoris inequalitatis. 1010alia diui­
ſio
ꝓpor­
tionu
ieq̈­
litatis
.
Item ꝓ-
portio
inequalitatis.
eſt duplex. quia quedem eſt
rationalis
: et quedam irrationalis.
Propor-
tio
ratiõalis: eſt illa ꝓportio īmediate denomi-
nat̄̄
ab aliq̊ certo nūero nūeroꝝ fractõe.
vt du-
pla
: ſexq̇altera .etc̈.
Alio ꝓportio rõalis: ē dua­
rum
quantitatum ſic ſe habentiū: idem eſt pars
aliquota
vtriuſ idē inquam ad bonum ſenſum.
Ex quo ſequitur / cuiuſlibet numeri ad quemli­
bet
alium numerum eſt proportio rationalis.
quo­
niam
cuiuſlibet numeri vnitas eſt pars aliquota.
1111pars ali­
quota
.
Unde pars aliquota: ē illa que aliquoties ſum-
pta
reddit ſuum totum adequate.
vt vnitas eſt
pars
aliquota numeri quarternarii.
quoniã vni-

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index