Apian, Petrus, Cosmographia

Table of contents

< >
[101.] ¶ Horam vſualem noctu ex radiis lunaribus mediante Compaſſo propè verum cognoſcere.
[102.] ¶ Aliter idem arithmetica ſupputatione indagare.
[103.] ¶ Idem faciliori computo inueſtigare.
[104.] ¶ Sequitur inſtrumentum Noctis.
[105.] REGVLA GENERALIS.
[106.] Inſtrumentum ſiderale.
[107.] ¶ Vſus huius Inſtrumenti.
[108.] ¶ Libri de Geographicis principijs FINIS.
[109.] LIBELLVSDELO-corum deſcribendorum ratione, Et de eorum diſtantijs inueniendis, nunꝗ̃ antehac viſus. PER GEMMAM FRISIVM. MAGNIFICO VIRO D. THOMÆ Bombelli, Gemma Friſius S. D. P.
[110.] Antuerpiæ prid. kal. Febr. Anno. 1533.
[111.] DE DESCRIPTIONE regionis alicuius in plano, incognitis latitudine, longitud. & diſtantia. CAP. I.
[112.] ¶ Figura præcedens hæc demonſtrat ad oculum.
[113.] ¶ DE PINGENDA CHARTA, COGNI-ta ſola diſtantia locorum. # Cap. 11.
[114.] DE INVENIENDA VERA DISTAN tia loci viſi quantumcunq{ue} etiam diſtet. Cap. III.
[115.] ¶ Cap. IIII. Docet idem per ſcalam Hypſome-tram aut Geometricam inuenire.
[116.] ¶ DVOBVS VEL TRIBVS VISIS LOCIS, quomodo per angulos poſitionum rectæ eorum diſtantiæ ſint inuenien-dæ, etiam ſi in nullo eorum præſens ſis. Et qua ratione facillimè regio deſcribi poſsit ex ipſis, abſq; nautico Compaſſo, aut line æ meridianæ obſeruatione. CAP. V.
[117.] ¶ QVARTVS MODVS PER DISTAN-tiam & angulum poſitionis. CAP. VI.
[118.] DE LONGITV DINIS DIFFEREN-tia cognoſcenda ex latitudinis differentia & recta diſtantia. Cap. VII.
[119.] ¶ Exempli gratia.
[120.] ¶ Quæ verò hic ex Tabulis ſinuum adduci poſſent, conſultò prætermitto, quòd ad inſtitutã Coſmographiæ methodũ nõ videantur pertinere, ſed altioris eſſe conſider ationis.
[121.] Locorum deſcriptionis Finis.
[122.] VSVS ANNVLI Aſtronomici. GEMMA FRISIO MA-THE MATICO AVTORE.
[123.] MODIS OMNIBVS ORNATISS. ac verè Nobili D. Ioanni Khreutter, Sereniſſ. Reginæ Hun-gariæ Secretario, Gemma Friſius S. D.
[124.] VSVS ANNVLI Aſtronomici per Gem. Friſium. DECLARATIO PARTIVM. CAP. 1.
[125.] ¶ De vſu annuli, primum´que loci Solis inuentione. CAP. II.
[126.] ¶ Eleuationem poli quomodo inuenias. Cap. III.
[127.] ¶ Horæ inuentio inter diu. CAP. IIII.
[128.] ¶ An ſit ante meridiem, an poſt. CAP. V.
[129.] ¶ Horæ Nocturnæ inueſtigatio. CAP. VI.
[130.] ¶ Qua ratione horæ nocturnæ facilius inue-niantur. CAP. VII.
< >
page |< < of 140 > >|
104APPENDIX.
OVo autem pacto per hoc organum noctu ho-
rae aequales ex lunari radiatione absque aetate
lunae addiscendae sint, paucis absoluam.
Inue-
stigaturus igitur horam absq;
lunae aetatis con-
sideratione, animaduerte diligenter Lunam in
coelo lucentem, quanta sit:
& diligenti contem
platione aduertatur, an Solem praecedat, sub-
sequaturue:
Quibus cognitis, statuenda est re-
gula lunae in limbo horario super horã quam filum ipsum in Com-
passo ostendebat:
Qua sic permanente, volue rotulam Solis, doncc
luna in cius foramine, &
ea in quantitate videatur, qua in coelo per
visus contemplationem reperta fuerat.
Mox enim Solis index in
limbo horario ostendit horam noctis quaesitam.
Dixi per visus
contemplationem:
Luva quippe luminare minus & noctis domi-
na, mutuato lumine quoad mundũ semper semiplena est, Illa enim
corporis lunae medietas (quae vergit ad Solem) aut parum plus,
propter amplissimam magnitudinem, a Sole irradiatur:
quia Sol
lunae caeterisque sy deribus suum lumen foenerat ac ministrat:
Reli-
qua vero medietas propter sui corporis indiaphoneitatem, id est,
opacitatem perpetuo celipsatur.
Verum quo ad nostri
42[Figure 42] visus coniectationem crescit ac decrescit:
quolibet e-
nim mense consecuto rio aut menstruo, Luna semel So-
li cõiungitur:
Deinde post duodecim Zodiaci signorum
transgressum iterum cum Sole congreditur:
Igitur mutuata luminis
quantitate nobis indies aliter atque aliter apparet, in congressu vero
minime, quia tune superior pars Lunae, quae a nobis remota est, a
Phoebo est incensa &
combusta, pars inferior (quae in sequenti figu-
ratione nigro aut pullo colore depicta est) propter suam opacitatẽ.
denegat nobis splendorem lunae: Dein, quanto magis recedit a Sole,
tanto magis crescit, usq;
ad eius diametram radiationem, a qua iterũ
ad Phoebum congressum vertendo evanescit.
REGULA GENERALIS.
LVna crescens sequitur Solem, & statim post oc-
casum Solis supra horizonta apparet, &
pars il-
luminata vergit ad occidentem:
Luna vero de-
crescens praecedit Solem, ſupra´que horizontem
matutino tempore apparet:
Eius quoque signum
est, si pars adusta ad exortum dirigatur.
Semper
enim (ut paucis multa concludam) pars Lunae
illuminata respicit Solem.

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index