Apian, Petrus, Cosmographia

Table of contents

< >
[91.] EVROPÆ PARTICVLARIS DESCRIPTIO.
[92.] PARTILIS GRÆCIÆ deſcriptio.
[93.] AFRICÆ PARTICVLARIS deſcriptio. TINGIT ANÆ M AV-ritaniæ aut Barbaricæ P. Af. C.
[94.] ASIÆ REGIONIS partes & oppida.
[95.] Inſularum ſumma enarratio.
[96.] ¶ Europæ inſularum finis.
[97.] AFRICÆ INSVLÆ
[98.] ASIÆ INSVLÆ.
[99.] INSVLÆ AMERICÆ
[100.] FINIS TABVLÆ REGIONVM.
[101.] ¶ Horam vſualem noctu ex radiis lunaribus mediante Compaſſo propè verum cognoſcere.
[102.] ¶ Aliter idem arithmetica ſupputatione indagare.
[103.] ¶ Idem faciliori computo inueſtigare.
[104.] ¶ Sequitur inſtrumentum Noctis.
[105.] REGVLA GENERALIS.
[106.] Inſtrumentum ſiderale.
[107.] ¶ Vſus huius Inſtrumenti.
[108.] ¶ Libri de Geographicis principijs FINIS.
[109.] LIBELLVSDELO-corum deſcribendorum ratione, Et de eorum diſtantijs inueniendis, nunꝗ̃ antehac viſus. PER GEMMAM FRISIVM. MAGNIFICO VIRO D. THOMÆ Bombelli, Gemma Friſius S. D. P.
[110.] Antuerpiæ prid. kal. Febr. Anno. 1533.
[111.] DE DESCRIPTIONE regionis alicuius in plano, incognitis latitudine, longitud. & diſtantia. CAP. I.
[112.] ¶ Figura præcedens hæc demonſtrat ad oculum.
[113.] ¶ DE PINGENDA CHARTA, COGNI-ta ſola diſtantia locorum. # Cap. 11.
[114.] DE INVENIENDA VERA DISTAN tia loci viſi quantumcunq{ue} etiam diſtet. Cap. III.
[115.] ¶ Cap. IIII. Docet idem per ſcalam Hypſome-tram aut Geometricam inuenire.
[116.] ¶ DVOBVS VEL TRIBVS VISIS LOCIS, quomodo per angulos poſitionum rectæ eorum diſtantiæ ſint inuenien-dæ, etiam ſi in nullo eorum præſens ſis. Et qua ratione facillimè regio deſcribi poſsit ex ipſis, abſq; nautico Compaſſo, aut line æ meridianæ obſeruatione. CAP. V.
[117.] ¶ QVARTVS MODVS PER DISTAN-tiam & angulum poſitionis. CAP. VI.
[118.] DE LONGITV DINIS DIFFEREN-tia cognoſcenda ex latitudinis differentia & recta diſtantia. Cap. VII.
[119.] ¶ Exempli gratia.
[120.] ¶ Quæ verò hic ex Tabulis ſinuum adduci poſſent, conſultò prætermitto, quòd ad inſtitutã Coſmographiæ methodũ nõ videantur pertinere, ſed altioris eſſe conſider ationis.
< >
page |< < of 140 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div140" type="section" level="1" n="131">
          <pb file="128" n="128" rhead="VSVS ANNVLI"/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div141" type="section" level="1" n="132">
          <head xml:id="echoid-head146" style="it" xml:space="preserve">¶ De horis inæqualib. ſiue Planetarum.
            <lb/>
          CAP. IX.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3023" xml:space="preserve">DIem Aſtronomi duplicem aſſignant, Naturalem viginti
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s3024" xml:space="preserve">quatuor conſtantem horis, ſemper fere
              <unsure/>
            æqualem. </s>
            <s xml:id="echoid-s3025" xml:space="preserve">Ar-
              <lb/>
            tificialem duodenis complexũ horis. </s>
            <s xml:id="echoid-s3026" xml:space="preserve">At hic cùm ab or-
              <lb/>
            tu Solis ad eiuſdẽ occaſum ſumatur, illudq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s3027" xml:space="preserve">interſtitium
              <lb/>
            in omni
              <unsure/>
            bus regionibus ab orbe medio declinantibus diuerſum ſit & </s>
            <s xml:id="echoid-s3028" xml:space="preserve">
              <lb/>
            inæquale, neceſſe eſt horas huinſmodi, quæ diem hunc in. </s>
            <s xml:id="echoid-s3029" xml:space="preserve">12. </s>
            <s xml:id="echoid-s3030" xml:space="preserve">æquas
              <lb/>
            partes diuidunt, inæquales eſſe ſæpius. </s>
            <s xml:id="echoid-s3031" xml:space="preserve">Nam cùm dies noctem exce-
              <lb/>
            dit, neceſſe eſt horas diei eadem ratione horas noctis ſuperare. </s>
            <s xml:id="echoid-s3032" xml:space="preserve">Inuen-
              <lb/>
            turus ergo quota ſit hora diei inæqualis, primò quære quantitatem
              <lb/>
            diei per præmiſſam, inuentam diuide in. </s>
            <s xml:id="echoid-s3033" xml:space="preserve">12. </s>
            <s xml:id="echoid-s3034" xml:space="preserve">partes æquas, nam ita tibi
              <lb/>
            quantitas vnius horę inæqualis pioducetur, qua comperta vide quot
              <lb/>
            ſint horæ æquales elapſæ ab ortu Solis ad tempus propoſitũ, tempus
              <lb/>
            illud diuide per quantitatẽ vnius horæ inæqualis, exibit demum ho-
              <lb/>
            ra inæqualis temporis præfiniti. </s>
            <s xml:id="echoid-s3035" xml:space="preserve">Eodem modo per noctẽ agitur, ſub-
              <lb/>
            ducta enim quantitate diei ex. </s>
            <s xml:id="echoid-s3036" xml:space="preserve">24. </s>
            <s xml:id="echoid-s3037" xml:space="preserve">horis, relinquitur quantitas noctis,
              <lb/>
            quod tempus rurſus partire in. </s>
            <s xml:id="echoid-s3038" xml:space="preserve">12. </s>
            <s xml:id="echoid-s3039" xml:space="preserve">æquas: </s>
            <s xml:id="echoid-s3040" xml:space="preserve">habebis eo modo quantita-
              <lb/>
            tem vnius horæ inæqualis. </s>
            <s xml:id="echoid-s3041" xml:space="preserve">Vel habita hora inæquali diei, aufer eam
              <lb/>
            ex duarum horarum æqualium quantitate, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3042" xml:space="preserve">reſtabit quantitas ho-
              <lb/>
            ræ inæqualis noc
              <unsure/>
            t
              <unsure/>
            urnæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3043" xml:space="preserve">Demum diuide tempus elapſum ab occaſu
              <lb/>
            Solis per eam quantitatem horæ, exibit hora quæſita. </s>
            <s xml:id="echoid-s3044" xml:space="preserve">In his autem
              <lb/>
            partitionibus vtile fuerit horas quantitatis diei ad minu. </s>
            <s xml:id="echoid-s3045" xml:space="preserve">reducere,
              <lb/>
            quod quomodo fiat, etiam cuiuis notum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3046" xml:space="preserve">His autem ſingulis ho-
              <lb/>
            ris ſingulum attribuebãt veteres dominatorem ex planetis ſeptem,
              <lb/>
            atque hine
              <unsure/>
            orta ſunt nomina dierum apud ethnicos inſtituta. </s>
            <s xml:id="echoid-s3047" xml:space="preserve">Si e-
              <lb/>
            nim à Luna inceperis in die Lunæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3048" xml:space="preserve">cuique planetarum vnam ex. </s>
            <s xml:id="echoid-s3049" xml:space="preserve">24
              <lb/>
            horis dederis, tum. </s>
            <s xml:id="echoid-s3050" xml:space="preserve">25. </s>
            <s xml:id="echoid-s3051" xml:space="preserve">quæ eſt prima ſequentis diei accidet Marti.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3052" xml:space="preserve">Hinc fit, vt dierum nomina ſint interrupta: </s>
            <s xml:id="echoid-s3053" xml:space="preserve">non enim poſt Lunæ
              <lb/>
            diem ſequitur Saturni, ſed Martis Poſt hunc non Solis neque Vene-
              <lb/>
            ris, ſed Mercurij dies, atque ita deinceps. </s>
            <s xml:id="echoid-s3054" xml:space="preserve">Facile igitur fuerit cuiuis
              <lb/>
            habita hora inæquali, eius dominatorem reperire. </s>
            <s xml:id="echoid-s3055" xml:space="preserve">Prima enim hora
              <lb/>
            ſemper cedit planetæ à quo dies nomen habet. </s>
            <s xml:id="echoid-s3056" xml:space="preserve">Deinde per ordinem
              <lb/>
            inceditur planetarũ à ſuperioribus ad inferiores: </s>
            <s xml:id="echoid-s3057" xml:space="preserve">ab his rurſus redeun
              <lb/>
            do ad illos donec completæ ſint. </s>
            <s xml:id="echoid-s3058" xml:space="preserve">24. </s>
            <s xml:id="echoid-s3059" xml:space="preserve">horæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s3060" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div142" type="section" level="1" n="133">
          <head xml:id="echoid-head147" style="it" xml:space="preserve">¶ Quota ſit hora ab ortu vel occaſu Solis, qui mos
            <lb/>
          Italiæ ferè eſt. CAP. X.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3061" xml:space="preserve">OVibuſdam regionibus mos eſt, ab ortu Solis in ſeque
              <unsure/>
            tem
              <lb/>
            ortum horas ſupputare, nonnullis ab occaſu, vtrunque
              <lb/>
            facili negotio habebitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s3062" xml:space="preserve">Si igitur libet indagare quota
              <lb/>
            ſit hora ab ortu Solis, quære per præcedens Cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s3063" xml:space="preserve">quota
              <lb/>
            hora ſol oriatur pro noſtra conſuetudine. </s>
            <s xml:id="echoid-s3064" xml:space="preserve">Secundò vide quota ſit e-
              <lb/>
            tiam hora pro more noſtro, quæ ſi fuerit ante meridiem, ſubduc ex
              <lb/>
            illis horas ortus Solis: </s>
            <s xml:id="echoid-s3065" xml:space="preserve">ſin poſt meridiem fuerit, adde horas occaſus
              <lb/>
            Solis, emergent horæ elapſæ ab ortu Solis. </s>
            <s xml:id="echoid-s3066" xml:space="preserve">Vt ſi Sol oriatur ad </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>