Apian, Petrus, Cosmographia

Table of contents

< >
[41.] DE LONGITVDINE REGIO@ num, Prouin@iarum, Oppidorum, loco-rúmue inue ſtiganda. CAP. X.
[42.] Idem aliter per Baculum quem Aſtro-nomicum dicimus, ex motu Lunæ vero, & ſtellarum non erran-tium ſitu deprehendere.
[43.] ¶ Quemadmodum nunc ipſius Baculi Aſtronomici fabri-cam non inconuenienter prædiximus, ſimiliter & eius vſum omnino neceſſarium typo quàm di-ſtincto, ac declaratione manifeſta conſequenter deſcribemus.
[44.] GEMMA FRISIVS.
[45.] Aliquorum fixorum ſide- rum vera in Zodiaco loca, quæ parum aut nihil à Solis orbita recedunt, cum magnitudinibus eorundem, rectificata per Petrum Apianum ad Annum Chriſti. 1525. completum.
[46.] GEMMA FRISIVS.
[47.] DE PARTIB. MENSVRÆ, SEV SPE-ciebus Geometricæ practicæ. CAP. XI.
[48.] DETERRÆ AMBITV. CAP. XII.
[49.] DE DISTANTIIS LOCORVM inueniendis. CAP. XIII.
[50.] ¶ In exemplo facilius forſitan accipies.
[51.] ¶ Quæ longitudine tantùm diſcrepant.
[52.] ¶ Gratia exempli.
[53.] TABVLA NVMERALIS, CONTI-nens gradus longitudinis extra æquinoctia-lem in miliaria conuerſos.
[54.] ¶ Aliter idem reperire via Geometrica, ne omnino Arithmetices Tyro abſterreatur.
[55.] ¶ Qualiter autem itineraria intercapedo duorum oppidorum longitudine & lati. differentium, enucleatius ac verius Arithmetica ſupputatione auſcultanda ſit, impræſentiarum docebimus.
[56.] ¶ Hæ res eget phyſica multiplicatione quæ ſequitur.
[57.] ¶ Nonabſurdum arbitramur hoc in loco practicæ formulam huius exempli ſubijcere.
[58.] ¶ TABVLA DE RATIONIB. SEV PROPOR Æquinoctialem, vel ad quemuis maximum circulum, quæ aliâs tabula
[59.] TIONIB. OMNIVM PARALLELORVM AD conuerſionũ grad. extra æquinoctialẽ in grad. æquinoctialis inſcribitur.
[60.] ¶ Idem aliter per tabulas Sinuum.
[61.] ¶ Huiuſcemodi formulæ hanc exemplarem ſume computationem.
[62.] ¶ Ocularis operatio huius exempli.
[63.] QVOMODO GLOBVS COSMOGRAPH. ad mundi cardines, & ad quancunq; Regionẽ, Prouinciã, aut oppidum, rectè ſit aptandus. CAP. XIIII.
[64.] ¶ Pro inuentione lineæ meridianæ ſequuntur tres modi.
[65.] ¶ Idem aliter per organum ſpeciale.
[66.] V S V S.
[67.] DE VENTIS. CAP. XV.
[68.] De neotericorũ Hy drographorum ventis, & de nauigandi artificio, de´que inuenienda longi tudinis differentia. Additio GEM. FRISII.
[69.] ¶ Quadratum nauticum Gemmæ Friſij.
[70.] De Periœcis, Antœcis, Antipodibus ſiue Antichthonibus, Periſcijs, & Amphiſcijs. Caput XVI.
< >
page |< < of 140 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div57" type="section" level="1" n="55">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s981" xml:space="preserve">
              <pb file="040" n="40" rhead="PRIMA PARS COSMO."/>
            tiplica in longit. </s>
            <s xml:id="echoid-s982" xml:space="preserve">differentiã, & </s>
            <s xml:id="echoid-s983" xml:space="preserve">emerget numerus gra.</s>
            <s xml:id="echoid-s984" xml:space="preserve">mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s985" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s986" xml:space="preserve">ſecundo-
              <lb/>
            rum æquinoctialis, correſpondens gradibus differentiæ longit. </s>
            <s xml:id="echoid-s987" xml:space="preserve">extra
              <lb/>
            æquinoctialem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s988" xml:space="preserve">vocetur differentia conuerſa. </s>
            <s xml:id="echoid-s989" xml:space="preserve">Hoc peracto, quam-
              <lb/>
            libet differentiam, latitudinis ſcilicet & </s>
            <s xml:id="echoid-s990" xml:space="preserve">longit. </s>
            <s xml:id="echoid-s991" xml:space="preserve">conuerſam in ſe mul
              <lb/>
            tiplica. </s>
            <s xml:id="echoid-s992" xml:space="preserve">Dehinc numeros procreatos in vnam ſummam collige, cuius
              <lb/>
            radix quadrata conuertitur in miliaria aut Germana aut Itala.</s>
            <s xml:id="echoid-s993" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div58" type="section" level="1" n="56">
          <head xml:id="echoid-head61" style="it" xml:space="preserve">¶ Hæ res eget phyſica multiplicatione quæ ſequitur.</head>
          <note position="right" xml:space="preserve">
            <lb/>
          # Gradus per gradus # Gradus
            <lb/>
          # Gradus per minuta # Minuta
            <lb/>
          # Gradus per ſecunda # Secunda
            <lb/>
          # Grad.per tertia *Minuta ꝑ mi. # Tertia *Secunda
            <lb/>
          # Minuta per ſecunda # Tertia
            <lb/>
          Si multi \\ plicaueris # Minuta per tertia # proue \\ niunt # Quarta
            <lb/>
          # Secunda per ſecunda # Quarta
            <lb/>
          # Miliaria per gradus # Miliaria
            <lb/>
          # miliaria per minu gra. # Minuta miliar.
            <lb/>
          # Minu.mili.per gradus # Minuta miliar.
            <lb/>
          # Minu.mili.per minu.gra. # Secunda miliar.
            <lb/>
          </note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s994" xml:space="preserve">POſt iſtam autem multiplicationẽ debet fieri collectio,
              <lb/>
            Phyſica ratione per ſexagenarium, ſimiliter diſtributio
              <lb/>
            per totidem, hoc modo. </s>
            <s xml:id="echoid-s995" xml:space="preserve">Primò integra, ſimilia ſub ſimi
              <lb/>
            libus integris collocentur. </s>
            <s xml:id="echoid-s996" xml:space="preserve">Et ſimiles minutiæ ſub ſimi
              <lb/>
            libus, vnius eiuſdem´q; </s>
            <s xml:id="echoid-s997" xml:space="preserve">denominationis minutijs, qui-
              <lb/>
            buſdam ſpaciolis diſtinctæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s998" xml:space="preserve">Deinde poteſt fieri collectio ſimiliter & </s>
            <s xml:id="echoid-s999" xml:space="preserve">
              <lb/>
            diſtributio vulgari ratione. </s>
            <s xml:id="echoid-s1000" xml:space="preserve">Item Minutiæ graduum & </s>
            <s xml:id="echoid-s1001" xml:space="preserve">miliariũ ſunt
              <lb/>
            minuta, ſecunda, tertia, quarta, quinta, &</s>
            <s xml:id="echoid-s1002" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s1003" xml:space="preserve">In exemplo forſitan luci-
              <lb/>
            dius rem ipſam expediam: </s>
            <s xml:id="echoid-s1004" xml:space="preserve">Obijcio igitur mihi duo loca in partibus
              <lb/>
            Europę, quę long. </s>
            <s xml:id="echoid-s1005" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s1006" xml:space="preserve">latitudine diſcrepant, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1007" xml:space="preserve">eorum viatoriam elon
              <lb/>
            gationem ſolerti ſupputatione manifeſtam reddere volo. </s>
            <s xml:id="echoid-s1008" xml:space="preserve">Sint ergo
              <lb/>
            iſta loca Ingolſtadium & </s>
            <s xml:id="echoid-s1009" xml:space="preserve">Conſtantinopolis.</s>
            <s xml:id="echoid-s1010" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1011" xml:space="preserve">COnſtantinopolis oppidum Thraciæ, ſedes quondã Cæ
              <lb/>
            ſarea Romani imperij, nũc autem Turci nephandiſſim:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1012" xml:space="preserve">aſylum, tenet (Pto. </s>
            <s xml:id="echoid-s1013" xml:space="preserve">teſte) in longitudine gradus. </s>
            <s xml:id="echoid-s1014" xml:space="preserve">56. </s>
            <s xml:id="echoid-s1015" xml:space="preserve">
              <lb/>
            mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s1016" xml:space="preserve">0. </s>
            <s xml:id="echoid-s1017" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s1018" xml:space="preserve">in latitudine gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s1019" xml:space="preserve">43. </s>
            <s xml:id="echoid-s1020" xml:space="preserve">mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s1021" xml:space="preserve">5. </s>
            <s xml:id="echoid-s1022" xml:space="preserve">Ingolſtadium verò
              <lb/>
            ſuperioris Boiariæ ſeu Vindelicię oppidum, ſtudio vni-
              <lb/>
            uerſali multum decoiatum, habet in longitudine gra.</s>
            <s xml:id="echoid-s1023" xml:space="preserve">29.</s>
            <s xml:id="echoid-s1024" xml:space="preserve">mi.</s>
            <s xml:id="echoid-s1025" xml:space="preserve">6. </s>
            <s xml:id="echoid-s1026" xml:space="preserve">in la-
              <lb/>
            titudine gra.</s>
            <s xml:id="echoid-s1027" xml:space="preserve">48.</s>
            <s xml:id="echoid-s1028" xml:space="preserve">mi.</s>
            <s xml:id="echoid-s1029" xml:space="preserve">42. </s>
            <s xml:id="echoid-s1030" xml:space="preserve">Differentia longitudinis eſt gra.</s>
            <s xml:id="echoid-s1031" xml:space="preserve">26.</s>
            <s xml:id="echoid-s1032" xml:space="preserve">mi.</s>
            <s xml:id="echoid-s1033" xml:space="preserve">54. </s>
            <s xml:id="echoid-s1034" xml:space="preserve">la
              <lb/>
            titudinum verò differentia eſt gra.</s>
            <s xml:id="echoid-s1035" xml:space="preserve">5.</s>
            <s xml:id="echoid-s1036" xml:space="preserve">min.</s>
            <s xml:id="echoid-s1037" xml:space="preserve">37. </s>
            <s xml:id="echoid-s1038" xml:space="preserve">Iam medietatem diffe
              <lb/>
            rentiæ latitudinis, ſcilicet gradus. </s>
            <s xml:id="echoid-s1039" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s1040" xml:space="preserve">minuta. </s>
            <s xml:id="echoid-s1041" xml:space="preserve">48. </s>
            <s xml:id="echoid-s1042" xml:space="preserve">Conſtantinop
              <unsure/>
            olita-
              <lb/>
            næ latitudini tanquam minori addo: </s>
            <s xml:id="echoid-s1043" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s1044" xml:space="preserve">colligo gradus.</s>
            <s xml:id="echoid-s1045" xml:space="preserve">45. </s>
            <s xml:id="echoid-s1046" xml:space="preserve">minu. </s>
            <s xml:id="echoid-s1047" xml:space="preserve">
              <lb/>
            53. </s>
            <s xml:id="echoid-s1048" xml:space="preserve">quæ latitudo media dicitur, cum qua intro tabulam ſequentem
              <lb/>
            duplici (vt aſſolet) introitu. </s>
            <s xml:id="echoid-s1049" xml:space="preserve">Primò cum gradibus.</s>
            <s xml:id="echoid-s1050" xml:space="preserve">45. </s>
            <s xml:id="echoid-s1051" xml:space="preserve">minuntis.</s>
            <s xml:id="echoid-s1052" xml:space="preserve">30. </s>
            <s xml:id="echoid-s1053" xml:space="preserve">
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s1054" xml:space="preserve">offendo in dextro latere minuta.</s>
            <s xml:id="echoid-s1055" xml:space="preserve">42. </s>
            <s xml:id="echoid-s1056" xml:space="preserve">ſecunda.</s>
            <s xml:id="echoid-s1057" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s1058" xml:space="preserve">quod dicitur </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>