Clavius, Christoph
,
Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 677
>
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 677
>
page
|<
<
(82)
of 677
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
it
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div277
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
114
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4500
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
82
"
file
="
0102
"
n
="
102
"
rhead
="
GNOMONICES
"/>
ti A B C D, perpendicularis ad G H, ita vt G K, communis ſit ſectio Horizontis & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4501
"
xml:space
="
preserve
">plani, in que
<
lb
/>
eſt inſtrumentum A B C D. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4502
"
xml:space
="
preserve
">Erit igitur E G K, angulus inclinationis plani propoſiti ad Horizon-
<
lb
/>
tem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4503
"
xml:space
="
preserve
">Nam cum & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4504
"
xml:space
="
preserve
">planum propoſitum ex conſtructione, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4505
"
xml:space
="
preserve
">planum Horizontis rectum ſit ad
<
lb
/>
planum inſtrumẽti A B C D; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4506
"
xml:space
="
preserve
">(cùm enim H G, per-
<
lb
/>
<
figure
xlink:label
="
fig-0102-01
"
xlink:href
="
fig-0102-01a
"
number
="
65
">
<
image
file
="
0102-01
"
xlink:href
="
http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0102-01
"/>
</
figure
>
pendicularis ſit ad Horizontem, erit & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4507
"
xml:space
="
preserve
">planum
<
lb
/>
A B C D, per H G, ductum ad Horizontem rectum,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0102-01
"
xlink:href
="
note-0102-01a
"
xml:space
="
preserve
">18. vndec.</
note
>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4508
"
xml:space
="
preserve
">contra)
<
unsure
/>
erit quoque communis ſectio plani pro-
<
lb
/>
poſiti, ac Horizõtis ad idem planum A B C D, per-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0102-02
"
xlink:href
="
note-0102-02a
"
xml:space
="
preserve
">19. vndec.</
note
>
pendicularis, atque adeo & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4509
"
xml:space
="
preserve
">ad rectas E G, G K, in
<
lb
/>
dicto plano A B C D, exiſtentes, ex defin. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4510
"
xml:space
="
preserve
">3. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4511
"
xml:space
="
preserve
">lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4512
"
xml:space
="
preserve
">11.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4513
"
xml:space
="
preserve
">
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0102-03
"
xlink:href
="
note-0102-03a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
Euclidis, ſi Horizon in puncto G, ſecare intelligatur
<
lb
/>
planũ propoſitum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4514
"
xml:space
="
preserve
">Igitur ex definitione ſexta eiuſ-
<
lb
/>
dem libri, erit E G K, angulus inclinationis plani
<
lb
/>
propoſiti ad Horizontem, quandoquidem rectę
<
lb
/>
E G, G k, quarum illa in plano propoſito, hęc vero
<
lb
/>
in Horizonte exiſtit, ad idem punctum G, commu-
<
lb
/>
nis ſectionis plani propoſiti, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4515
"
xml:space
="
preserve
">Horizontis, rectos
<
lb
/>
cum communi ſectione angulos efficiunt, vt dictũ
<
lb
/>
eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4516
"
xml:space
="
preserve
">Quamobrem, cum angulo E G K, ęqualis ſit an-
<
lb
/>
gulus E I G, (cum enim angulus I G k, rectus ęqua-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0102-04
"
xlink:href
="
note-0102-04a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
lis ſit duobus angulis ſimul I G E, E I G, quòd hi vni angulo recto ęquales ſint, ob rectum angulũ
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0102-05
"
xlink:href
="
note-0102-05a
"
xml:space
="
preserve
">32. primi.</
note
>
G E I; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4517
"
xml:space
="
preserve
">ſi tollatur communis E G I, reliqui erunt ęquales E G k, E I G) erit quoque E I G, angulus
<
lb
/>
inclinationis plani dati ad Horizontem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4518
"
xml:space
="
preserve
">Quod eſt propoſitum.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4519
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4520
"
xml:space
="
preserve
">QVOD ſi perpendicularis H G, ſecet rectam E F, in I, ad angulos rectos, carebit planum
<
lb
/>
propoſitum inclinatione ad Horizontem, rectumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4521
"
xml:space
="
preserve
">ad ipſum erit, vt patet.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4522
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4523
"
xml:space
="
preserve
">FACILE autẽ intelligemus, in quamnam partem planum inclinet, hoc eſt, an in partem he-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0102-06
"
xlink:href
="
note-0102-06a
"
xml:space
="
preserve
">Quam in par-
<
lb
/>
tem cadat incli
<
lb
/>
natio plani pro
<
lb
/>
poſiti ad Hori-
<
lb
/>
zont@m.</
note
>
miſphęrij ſuperioris Septen@rionalem, an in auſtralem, cogn ita declinatione eiuſdem plani à Ver-
<
lb
/>
ticali. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4524
"
xml:space
="
preserve
">Nam ſi planum à Septentrione in ortum vel in occaſum declinet, cadet inclinatio in partẽ
<
lb
/>
hemiſphęrij auſtralem: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4525
"
xml:space
="
preserve
">Si verò à meridie in ortum vel occaſum, cadet in partem hemiſphęrij
<
lb
/>
Septentrionalẽ, vt ex Sphęra materiali perſpicuum eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4526
"
xml:space
="
preserve
">Iam verò ſi ex I, circulus deſcribatur ad in-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0102-07
"
xlink:href
="
note-0102-07a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
teruallum quodcunque, dabit arcus inter rectas I E, I G, comprehenſus, gradus inclinationis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4527
"
xml:space
="
preserve
">De-
<
lb
/>
clinationem igitur cuiuſcunque plani à Verticali circulo, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4528
"
xml:space
="
preserve
">eiuſdem inclinationem ad Horizon-
<
lb
/>
tem inueſtigauimus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4529
"
xml:space
="
preserve
">Quod erat faciendum.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4530
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div288
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
115
">
<
head
xml:id
="
echoid-head118
"
style
="
it
"
xml:space
="
preserve
">SCHOLIVM.</
head
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s4531
"
xml:space
="
preserve
">PRAETER modum illum, quem in comment arijs in ſphær am tradidimus, inueniendæ lineæ me-
<
lb
/>
ridianæ, viſum est alium hoc loco ſubiungere, ad vſum fortaſſis magis accommodatum, propterea quòd
<
lb
/>
neque duabus obſeruationibus, quarum vna ante meridiem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4532
"
xml:space
="
preserve
">post meridiem alter a facienda eſt, in hoc
<
lb
/>
modo opus eſt, vt in illo, neque puncta in extremit atibus vmbr arum ſignanda, quod non admodum facile
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0102-08
"
xlink:href
="
note-0102-08a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
eſt, cum vix in plano extremit as vmbræ poſſit diſcerni.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4533
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">Linea meridia-
<
lb
/>
na quo pacto
<
lb
/>
per Aſtrolabiũ
<
lb
/>
in plano deſcri
<
lb
/>
ptũ reperiatur.</
note
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s4534
"
xml:space
="
preserve
">INVENTVRVS igitur li-
<
lb
/>
<
figure
xlink:label
="
fig-0102-02
"
xlink:href
="
fig-0102-02a
"
number
="
66
">
<
image
file
="
0102-02
"
xlink:href
="
http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0102-02
"/>
</
figure
>
neam meridianam quolibet die, ad-
<
lb
/>
diſce prius ex Ephemeride aliqualo
<
lb
/>
cum Solis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4535
"
xml:space
="
preserve
">Deinde in plano, quod
<
lb
/>
Horizonti æquidistet, obſeruetur
<
lb
/>
vmbra alicuius fili liberè pendentis,
<
lb
/>
vel certè alicuius regulę rectiſſimę
<
lb
/>
cum plano propoſito angulos rectos
<
lb
/>
facientis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4536
"
xml:space
="
preserve
">Ego vti ſolco ad hanc rem
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0102-10
"
xlink:href
="
note-0102-10a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
inſtrumento, quod hic depictum vi-
<
lb
/>
des, in quo norma C D E, ad angulos
<
lb
/>
rectos affixa eſt regulæ planę A B,
<
lb
/>
in recta D I, quę vni lateri regulæ
<
lb
/>
A B, ſit parallela, ita vt normæ la-
<
lb
/>
tus DH, ſit inſtar gnomonis cuiuſ-
<
lb
/>
dam ad Horizontem recti, vel fili
<
lb
/>
libere pendentis, dum regula A B, ſupra planum Horizonti parallelum collocatum eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4537
"
xml:space
="
preserve
">Hac enim ra-
<
lb
/>
tione facili negotio in extremitate vmbrę, quam latus H D, proijcit, duo puncta ſine errore ſenſibili nota
<
lb
/>
bimus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4538
"
xml:space
="
preserve
">Quòd ſi in plano C D, ducatur linea F G, parallela lateri H D, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s4539
"
xml:space
="
preserve
">foramen fiat prope punctum
<
lb
/>
G, ita vt perpendiculum filo tenui ex foramine F, pendenti appenſum libere in eo poſſit moueri, erit </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>