10290Diſſertatio Quarta.
liquores eductos affundas, Vitriolum eodem colore, ſapore, imò
& ferè pondere, reſtitues; nam modico Spiritu & Sulphure auo-
lantibus conſtat. Forma igitur Vitrioli, quæ perierat, reuiuiſcit.
Quæ ſi ita ſint, fruſtra deſudare videntur Philoſophi perplexam
illam queſtionem agitantes, & ad rauim vſque diſputantes, An
accidentia ſint inſtrumenta ſubſtantie, quibus proximè efficienti-
bus ſubſtantia gignatur. In multis enim hinc quidem nil præter
qualitates reperiri poteſt, cui efficientia tribuatur, niſi ad Cœ-
lum aut ad Supremum Naturæ Authorem, confugiatur, velut
ad ſacram anchoram; hinc verò à ratione prorſus alienum vi-
detur imperfectiſſima accidentia rerum vniuerſitati dare poſſe ſub-
ſtantiam, quam ipſaneque formaliter, vt hi loquuntur, neque
eminenter poſſideant. At ſi, præter ſimplicium naturarum com-
poſitionem rite ex Naturę conſilio inſtitutam, nullam gigni opor-
teat naturam atque ſubſtantiam nouam, nihil abſonum loquitur,
qui experimentis paſſim obuijs nixus omnem qualitatibus efficien-
tiam concedit; quandoquidem plures ſubſtantias permiſcere at-
que in vnam ſubſtantiam temperare, accidentium vires non exce-
dit; quemadmodum ſingula articulatim examinanti, quæ ad per-
miſtionem neceſſaria ſunt, conſtabit.
& ferè pondere, reſtitues; nam modico Spiritu & Sulphure auo-
lantibus conſtat. Forma igitur Vitrioli, quæ perierat, reuiuiſcit.
Quæ ſi ita ſint, fruſtra deſudare videntur Philoſophi perplexam
illam queſtionem agitantes, & ad rauim vſque diſputantes, An
accidentia ſint inſtrumenta ſubſtantie, quibus proximè efficienti-
bus ſubſtantia gignatur. In multis enim hinc quidem nil præter
qualitates reperiri poteſt, cui efficientia tribuatur, niſi ad Cœ-
lum aut ad Supremum Naturæ Authorem, confugiatur, velut
ad ſacram anchoram; hinc verò à ratione prorſus alienum vi-
detur imperfectiſſima accidentia rerum vniuerſitati dare poſſe ſub-
ſtantiam, quam ipſaneque formaliter, vt hi loquuntur, neque
eminenter poſſideant. At ſi, præter ſimplicium naturarum com-
poſitionem rite ex Naturę conſilio inſtitutam, nullam gigni opor-
teat naturam atque ſubſtantiam nouam, nihil abſonum loquitur,
qui experimentis paſſim obuijs nixus omnem qualitatibus efficien-
tiam concedit; quandoquidem plures ſubſtantias permiſcere at-
que in vnam ſubſtantiam temperare, accidentium vires non exce-
dit; quemadmodum ſingula articulatim examinanti, quæ ad per-
miſtionem neceſſaria ſunt, conſtabit.
Quod ſi animalium quorundam ex putreſcente Materiâ ortus
negotium faceſſat, eorumque vitam non tantùm à certâ ſpiri-
tuum complexione (vt plantarum ex ſemine germinatio ſuadere
videtur) ſed & ab aliâ quapiam ſubſtantiâ aliquam cum humano
animo analogiam habente prodire exiſtimemus, ipſum ſaltem cor-
pus ſolâ vi accidentium componi poſſe quis diffiteatur? Quod
enim ad membrorum compoſitionem, & conformationem linea-
mentorum, ſpectat, illa particularum in vnum coagmentatarum
ingenio reſpondet. Sic aliquando cum minutiſſimę niues cadunt,
plures ſtellulas niueas exactiſſimè elaboratas intueri licet; ſic chry-
ſtallus hexagonam figuram induit; ſic in terrâ Melitenſi lapides,
quos Linguas Serpentis vocant, certam ſemper ſeruantes figu-
ram creſcunt, & augentur: nec tamen aliqua his ineſt vita,
aut anima, ſed peculiaris eſt efficacitas Spirituum & Salium
hoc ordine particulas reliquas diſponentium, dum ſe illis
commiſcent.
negotium faceſſat, eorumque vitam non tantùm à certâ ſpiri-
tuum complexione (vt plantarum ex ſemine germinatio ſuadere
videtur) ſed & ab aliâ quapiam ſubſtantiâ aliquam cum humano
animo analogiam habente prodire exiſtimemus, ipſum ſaltem cor-
pus ſolâ vi accidentium componi poſſe quis diffiteatur? Quod
enim ad membrorum compoſitionem, & conformationem linea-
mentorum, ſpectat, illa particularum in vnum coagmentatarum
ingenio reſpondet. Sic aliquando cum minutiſſimę niues cadunt,
plures ſtellulas niueas exactiſſimè elaboratas intueri licet; ſic chry-
ſtallus hexagonam figuram induit; ſic in terrâ Melitenſi lapides,
quos Linguas Serpentis vocant, certam ſemper ſeruantes figu-
ram creſcunt, & augentur: nec tamen aliqua his ineſt vita,
aut anima, ſed peculiaris eſt efficacitas Spirituum & Salium
hoc ordine particulas reliquas diſponentium, dum ſe illis
commiſcent.
Hęc certè alias Elementorum particulas peruadentium Spiri-
ruum & Salium efficacitas mihi aliquando viſa eſt ſe ducem
ruum & Salium efficacitas mihi aliquando viſa eſt ſe ducem