Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
101 49
102 50
103 51
104 52
105 53
106 54
107 55
108 56
109 57
110 58
111 59
112 60
113 61
114 62
115 63
116 64
117 65
118 66
119 67
120 68
121 69
122 70
123 71
124 72
125 73
126 74
127 75
128 76
129 77
130 78
< >
page |< < (51) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="51" file="0103" n="103" rhead="PARS PRIMA."/>
            natura abſtiacte conſiderata, multo magis rationi conſenta-
              <lb/>
            neum eſt, cenſere lineam illam, quæ vires exprimat, eſſe
              <lb/>
            unam ex iis, quæ axem ſecant, quam ex iis, quæ non ſecant,
              <lb/>
            adeoque & </s>
            <s xml:space="preserve">ejuſmodi eſſe virium legem, ut attractiones, & </s>
            <s xml:space="preserve">re-
              <lb/>
            pulſiones exhibeat ſimul pro diverſis diſtantiis, quam ut alte-
              <lb/>
            ras tantummodo referat; </s>
            <s xml:space="preserve">uſque adeo rei natura conſiderata non
              <lb/>
            ſolam attractionem, vel ſolam repulſionem, ſed utramque no-
              <lb/>
            bis objicit ſimul.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">113. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed eodem argumento licet ulterius qucque progredi,
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0103-01" xlink:href="note-0103-01a" xml:space="preserve">Ulterior per-
                <lb/>
              quiſitio: curva-
                <lb/>
              rum genera:
                <lb/>
              quo altiores,
                <lb/>
              eo in pluribus
                <lb/>
              punctis ſecabi-
                <lb/>
              les a recta-</note>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">primum etiam difficultatis caput amovere, quod a ſectio-
              <lb/>
            num, & </s>
            <s xml:space="preserve">idcirco etiam arcuum jam attractivorum, jam repul-
              <lb/>
            ſivoruin multiplicitate deſumitur. </s>
            <s xml:space="preserve">Curvas lineas Geometræ
              <lb/>
            in quaſdam claſſes dividunt ope analyſeos, quæ earum natu-
              <lb/>
            ram exprimit per illas, quas Analyſtæ appellant, æquationes,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">quæ ad varios gradus aſcendunt. </s>
            <s xml:space="preserve">Æquationes primi gra-
              <lb/>
            dus exprimunt rectas; </s>
            <s xml:space="preserve">æquationes ſecundi gradus curvas pri-
              <lb/>
            mi generis; </s>
            <s xml:space="preserve">æquationes tertii gradus curvas ſecundi generis,
              <lb/>
            atque ita porro; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">ſunt curvæ, quæ omnes gradus tranſcen-
              <lb/>
            dunt finitæ Algebræ, & </s>
            <s xml:space="preserve">quæ idcirco dicuntur tranſcendentes.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Porro illud demonſtrant Geometræ in Analyſi ad Geometriam
              <lb/>
            applicata, lineas, quæ exprimuntur per æquationen
              <gap/>
            primi gra-
              <lb/>
            dus, poſſe ſecari a recta in unico puncto; </s>
            <s xml:space="preserve">quæ æquationem
              <lb/>
            habent gradus ſecundi, tertii, & </s>
            <s xml:space="preserve">ita porro, ſecari poſſe a re-
              <lb/>
            cta in punctis duobus, tribus, & </s>
            <s xml:space="preserve">ita porro: </s>
            <s xml:space="preserve">unde fit, ut cur-
              <lb/>
            va noni, vel nonageſimi noni generis ſecari poſſit a recta in
              <lb/>
            punctis decem, vel centum.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">114. </s>
            <s xml:space="preserve">Jam vero curvæ primi generis ſunt tantummodo tres
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0103-02" xlink:href="note-0103-02a" xml:space="preserve">Quo altiores, eo
                <lb/>
              itidem in im-
                <lb/>
              menſum plu
                <gap/>
              es
                <lb/>
              in eodem ge-
                <lb/>
              nere.</note>
            conicæ ſectiones, ellipſis, parabola, hyperbola, adnumerato
              <lb/>
            ellipſibus etiam circulo, quæ quidem veteribus quoque Geo-
              <lb/>
            metris innotuerunt. </s>
            <s xml:space="preserve">Curvas ſecundi generis enumeravit New-
              <lb/>
            tonus omnium primus, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſunt circiter octoginta; </s>
            <s xml:space="preserve">curvarum
              <lb/>
            generis tertii nemo adhuc numerum exhibuit accuratum, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            mirum ſane, quantus ſit is ipſe illarum numerus. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed quo
              <lb/>
            altius aſſurgit curvæ genus, eo plures in eo genere ſunt cur-
              <lb/>
            væ, progreſſione ita in immenſum creſcente, ut ubi aliquan-
              <lb/>
            to altius aſcenderit genus ipſum, numerus curvarum omnem
              <lb/>
            ſuperet humanæ imaginationis vim. </s>
            <s xml:space="preserve">Idem nimirum ibi ac-
              <lb/>
            cidit, quod in combinationibus terminorum, de quibus ſupra
              <lb/>
            mentionem fecimus, ubi diximus a 24 litterulis omnes exhi-
              <lb/>
            beri voces linguarum omnium, & </s>
            <s xml:space="preserve">quæ fuerunt, aut ſunt, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            quæ eſſe poſſunt.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">115. </s>
            <s xml:space="preserve">Inde jam pronum eſt argumentationem hujuſmodi in-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0103-03" xlink:href="note-0103-03a" xml:space="preserve">Deductio inde
                <lb/>
              plurimarum in-
                <lb/>
              terſectionum,
                <lb/>
              axis, & curvæ,
                <lb/>
              exprimentis vi-
                <lb/>
              res.</note>
            ſtituere. </s>
            <s xml:space="preserve">Numerus linearum, quæ axem ſecare poſſint in pun-
              <lb/>
            ctis quamplurimis, eſt in immenſum major earum numero,
              <lb/>
            quæ non poſſint, niſi in paucis, vel unico: </s>
            <s xml:space="preserve">igitur ubi agitur
              <lb/>
            de linea exprimente legem virium, ei, qui nihil aliunde ſciat,
              <lb/>
            in immenſum probabilius erit, ejuſmodi lineam eſſe ex </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>