10989DE ARCHITEC. LIB. III.
ſyſtylo altitudo diuidatur in nouem &
dimidiam partem, &
ex eis vna
ad craſsitudinem columnæ detur. Item in pycnoſtylo diuidenda eſt alti-
tudo in partes decem, & eius vna pars facienda eſt columnæ craſsitudo.
Euſtyli autem ædis columnæ (vt diaſtyli) in octo partes altitudo diuida-
tur & dimidiam, & eius vna pars conſtituatur in craſsitudine imi ſcapi,
ita habebitur pro rata parte intercolumniorum ratio. Quemadmodum
enim creſcunt ſpatia inter columnas, ita proportionibus adaugendæ ſunt
craſsitudines ſcaporum. Nanq; ſi in aræoſtylo nona aut decima pars craſ-
ſitudinis fuerit, tenuis & exilis apparebit, ideo quod per latitudinem in-
tercolumniorum aër conſumit, & imminuit aſpectus ſcaporum craſsitu-
dinem. Contra verò pycnoſtylis ſi octaua pars craſsitudinis fuerit, pro-
pter crebritatem, & anguſtias intercolumniorum, tumidam & inuenu-
ſtam efficiet ſpeciem. Itaq; generis operis oportet perſequi ſymmetrias.
Etiamq́; angulares columnæ craſsiores faciendæ ſunt ex ſua diametro
quinquageſima parte, quod eæ ab aëre circunciduntur, & graciliores eſſe
videntur aſpicientibus. Ergo quod oculos fallit, ratiocinatione eſt exe-
quendum. Contracturæ autem in ſummis columnarum hypotrachelijs
ita faciendæ videntur, vti ſi columna ſit ab minimo ad pedes quinoſde-
nos, ima craſsitudo diuidatur in partes ſex, & earum partium quinq; ſum-
ma conſtituatur. Item quæ erit ab quindecim pedibus ad pedes viginti,
ſcapus imus in partes ſex & ſemiſſem diuidatur, ex earumq́; partium
quinque & ſemiſſe ſuperior craſsitudo columnæ ſiat. Item quæ erunt à
pedibus viginti ad pedes triginta, ſcapus imus diuidatur in partes ſeptem,
earumq́; ſex ſumma contractura perficiatur. Quæ autem ab triginta pe-
dibus ad quadraginta alta erit, ima craſsitudo diuidatur in partes ſeptem
& dimidiam, ex his ſex & dimidiam in ſummo habeat contracturæ ra-
tione. Quæ erunt à quadrag inta pedibus ad quinquaginta, item diuiden-
dæ ſunt in octo partes, & earum ſeptem in ſummo ſcapi hypotrachelio
contrahantur. Item ſi quæ altiores erunt his, eadem ratione pro rata con-
ſtituantur contracturæ. Hæ autem propter altitudinis interuallum ſcan-
dentis oculi ſpeciem fallunt, quamobrem adijciuntur craſsitudinibus tem
peraturæ. Venuſtatem enim perſequitur viſus, cuius ſi non blandimur
voluptati proportione & modulorum adiectionibus, vti id in quo falli-
tur, temperatione adaugeatur, vaſtus & inuenuſtus conſpicientibus re-
mittetur aſpectus. De adiectione, quæ adijcitur in medijs columnis, quæ
apud Græcos ἓυ{κχ}οις appellatur, in extremo libro erit formata ratio eius,
quemadmodum mollis & conueniens efficiatur.
ad craſsitudinem columnæ detur. Item in pycnoſtylo diuidenda eſt alti-
tudo in partes decem, & eius vna pars facienda eſt columnæ craſsitudo.
Euſtyli autem ædis columnæ (vt diaſtyli) in octo partes altitudo diuida-
tur & dimidiam, & eius vna pars conſtituatur in craſsitudine imi ſcapi,
ita habebitur pro rata parte intercolumniorum ratio. Quemadmodum
enim creſcunt ſpatia inter columnas, ita proportionibus adaugendæ ſunt
craſsitudines ſcaporum. Nanq; ſi in aræoſtylo nona aut decima pars craſ-
ſitudinis fuerit, tenuis & exilis apparebit, ideo quod per latitudinem in-
tercolumniorum aër conſumit, & imminuit aſpectus ſcaporum craſsitu-
dinem. Contra verò pycnoſtylis ſi octaua pars craſsitudinis fuerit, pro-
pter crebritatem, & anguſtias intercolumniorum, tumidam & inuenu-
ſtam efficiet ſpeciem. Itaq; generis operis oportet perſequi ſymmetrias.
Etiamq́; angulares columnæ craſsiores faciendæ ſunt ex ſua diametro
quinquageſima parte, quod eæ ab aëre circunciduntur, & graciliores eſſe
videntur aſpicientibus. Ergo quod oculos fallit, ratiocinatione eſt exe-
quendum. Contracturæ autem in ſummis columnarum hypotrachelijs
ita faciendæ videntur, vti ſi columna ſit ab minimo ad pedes quinoſde-
nos, ima craſsitudo diuidatur in partes ſex, & earum partium quinq; ſum-
ma conſtituatur. Item quæ erit ab quindecim pedibus ad pedes viginti,
ſcapus imus in partes ſex & ſemiſſem diuidatur, ex earumq́; partium
quinque & ſemiſſe ſuperior craſsitudo columnæ ſiat. Item quæ erunt à
pedibus viginti ad pedes triginta, ſcapus imus diuidatur in partes ſeptem,
earumq́; ſex ſumma contractura perficiatur. Quæ autem ab triginta pe-
dibus ad quadraginta alta erit, ima craſsitudo diuidatur in partes ſeptem
& dimidiam, ex his ſex & dimidiam in ſummo habeat contracturæ ra-
tione. Quæ erunt à quadrag inta pedibus ad quinquaginta, item diuiden-
dæ ſunt in octo partes, & earum ſeptem in ſummo ſcapi hypotrachelio
contrahantur. Item ſi quæ altiores erunt his, eadem ratione pro rata con-
ſtituantur contracturæ. Hæ autem propter altitudinis interuallum ſcan-
dentis oculi ſpeciem fallunt, quamobrem adijciuntur craſsitudinibus tem
peraturæ. Venuſtatem enim perſequitur viſus, cuius ſi non blandimur
voluptati proportione & modulorum adiectionibus, vti id in quo falli-
tur, temperatione adaugeatur, vaſtus & inuenuſtus conſpicientibus re-
mittetur aſpectus. De adiectione, quæ adijcitur in medijs columnis, quæ
apud Græcos ἓυ{κχ}οις appellatur, in extremo libro erit formata ratio eius,
quemadmodum mollis & conueniens efficiatur.
IN CAPVT III. ANNOTAT.
Species ædium ſunt quinque.
] A ſpatio intercolumnij nactæ ſunt ædes
appellationes. Nam cui{us} intercolumnium non ampli{us} quàm vni{us} &
appellationes. Nam cui{us} intercolumnium non ampli{us} quàm vni{us} &