Bošković, Ruđer Josip - Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Scan	Original
91	39
92	40
93	41
94	42
95	43
96	44
97	45
98	46
99	47
100	48
101	49
102	50
103	51
104	52
105	53
106	54
107	55
108	56
109	57
110	58
111	59
112	60
113	61
114	62
115	63
116	64
117	65
118	66
119	67
120	68

11260THEORIÆ viſibilia, & inextenſa, quod nullam ſe dicant habere poſſe eo-
11idea extenſio-
nis ſit orta. rum ideam. At id hominum genus præjudiciis quibuſdam
tribuit multo plus æquo. Ideas omnes, ſaltem eas, quæ ad ma-
teriam pertinent, per ſenſus hauſimus. Porro ſenſus noſtri
nunquam potuerunt percipere ſingula elementa, quæ nimirum
vires exerunt nimis tenues ad movendas fibras, & propagandum
motum ad cerebrum: maſſis indiguerunt, ſive elementorum ag-
gregatis, quæ ipſas impellerent collata vi. Hæc omnia aggrega-
ta conſtabant partibus, quarum partium extremæ ſumptæ hinc,
& inde, debebant a ſe invicem diſtare per aliquod intervallum,
nec ita exiguum. Hinc factum eſt , ut nullam unquam per
ſenſus acquirere potuerimus ideam pertinentem ad materiam,
quæ ſimul & extenſionem , & partes, ac diviſibilitatem non
involverit . Atque idcirco quotieſcunque punctum nobis ani-
mo ſiſtimus , niſi reflexione utamur, habemus ideam globuli
cujuſdam perquam exigui, ſed tamen globuli rotundi, habentis
binas ſuperficies oppoſitas diſtinctas.

133. Quamobrem ad concipiendum punctum indiviſibile ,
22Ideam puncti
debere acquiri
per reflexio
nem : quomodo
ejus idea nega
tiva acquiratur.& inextenſum; non debemus conſulere ideas, quas immediate
per ſenſus hauſimus; ſed eam nobis debemus efformare per re-
flexionem . Reflexione adhibita non ita difficulter efforma-
bimus nobis ideam ejuſmodi. Nam inprimis ubi & exten-
ſionem , & partium compoſitionem conceperimus; ſi utran-
que negemus ; jam inextenſi , & indiviſibilis ideam quandam
nobis comparabimus per negationem illam ipſam eorum, quo-
rum habemus ideam ; uti foraminis ideam habemus utique
negando exiſtentiam illius materiæ, quæ deeſt in loco forami-
nis.

134. Verum & poſitivam quandam indiviſibilis, & inextenſi
33Quomodo ejus
idea roſitiva æ-
quiri poſſit per
limites , & li-
mitum interſe-
ctionem. puncti ideam poterimus comparare nobis ope Geometriæ, &
ope illius ipſius ideæ extenſi continui, quam per ſenſus hau-
ſimus , & quam inferius oſtendemus , fallacem eſſe, ac fon-
tem ipſum fallaciæ ejuſmodi aperiemus , quæ tamen ipſa ad
indiviſibilium , & inextenſorum ideam nos ducet admodum
claram. Concipiamus planum quoddam prorſus continuum,
ut menſam, longum ex. gr. pedes duos; atque id ipſum pla-
num concipiamus ſecari tranſverſum ſecundum longitudinem ita,
ut tamen iterum poſt ſectionem conjungantur partes, & ſe con-
tingant. Sectio illa erit utique limes inter partem dexteram,
& ſiniſtram , longus quidem pedes duos, quanta erat plani
longitudo, at latitudinis omnino expers: nam ab altera parte
immediate motu continuo tranſitur ad alteram, quæ, ſi illa
ſectio craſſitudinem haberet aliquam, non eſſet priori conti-
gua. Illa ſectio eſt limes ſecundum craſſitudinem inextenſus,
& indiviſibilis, cui ſi occurrat altera ſectio tranſverſa eodem
pacto indiviſibilis, & inextenſa; oportebit utique, interſectio
utriuſque in ſuperficie plani concepti nullam omnino habeat
extenſionem in partem quamcumque. Id erit punctum

Page concordance

Text layer

Text normalization

Search

Scan	Original
91	39
92	40
93	41
94	42
95	43
96	44
97	45
98	46
99	47
100	48
101	49
102	50
103	51
104	52
105	53
106	54
107	55
108	56
109	57
110	58
111	59
112	60
113	61
114	62
115	63
116	64
117	65
118	66
119	67
120	68

Scan	Original
91	39
92	40
93	41
94	42
95	43
96	44
97	45
98	46
99	47
100	48
101	49
102	50
103	51
104	52
105	53
106	54
107	55
108	56
109	57
110	58
111	59
112	60
113	61
114	62
115	63
116	64
117	65
118	66
119	67
120	68

Scan	Original
91	39
92	40
93	41
94	42
95	43
96	44
97	45
98	46
99	47
100	48
101	49
102	50
103	51
104	52
105	53
106	54
107	55
108	56
109	57
110	58
111	59
112	60
113	61
114	62
115	63
116	64
117	65
118	66
119	67
120	68