11260THEORIÆ
viſibilia, &
inextenſa, quod nullam ſe dicant habere poſſe eo-
11idea extenſio-
nis ſit orta. rum ideam. At id hominum genus præjudiciis quibuſdam
tribuit multo plus æquo. Ideas omnes, ſaltem eas, quæ ad ma-
teriam pertinent, per ſenſus hauſimus. Porro ſenſus noſtri
nunquam potuerunt percipere ſingula elementa, quæ nimirum
vires exerunt nimis tenues ad movendas fibras, & propagandum
motum ad cerebrum: maſſis indiguerunt, ſive elementorum ag-
gregatis, quæ ipſas impellerent collata vi. Hæc omnia aggrega-
ta conſtabant partibus, quarum partium extremæ ſumptæ hinc,
& inde, debebant a ſe invicem diſtare per aliquod intervallum,
nec ita exiguum. Hinc factum eſt , ut nullam unquam per
ſenſus acquirere potuerimus ideam pertinentem ad materiam,
quæ ſimul & extenſionem , & partes, ac diviſibilitatem non
involverit . Atque idcirco quotieſcunque punctum nobis ani-
mo ſiſtimus , niſi reflexione utamur, habemus ideam globuli
cujuſdam perquam exigui, ſed tamen globuli rotundi, habentis
binas ſuperficies oppoſitas diſtinctas.
11idea extenſio-
nis ſit orta. rum ideam. At id hominum genus præjudiciis quibuſdam
tribuit multo plus æquo. Ideas omnes, ſaltem eas, quæ ad ma-
teriam pertinent, per ſenſus hauſimus. Porro ſenſus noſtri
nunquam potuerunt percipere ſingula elementa, quæ nimirum
vires exerunt nimis tenues ad movendas fibras, & propagandum
motum ad cerebrum: maſſis indiguerunt, ſive elementorum ag-
gregatis, quæ ipſas impellerent collata vi. Hæc omnia aggrega-
ta conſtabant partibus, quarum partium extremæ ſumptæ hinc,
& inde, debebant a ſe invicem diſtare per aliquod intervallum,
nec ita exiguum. Hinc factum eſt , ut nullam unquam per
ſenſus acquirere potuerimus ideam pertinentem ad materiam,
quæ ſimul & extenſionem , & partes, ac diviſibilitatem non
involverit . Atque idcirco quotieſcunque punctum nobis ani-
mo ſiſtimus , niſi reflexione utamur, habemus ideam globuli
cujuſdam perquam exigui, ſed tamen globuli rotundi, habentis
binas ſuperficies oppoſitas diſtinctas.
133.
Quamobrem ad concipiendum punctum indiviſibile ,
22Ideam puncti
debere acquiri
per reflexio
nem : quomodo
ejus idea nega
tiva acquiratur.& inextenſum; non debemus conſulere ideas, quas immediate
per ſenſus hauſimus; ſed eam nobis debemus efformare per re-
flexionem . Reflexione adhibita non ita difficulter efforma-
bimus nobis ideam ejuſmodi. Nam inprimis ubi & exten-
ſionem , & partium compoſitionem conceperimus; ſi utran-
que negemus ; jam inextenſi , & indiviſibilis ideam quandam
nobis comparabimus per negationem illam ipſam eorum, quo-
rum habemus ideam ; uti foraminis ideam habemus utique
negando exiſtentiam illius materiæ, quæ deeſt in loco forami-
nis.
22Ideam puncti
debere acquiri
per reflexio
nem : quomodo
ejus idea nega
tiva acquiratur.& inextenſum; non debemus conſulere ideas, quas immediate
per ſenſus hauſimus; ſed eam nobis debemus efformare per re-
flexionem . Reflexione adhibita non ita difficulter efforma-
bimus nobis ideam ejuſmodi. Nam inprimis ubi & exten-
ſionem , & partium compoſitionem conceperimus; ſi utran-
que negemus ; jam inextenſi , & indiviſibilis ideam quandam
nobis comparabimus per negationem illam ipſam eorum, quo-
rum habemus ideam ; uti foraminis ideam habemus utique
negando exiſtentiam illius materiæ, quæ deeſt in loco forami-
nis.
134.
Verum &
poſitivam quandam indiviſibilis, &
inextenſi
33Quomodo ejus
idea roſitiva æ-
quiri poſſit per
limites , & li-
mitum interſe-
ctionem. puncti ideam poterimus comparare nobis ope Geometriæ, &
ope illius ipſius ideæ extenſi continui, quam per ſenſus hau-
ſimus , & quam inferius oſtendemus , fallacem eſſe, ac fon-
tem ipſum fallaciæ ejuſmodi aperiemus , quæ tamen ipſa ad
indiviſibilium , & inextenſorum ideam nos ducet admodum
claram. Concipiamus planum quoddam prorſus continuum,
ut menſam, longum ex. gr. pedes duos; atque id ipſum pla-
num concipiamus ſecari tranſverſum ſecundum longitudinem ita,
ut tamen iterum poſt ſectionem conjungantur partes, & ſe con-
tingant. Sectio illa erit utique limes inter partem dexteram,
& ſiniſtram , longus quidem pedes duos, quanta erat plani
longitudo, at latitudinis omnino expers: nam ab altera parte
immediate motu continuo tranſitur ad alteram, quæ, ſi illa
ſectio craſſitudinem haberet aliquam, non eſſet priori conti-
gua. Illa ſectio eſt limes ſecundum craſſitudinem inextenſus,
& indiviſibilis, cui ſi occurrat altera ſectio tranſverſa eodem
pacto indiviſibilis, & inextenſa; oportebit utique, interſectio
utriuſque in ſuperficie plani concepti nullam omnino habeat
extenſionem in partem quamcumque. Id erit punctum
33Quomodo ejus
idea roſitiva æ-
quiri poſſit per
limites , & li-
mitum interſe-
ctionem. puncti ideam poterimus comparare nobis ope Geometriæ, &
ope illius ipſius ideæ extenſi continui, quam per ſenſus hau-
ſimus , & quam inferius oſtendemus , fallacem eſſe, ac fon-
tem ipſum fallaciæ ejuſmodi aperiemus , quæ tamen ipſa ad
indiviſibilium , & inextenſorum ideam nos ducet admodum
claram. Concipiamus planum quoddam prorſus continuum,
ut menſam, longum ex. gr. pedes duos; atque id ipſum pla-
num concipiamus ſecari tranſverſum ſecundum longitudinem ita,
ut tamen iterum poſt ſectionem conjungantur partes, & ſe con-
tingant. Sectio illa erit utique limes inter partem dexteram,
& ſiniſtram , longus quidem pedes duos, quanta erat plani
longitudo, at latitudinis omnino expers: nam ab altera parte
immediate motu continuo tranſitur ad alteram, quæ, ſi illa
ſectio craſſitudinem haberet aliquam, non eſſet priori conti-
gua. Illa ſectio eſt limes ſecundum craſſitudinem inextenſus,
& indiviſibilis, cui ſi occurrat altera ſectio tranſverſa eodem
pacto indiviſibilis, & inextenſa; oportebit utique, interſectio
utriuſque in ſuperficie plani concepti nullam omnino habeat
extenſionem in partem quamcumque. Id erit punctum