Vitruvius, De architectura libri decem ad Caesarem Augustum, omnibus omnium editionibus longè emendatiores, collatis veteribus exemplis

Page concordance

< >
Scan Original
111 91
112 92
113 93
114 94
115 95
116 96
117 97
118 98
119 99
120 100
121 101
122 102
123 103
124 104
125 105
126 106
127 107
128 108
129 109
130 110
131 111
132 112
133 113
134 114
135 115
136 116
137 117
138 118
139 119
140 120
< >
page |< < (94) of 530 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div66" type="section" level="1" n="66">
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s6425" xml:space="preserve">
              <pb o="94" file="114" n="114" rhead="M. VITRVVII POLL."/>
            virilis Romæ, qu{as} plan{as} column{as} appellant, rotundarum columnarum contra-
              <lb/>
            hantur modo.</s>
            <s xml:id="echoid-s6426" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s6427" xml:space="preserve">Scandentis oculi ſpeciem fallunt.</s>
            <s xml:id="echoid-s6428" xml:space="preserve">] A ſpecio verbo antiquo dixit
              <lb/>
            ſpeciem, pro acie oculorum. </s>
            <s xml:id="echoid-s6429" xml:space="preserve">Ita lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s6430" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">I X</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s6431" xml:space="preserve">cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s6432" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">I I I I</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s6433" xml:space="preserve">Ergò ſi tantis interuallis noſtra
              <lb/>
            ſpecies poteſt id animaduertere. </s>
            <s xml:id="echoid-s6434" xml:space="preserve">M. </s>
            <s xml:id="echoid-s6435" xml:space="preserve">Terenti{us} Varro libro de Latina lingua
              <emph style="sc">V</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s6436" xml:space="preserve">anno-
              <lb/>
            tauit ex auſpicijs dici ſpectionem.</s>
            <s xml:id="echoid-s6437" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s6438" xml:space="preserve">De adiectione quæ adijcitur in medijs columnis.</s>
            <s xml:id="echoid-s6439" xml:space="preserve">] Scapi colum-
              <lb/>
            næ deformata altitudine, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6440" xml:space="preserve">deſcriptis in ipſa quatuor diametris, duab{us} in ſum-
              <lb/>
            ma altitudine, astragali ſcilicet, aut ſi libet prætermiſſo aſtragalo limbi tantum,
              <lb/>
            niſi annulum dicere mauis, apophygis ſiue inflexæ ad contracturæ medium lineæ
              <lb/>
            (ita enim apophygim interpretamur præter ſuum limbum) quæ pars & </s>
            <s xml:id="echoid-s6441" xml:space="preserve">hypotra-
              <lb/>
            chelium à Vitruuio hoc loco appellatur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6442" xml:space="preserve">ei{us} ipſi{us} contracturæ, duab{us} in ima,
              <lb/>
            calcis columnæ (qui eſt limb{us} ſiue annul{us} alt{us} ipſi{us} diametri parte viceſima-
              <lb/>
            quarta) & </s>
            <s xml:id="echoid-s6443" xml:space="preserve">apophygis, id eſt conflex{us}, qui proxime limbum ſuccedit, cui{us} dia-
              <lb/>
            meter eſt, vt dixi, breuior diametro plantæ ſui parte duodecima, ſicut astragali dia-
              <lb/>
            meter maior eſt contracturæ, id eſt ſuperioris conflex{us} limbi diametro parte ipſi{us}
              <lb/>
            nona, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6444" xml:space="preserve">ampli{us} dimidia. </s>
            <s xml:id="echoid-s6445" xml:space="preserve">Ipſam autem contracturam quomodo fieri oporteret,
              <lb/>
            paulò antè ex Vitruuij ſententia indicauim{us}. </s>
            <s xml:id="echoid-s6446" xml:space="preserve">His ita deſcriptis diametris, ſigna
              <lb/>
            in media deformata columnæ altitudine diametrum parem calci ſiue plantæ imi
              <lb/>
            ſcapi, duc\’ line{as} rect{as} à capitib{us} diametrorum apophygum ad capitamediæ co-
              <lb/>
            lumnæ, diametro videbis factam adiectionem, qui & </s>
            <s xml:id="echoid-s6447" xml:space="preserve">venter dicitur, quòd ibi vi-
              <lb/>
            deatur columna ſubturgere. </s>
            <s xml:id="echoid-s6448" xml:space="preserve">Rect{as} autem line{as} ill{as} molliter in dorſum inflectes,
              <lb/>
            vt ſint columnæ teretes, ceu tornatiles. </s>
            <s xml:id="echoid-s6449" xml:space="preserve">Id ſcalpro tentandum eſt, dum nobis deſunt
              <lb/>
            Zmili, Theodori, atque Tholi aliqui. </s>
            <s xml:id="echoid-s6450" xml:space="preserve">Illorum opera in officina columnarum Lemnij
              <lb/>
            labyrinthi, turbines ita librati pependerunt, vt puero circumagente tornarentur
              <lb/>
            autore Plinio lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s6451" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">X X X V I</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s6452" xml:space="preserve">cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s6453" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">X I I I</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s6454" xml:space="preserve">Romæ obſeruauim{us} in veterum operib{us},
              <lb/>
            quæ ego probauerim, diuiſo ſcapo in partes tres imam ad perpendiculum tornatam,
              <lb/>
            duab{us} reliquis ſenſim retractis & </s>
            <s xml:id="echoid-s6455" xml:space="preserve">diminutis. </s>
            <s xml:id="echoid-s6456" xml:space="preserve">Quod contracturæ gen{us} multo
              <lb/>
            gratißimum. </s>
            <s xml:id="echoid-s6457" xml:space="preserve">Superioris autem generis exemplar eſt in baſilica D. </s>
            <s xml:id="echoid-s6458" xml:space="preserve">Petri. </s>
            <s xml:id="echoid-s6459" xml:space="preserve">In fine hu-
              <lb/>
            i{us} libri Vitruui{us} docet craßitudines ſtriarum eſſe faciend{as}, quantum adiectio
              <lb/>
            in media columna inuenitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s6460" xml:space="preserve">Atqui compertum eſt columnarum ſtriges eſſe vi-
              <lb/>
            gintiquatuor, ſingularum autem ſtri{as} eſſe nihil pl{us}quam ex tertia ipſarum par-
              <lb/>
            te, nihil min{us} quàm ex quarta, vt iam ſit facile conijcere & </s>
            <s xml:id="echoid-s6461" xml:space="preserve">ratiocinari, quan-
              <lb/>
            tum ex Vitruuij ſententia in media columna ſit adijciendum nihil contracto imo
              <lb/>
            ſcapo. </s>
            <s xml:id="echoid-s6462" xml:space="preserve">Eiuſmodi columna nulla mihi viſa eſt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6463" xml:space="preserve">haud ſcio, an ſit oculo reſponſura,
              <lb/>
            cui{us} rationem habendam maximam ſemper duxim{us}. </s>
            <s xml:id="echoid-s6464" xml:space="preserve">Sed & </s>
            <s xml:id="echoid-s6465" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s6466" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">V</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s6467" xml:space="preserve">cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s6468" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">I</emph>
            .
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s6469" xml:space="preserve">indicare videtur column{as} arborum naturam imitari, abietis, cupreßi,
              <lb/>
            pin{us}, quæ ſenſim ab imo ad ſummum fastigantur, vt adie-
              <lb/>
            ctio ea, quàm in medio fieri præcipit, contra natu-
              <lb/>
            ram videri poßit, Niſi poti{us} humanum
              <lb/>
            corp{us} imitari velim{us}, quod
              <lb/>
            in ventrem creſcit. </s>
            <s xml:id="echoid-s6470" xml:space="preserve">
              <lb/>
            *</s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>