Clavius, Christoph
,
Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 677
>
111
(91)
112
(92)
113
(93)
114
(94)
115
(95)
116
(96)
117
(97)
118
(98)
119
(99)
120
(100)
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 677
>
page
|<
<
(96)
of 677
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
it
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div333
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
125
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5442
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
96
"
file
="
0116
"
n
="
116
"
rhead
="
GNOMONICES
"/>
auſtrali, ſi arcus inter planum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5443
"
xml:space
="
preserve
">Horizontem ad partes boreales fuerit ſub Horizonte. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5444
"
xml:space
="
preserve
">In ea
<
unsure
/>
dem enim fi-
<
lb
/>
gura cernis, arcum D I, vel D L, ex quadrante D A, ablatum relinquere arcum I A, vel L A, inter planum,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5445
"
xml:space
="
preserve
">verticem ad partes boreales. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5446
"
xml:space
="
preserve
">Item arcum B H, vel B N, (Eſt autem arcus B H, arcui G D, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5447
"
xml:space
="
preserve
">arcus
<
lb
/>
B N, arcui O D, inter planum & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5448
"
xml:space
="
preserve
">Horizontem ſub Horizonte æqualis) ex quadrante B A, detractum re-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0116-01
"
xlink:href
="
note-0116-01a
"
xml:space
="
preserve
">26. tertij.</
note
>
linquere arcum H A, uel N A, inter planum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5449
"
xml:space
="
preserve
">verticem ex parte auſtrali.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5450
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div338
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
126
">
<
head
xml:id
="
echoid-head129
"
xml:space
="
preserve
">SCHOLIVM II.</
head
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s5451
"
xml:space
="
preserve
">SED tradamus iam modum illum inueniendæ altitudinis poli ſupra Horizontem per Analemma,
<
lb
/>
quem in ſcholio propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5452
"
xml:space
="
preserve
">1. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5453
"
xml:space
="
preserve
">huius lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5454
"
xml:space
="
preserve
">polliciti ſumus, quem quidem ex Ioanne Baptiſta Benedicto in lib.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5455
"
xml:space
="
preserve
">
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0116-02
"
xlink:href
="
note-0116-02a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
de Gnomonum, vmbrarum ſolarium vſu accepimus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5456
"
xml:space
="
preserve
">Eum tamen clarius nos proponentes ad talem for-
<
lb
/>
mam redegimus.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5457
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">Altitudo poli
<
lb
/>
ſupta Horizon-
<
lb
/>
ze@, quo artifi-
<
lb
/>
c@@ per Analem
<
lb
/>
c@a
<
unsure
/>
ieperiatur.</
note
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s5458
"
xml:space
="
preserve
">IN plano, quod Horizonti æquidiſtet, deſcribatur circulus A B C D, cuius centrum E, in quo linea
<
lb
/>
meridiana ſit B D, id est, communis ſectio Meridiani circuli, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5459
"
xml:space
="
preserve
">circuli A B C D, ita vt B, ad auſtrũ,
<
lb
/>
<
figure
xlink:label
="
fig-0116-01
"
xlink:href
="
fig-0116-01a
"
number
="
82
">
<
image
file
="
0116-01
"
xlink:href
="
http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0116-01
"/>
</
figure
>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5460
"
xml:space
="
preserve
">D, ad Boream vergat; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5461
"
xml:space
="
preserve
">AC,
<
lb
/>
communis ſectio Verticalis, et
<
lb
/>
eiuſdem circuli. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5462
"
xml:space
="
preserve
">Infixo autem
<
lb
/>
ſtylo cuiuſcunque magnitu
<
unsure
/>
di-
<
lb
/>
nis in centro E, ad planum cir-
<
lb
/>
culi A B C D, recto, obſeruc-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0116-04
"
xlink:href
="
note-0116-04a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
tur vel antemeridiẽ, vel poſt,
<
lb
/>
vmbra ſtyli, in cuius medio pro
<
lb
/>
pe extremitatem (nam punctũ
<
lb
/>
extremum uix in plano depre-
<
lb
/>
hendi poteſt ſine errore) pun-
<
lb
/>
ctum notetur, per quod & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5463
"
xml:space
="
preserve
">per
<
lb
/>
centrum E, ducatur recta F G.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5464
"
xml:space
="
preserve
">Commode etiam hic vti pote-
<
lb
/>
rimus inſtrumento, quod ad
<
lb
/>
principium ſcholij propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5465
"
xml:space
="
preserve
">23. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5466
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0116-05
"
xlink:href
="
note-0116-05a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
huius lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5467
"
xml:space
="
preserve
">conſtruxim{us}. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5468
"
xml:space
="
preserve
">Nam
<
lb
/>
ſi regula A B, in plano circuli
<
lb
/>
A B C D, collocetur, ita vt
<
lb
/>
punctum D, in centro E, pona-
<
lb
/>
tur, obſeruabimus vmbram la-
<
lb
/>
teris H D, loco vmbrę styli,
<
lb
/>
in qua punctum not abimus,
<
lb
/>
per quod & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5469
"
xml:space
="
preserve
">per centrum E,
<
lb
/>
(amoto prius inſtrumento,)
<
lb
/>
rectam ducem{us} F G. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5470
"
xml:space
="
preserve
">Hoc eo-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0116-06
"
xlink:href
="
note-0116-06a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
dem instrumento vtemur in a-
<
lb
/>
lijs quoque obſeruationibus, in
<
lb
/>
quibus ſtyl{us} ad proiectionem vmbræ aſſumi ſolet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5471
"
xml:space
="
preserve
">Sumpta autem tunc altitudine Solis ſine mora, an-
<
lb
/>
tequam recta F G, ducatur, ſumatur ei è regione vmbræ arcus æqualis G H, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5472
"
xml:space
="
preserve
">ex H, ad F G, perpen-
<
lb
/>
dicularis demittatur H I. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5473
"
xml:space
="
preserve
">Deinde ex I, ad B D, perpendicularis ducatur I O Q, vel ipſi A C, paral-
<
lb
/>
lela, abſcindatur{q́ue}, O Q, ipſi H I, æqualis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5474
"
xml:space
="
preserve
">Rurſus poſt aliquod ſpatium temporis elapſis
<
unsure
/>
m obſeruetur ite-
<
lb
/>
rum vmbra ſtyli, in cuius medio prope extremitatem aliud punctum ſignetur, ex quo per centrum E,
<
lb
/>
emittatur recta K L; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5475
"
xml:space
="
preserve
">ſumptaq́, eo tempore altitudine Solis, accipiatur ei è regione vmbræ arcus L M,
<
lb
/>
æqualis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5476
"
xml:space
="
preserve
">ex M, ad K L, deducatur perpendicularis M N; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5477
"
xml:space
="
preserve
">atque ex N, ad B D, excitetur perpendicu-
<
lb
/>
laris N P R, vel ipſi AC, parallela, auferaturq́, P R, ipſi M N, æqualis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5478
"
xml:space
="
preserve
">Poſtremo per puncta R, Q,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0116-07
"
xlink:href
="
note-0116-07a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
ducatur recta R Q. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5479
"
xml:space
="
preserve
">Dico angulum P R Q, angulum eſſe altitudinis poli, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5480
"
xml:space
="
preserve
">arcum π ρ, ex R, deſcri-
<
lb
/>
ptum continere gradus eiuſdem altitudinis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5481
"
xml:space
="
preserve
">Quod nos hac ratione demonſtr abimus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5482
"
xml:space
="
preserve
">Quoniam tempore
<
lb
/>
primæ obſeruationis extremum vmbræ cadit in rectam E F, erit recta F G, communis ſectio circuli
<
lb
/>
A B C D, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5483
"
xml:space
="
preserve
">Verticalis illius, in quo tunc Sol exiſtit, vt ex propoſitione 11. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5484
"
xml:space
="
preserve
">huius lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5485
"
xml:space
="
preserve
">conſtat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5486
"
xml:space
="
preserve
">Vnde
<
lb
/>
cum Verticalis propriè dictus per rectam A C, ductus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5487
"
xml:space
="
preserve
">Verticalis per centrum Solis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5488
"
xml:space
="
preserve
">per rectam
<
lb
/>
F G, tranſiens, auferant ex Horizonte, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5489
"
xml:space
="
preserve
">circulo A B C D, (qui Horizonti æquidiſtat tanto interual-
<
lb
/>
lo ab eo remotus, quanta eſt ſtyli longitudo, vt ex propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5490
"
xml:space
="
preserve
">2. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5491
"
xml:space
="
preserve
">huius lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5492
"
xml:space
="
preserve
">perſpicuum eſt) arcus ſimiles, ex
<
lb
/>
propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5493
"
xml:space
="
preserve
">10. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5494
"
xml:space
="
preserve
">lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5495
"
xml:space
="
preserve
">2. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5496
"
xml:space
="
preserve
">Theodoſii, quòd per eorum polos ducantur; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5497
"
xml:space
="
preserve
">fit vt ſi circulus A B C D, pro Horizonte
<
lb
/>
accipiatur, recta F G, ſit quoque communis ſectio Horizontis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5498
"
xml:space
="
preserve
">Verticalis per centrum Solis tranſeun-
<
lb
/>
tis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5499
"
xml:space
="
preserve
">Quia verò G H, arcus eſt altitudinis Solis; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5500
"
xml:space
="
preserve
">ſi ſemicircul{us} F H G, intelligatur circa diametrum
<
lb
/>
F G, moueri, donec rect{us} ſit ad Horizontem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s5501
"
xml:space
="
preserve
">ideo recta, H I, ad eundem perpendicularis, ex </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>