Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
111 91
112 92
113 93
114 94
115 95
116 96
117 97
118 98
119 99
120 100
121 101
122 102
123 103
124 104
125 105
126 106
127 107
128 108
129 109
130 110
131 111
132 112
133 113
134 114
135 115
136 116
137 117
138 118
139 119
140 120
< >
page |< < (96) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div333" type="section" level="1" n="125">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5442" xml:space="preserve">
              <pb o="96" file="0116" n="116" rhead="GNOMONICES"/>
            auſtrali, ſi arcus inter planum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5443" xml:space="preserve">Horizontem ad partes boreales fuerit ſub Horizonte. </s>
            <s xml:id="echoid-s5444" xml:space="preserve">In ea
              <unsure/>
            dem enim fi-
              <lb/>
            gura cernis, arcum D I, vel D L, ex quadrante D A, ablatum relinquere arcum I A, vel L A, inter planum,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s5445" xml:space="preserve">verticem ad partes boreales. </s>
            <s xml:id="echoid-s5446" xml:space="preserve">Item arcum B H, vel B N, (Eſt autem arcus B H, arcui G D, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5447" xml:space="preserve">arcus
              <lb/>
            B N, arcui O D, inter planum & </s>
            <s xml:id="echoid-s5448" xml:space="preserve">Horizontem ſub Horizonte æqualis) ex quadrante B A, detractum re-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0116-01" xlink:href="note-0116-01a" xml:space="preserve">26. tertij.</note>
            linquere arcum H A, uel N A, inter planum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5449" xml:space="preserve">verticem ex parte auſtrali.</s>
            <s xml:id="echoid-s5450" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div338" type="section" level="1" n="126">
          <head xml:id="echoid-head129" xml:space="preserve">SCHOLIVM II.</head>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s5451" xml:space="preserve">SED tradamus iam modum illum inueniendæ altitudinis poli ſupra Horizontem per Analemma,
              <lb/>
            quem in ſcholio propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5452" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s5453" xml:space="preserve">huius lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s5454" xml:space="preserve">polliciti ſumus, quem quidem ex Ioanne Baptiſta Benedicto in lib.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5455" xml:space="preserve">
              <note position="left" xlink:label="note-0116-02" xlink:href="note-0116-02a" xml:space="preserve">10</note>
            de Gnomonum, vmbrarum ſolarium vſu accepimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s5456" xml:space="preserve">Eum tamen clarius nos proponentes ad talem for-
              <lb/>
            mam redegimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s5457" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">Altitudo poli
            <lb/>
          ſupta Horizon-
            <lb/>
          ze@, quo artifi-
            <lb/>
          c@@ per Analem
            <lb/>
          c@a
            <unsure/>
          ieperiatur.</note>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s5458" xml:space="preserve">IN plano, quod Horizonti æquidiſtet, deſcribatur circulus A B C D, cuius centrum E, in quo linea
              <lb/>
            meridiana ſit B D, id est, communis ſectio Meridiani circuli, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5459" xml:space="preserve">circuli A B C D, ita vt B, ad auſtrũ,
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0116-01" xlink:href="fig-0116-01a" number="82">
                <image file="0116-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0116-01"/>
              </figure>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s5460" xml:space="preserve">D, ad Boream vergat; </s>
            <s xml:id="echoid-s5461" xml:space="preserve">AC,
              <lb/>
            communis ſectio Verticalis, et
              <lb/>
            eiuſdem circuli. </s>
            <s xml:id="echoid-s5462" xml:space="preserve">Infixo autem
              <lb/>
            ſtylo cuiuſcunque magnitu
              <unsure/>
            di-
              <lb/>
            nis in centro E, ad planum cir-
              <lb/>
            culi A B C D, recto, obſeruc-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0116-04" xlink:href="note-0116-04a" xml:space="preserve">20</note>
            tur vel antemeridiẽ, vel poſt,
              <lb/>
            vmbra ſtyli, in cuius medio pro
              <lb/>
            pe extremitatem (nam punctũ
              <lb/>
            extremum uix in plano depre-
              <lb/>
            hendi poteſt ſine errore) pun-
              <lb/>
            ctum notetur, per quod & </s>
            <s xml:id="echoid-s5463" xml:space="preserve">per
              <lb/>
            centrum E, ducatur recta F G.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5464" xml:space="preserve">Commode etiam hic vti pote-
              <lb/>
            rimus inſtrumento, quod ad
              <lb/>
            principium ſcholij propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5465" xml:space="preserve">23. </s>
            <s xml:id="echoid-s5466" xml:space="preserve">
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0116-05" xlink:href="note-0116-05a" xml:space="preserve">30</note>
            huius lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s5467" xml:space="preserve">conſtruxim{us}. </s>
            <s xml:id="echoid-s5468" xml:space="preserve">Nam
              <lb/>
            ſi regula A B, in plano circuli
              <lb/>
            A B C D, collocetur, ita vt
              <lb/>
            punctum D, in centro E, pona-
              <lb/>
            tur, obſeruabimus vmbram la-
              <lb/>
            teris H D, loco vmbrę styli,
              <lb/>
            in qua punctum not abimus,
              <lb/>
            per quod & </s>
            <s xml:id="echoid-s5469" xml:space="preserve">per centrum E,
              <lb/>
            (amoto prius inſtrumento,)
              <lb/>
            rectam ducem{us} F G. </s>
            <s xml:id="echoid-s5470" xml:space="preserve">Hoc eo-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0116-06" xlink:href="note-0116-06a" xml:space="preserve">40</note>
            dem instrumento vtemur in a-
              <lb/>
            lijs quoque obſeruationibus, in
              <lb/>
            quibus ſtyl{us} ad proiectionem vmbræ aſſumi ſolet. </s>
            <s xml:id="echoid-s5471" xml:space="preserve">Sumpta autem tunc altitudine Solis ſine mora, an-
              <lb/>
            tequam recta F G, ducatur, ſumatur ei è regione vmbræ arcus æqualis G H, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5472" xml:space="preserve">ex H, ad F G, perpen-
              <lb/>
            dicularis demittatur H I. </s>
            <s xml:id="echoid-s5473" xml:space="preserve">Deinde ex I, ad B D, perpendicularis ducatur I O Q, vel ipſi A C, paral-
              <lb/>
            lela, abſcindatur{q́ue}, O Q, ipſi H I, æqualis. </s>
            <s xml:id="echoid-s5474" xml:space="preserve">Rurſus poſt aliquod ſpatium temporis elapſis
              <unsure/>
            m obſeruetur ite-
              <lb/>
            rum vmbra ſtyli, in cuius medio prope extremitatem aliud punctum ſignetur, ex quo per centrum E,
              <lb/>
            emittatur recta K L; </s>
            <s xml:id="echoid-s5475" xml:space="preserve">ſumptaq́, eo tempore altitudine Solis, accipiatur ei è regione vmbræ arcus L M,
              <lb/>
            æqualis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5476" xml:space="preserve">ex M, ad K L, deducatur perpendicularis M N; </s>
            <s xml:id="echoid-s5477" xml:space="preserve">atque ex N, ad B D, excitetur perpendicu-
              <lb/>
            laris N P R, vel ipſi AC, parallela, auferaturq́, P R, ipſi M N, æqualis. </s>
            <s xml:id="echoid-s5478" xml:space="preserve">Poſtremo per puncta R, Q,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0116-07" xlink:href="note-0116-07a" xml:space="preserve">50</note>
            ducatur recta R Q. </s>
            <s xml:id="echoid-s5479" xml:space="preserve">Dico angulum P R Q, angulum eſſe altitudinis poli, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5480" xml:space="preserve">arcum π ρ, ex R, deſcri-
              <lb/>
            ptum continere gradus eiuſdem altitudinis. </s>
            <s xml:id="echoid-s5481" xml:space="preserve">Quod nos hac ratione demonſtr abimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s5482" xml:space="preserve">Quoniam tempore
              <lb/>
            primæ obſeruationis extremum vmbræ cadit in rectam E F, erit recta F G, communis ſectio circuli
              <lb/>
            A B C D, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5483" xml:space="preserve">Verticalis illius, in quo tunc Sol exiſtit, vt ex propoſitione 11. </s>
            <s xml:id="echoid-s5484" xml:space="preserve">huius lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s5485" xml:space="preserve">conſtat. </s>
            <s xml:id="echoid-s5486" xml:space="preserve">Vnde
              <lb/>
            cum Verticalis propriè dictus per rectam A C, ductus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5487" xml:space="preserve">Verticalis per centrum Solis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5488" xml:space="preserve">per rectam
              <lb/>
            F G, tranſiens, auferant ex Horizonte, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5489" xml:space="preserve">circulo A B C D, (qui Horizonti æquidiſtat tanto interual-
              <lb/>
            lo ab eo remotus, quanta eſt ſtyli longitudo, vt ex propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5490" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s5491" xml:space="preserve">huius lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s5492" xml:space="preserve">perſpicuum eſt) arcus ſimiles, ex
              <lb/>
            propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5493" xml:space="preserve">10. </s>
            <s xml:id="echoid-s5494" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s5495" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s5496" xml:space="preserve">Theodoſii, quòd per eorum polos ducantur; </s>
            <s xml:id="echoid-s5497" xml:space="preserve">fit vt ſi circulus A B C D, pro Horizonte
              <lb/>
            accipiatur, recta F G, ſit quoque communis ſectio Horizontis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5498" xml:space="preserve">Verticalis per centrum Solis tranſeun-
              <lb/>
            tis. </s>
            <s xml:id="echoid-s5499" xml:space="preserve">Quia verò G H, arcus eſt altitudinis Solis; </s>
            <s xml:id="echoid-s5500" xml:space="preserve">ſi ſemicircul{us} F H G, intelligatur circa diametrum
              <lb/>
            F G, moueri, donec rect{us} ſit ad Horizontem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5501" xml:space="preserve">ideo recta, H I, ad eundem perpendicularis, ex </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>