Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
111 59
112 60
113 61
114 62
115 63
116 64
117 65
118 66
119 67
120 68
121 69
122 70
123 71
124 72
125 73
126 74
127 75
128 76
129 77
130 78
131 79
132 80
133 81
134 82
135 83
136 84
137 85
138 86
139 87
140 88
< >
page |< < (64) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="64" file="0116" n="116" rhead="THEORIÆ"/>
            imaginarium tantummodo, de quo, uti & </s>
            <s xml:space="preserve">de tempore, quid
              <lb/>
            in hac mea Theoria ſentiam, ſatis luculenter expoſui in Sup-
              <lb/>
            plementis ad librum 1 Stayanæ Philoſophiæ . </s>
            <s xml:space="preserve">Cenſeo ni- mirum quodvis materiæ punctum, habere binos reales exiſten-
              <lb/>
            di modos, alterum localem, alterum temporarium, qui num
              <lb/>
            appellari debeant res, an tantummodo modi rei , ejuſmodi li-
              <lb/>
            tem, quam arbitror eſſe tantum de nomine, nihil omnino cu-
              <lb/>
            ro. </s>
            <s xml:space="preserve">Illos modos debere admitti, ibi ego quidem poſitive de-
              <lb/>
            monſtro: </s>
            <s xml:space="preserve">eos natura ſua immobiles eſſe, cenſeo ita, ut idcir-
              <lb/>
            co ejuſmodi exiſtendi modi per ſe inducant relationes prioris ,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">poſterioris in tempore, ulterioris, vel citerioris in loco, ac
              <lb/>
            diſtantiæ cujuſdam determinatæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">in ſpatio determinatæ poſi-
              <lb/>
            tionis etiam, qui modi, vel eorum alter, neceſſario mutari
              <lb/>
            debeant, ſi deſtantia, vel etiam in ſpatio ſola mutetur poſitio.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Pro quovis autem modo pertinente ad quodvis punctum, pe-
              <lb/>
            nes omnes infinitos modos poſſibiles pertinentes ad quodvis a-
              <lb/>
            liud, mihi eſt unus, qui cum eo inducat in tempore relatio-
              <lb/>
            nem coexiſtentiæ ita, ut exiſtentiam habere uterque non poſ-
              <lb/>
            ſit, quin ſimul habeant, & </s>
            <s xml:space="preserve">coexiſtant ; </s>
            <s xml:space="preserve">in ſpatio vero, ſi exi-
              <lb/>
            ſtunt ſimul, inducant relationem compenetrationis, reliquis o-
              <lb/>
            mnibus inducentibus relationem diſtantiæ temporariæ, vel
              <lb/>
            localis, ut & </s>
            <s xml:space="preserve">poſitionis cujuſdam localis determinatæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Quo-
              <lb/>
            niam autem puncta materiæ exiſtentia habent ſemper aliquam
              <lb/>
            a ſe invicem diſtantiam, & </s>
            <s xml:space="preserve">numero finita ſunt ; </s>
            <s xml:space="preserve">finitus eſt
              <lb/>
            ſemper etiam localium modorum coexiſtentium numerus, nec
              <lb/>
            ullum reale continuum efformat. </s>
            <s xml:space="preserve">Spatium vero imaginarium
              <lb/>
            eſt mihi poſſibilitas omnium modorum localium confuſe co-
              <lb/>
            gnita, quos ſimul per cognitionem præciſivam concipimus,
              <lb/>
            licet ſimul omnes exiſtere non poſſint, ubi cum nulli ſint
              <lb/>
            modi ita ſibi proximi, vel remoti, ut alii viciniores, vel
              <lb/>
            remotiores haberi non poſſint, nulla diſtantia inter poſſibiles
              <lb/>
            habetur, ſive minima omnium, ſive maxima. </s>
            <s xml:space="preserve">Dum animum
              <lb/>
            abſtrahimus ab actuali exiſtentia, & </s>
            <s xml:space="preserve">in poſſibilium ſerie finitis
              <lb/>
            in infinitum conſtante terminis mente ſecludimus tam mini-
              <lb/>
            mæ, quam maximæ diſtantiæ limitem, ideam nobis effor-
              <lb/>
            mamus continuitatis, & </s>
            <s xml:space="preserve">infinitatis in ſpatio, in quo idem ſpa-
              <lb/>
            tii punctum appello poſſibilitatem omnium modorum localium,
              <lb/>
            ſive, quod idem eſt, realium localium punctorum pertinen-
              <lb/>
            tium ad omnia materiæ puncta , quæ ſi exiſterent, compe-
              <lb/>
            netrationis relationem inducerent, ut eodem pacto idem nomi-
              <lb/>
            no momentum temporis temporarios modos omnes, qui rela-
              <lb/>
            tionem inducunt coexiſtentiæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed de utroque plura in illis
              <lb/>
            diſſertatiunculis, in quibus & </s>
            <s xml:space="preserve">analogiam perſequor ſpatii, ac
              <lb/>
            temporis multiplicem.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note symbol="(h)" position="foot" xml:space="preserve">Binæ diſſertatiunculæ, quæ huc pertinent, inde excerptœ habentur hic
            <lb/>
          Supplementorum §. 1, & 2, quarum mentio facta eſt etiam ſuperius
            <lb/>
          num. 66., & 86.</note>
        </div>
      </text>
    </echo>