Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of figures

< >
< >
page |< < (64) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="64" file="0116" n="116" rhead="THEORIÆ"/>
            imaginarium tantummodo, de quo, uti & </s>
            <s xml:space="preserve">de tempore, quid
              <lb/>
            in hac mea Theoria ſentiam, ſatis luculenter expoſui in Sup-
              <lb/>
            plementis ad librum 1 Stayanæ Philoſophiæ . </s>
            <s xml:space="preserve">Cenſeo ni- mirum quodvis materiæ punctum, habere binos reales exiſten-
              <lb/>
            di modos, alterum localem, alterum temporarium, qui num
              <lb/>
            appellari debeant res, an tantummodo modi rei , ejuſmodi li-
              <lb/>
            tem, quam arbitror eſſe tantum de nomine, nihil omnino cu-
              <lb/>
            ro. </s>
            <s xml:space="preserve">Illos modos debere admitti, ibi ego quidem poſitive de-
              <lb/>
            monſtro: </s>
            <s xml:space="preserve">eos natura ſua immobiles eſſe, cenſeo ita, ut idcir-
              <lb/>
            co ejuſmodi exiſtendi modi per ſe inducant relationes prioris ,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">poſterioris in tempore, ulterioris, vel citerioris in loco, ac
              <lb/>
            diſtantiæ cujuſdam determinatæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">in ſpatio determinatæ poſi-
              <lb/>
            tionis etiam, qui modi, vel eorum alter, neceſſario mutari
              <lb/>
            debeant, ſi deſtantia, vel etiam in ſpatio ſola mutetur poſitio.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Pro quovis autem modo pertinente ad quodvis punctum, pe-
              <lb/>
            nes omnes infinitos modos poſſibiles pertinentes ad quodvis a-
              <lb/>
            liud, mihi eſt unus, qui cum eo inducat in tempore relatio-
              <lb/>
            nem coexiſtentiæ ita, ut exiſtentiam habere uterque non poſ-
              <lb/>
            ſit, quin ſimul habeant, & </s>
            <s xml:space="preserve">coexiſtant ; </s>
            <s xml:space="preserve">in ſpatio vero, ſi exi-
              <lb/>
            ſtunt ſimul, inducant relationem compenetrationis, reliquis o-
              <lb/>
            mnibus inducentibus relationem diſtantiæ temporariæ, vel
              <lb/>
            localis, ut & </s>
            <s xml:space="preserve">poſitionis cujuſdam localis determinatæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Quo-
              <lb/>
            niam autem puncta materiæ exiſtentia habent ſemper aliquam
              <lb/>
            a ſe invicem diſtantiam, & </s>
            <s xml:space="preserve">numero finita ſunt ; </s>
            <s xml:space="preserve">finitus eſt
              <lb/>
            ſemper etiam localium modorum coexiſtentium numerus, nec
              <lb/>
            ullum reale continuum efformat. </s>
            <s xml:space="preserve">Spatium vero imaginarium
              <lb/>
            eſt mihi poſſibilitas omnium modorum localium confuſe co-
              <lb/>
            gnita, quos ſimul per cognitionem præciſivam concipimus,
              <lb/>
            licet ſimul omnes exiſtere non poſſint, ubi cum nulli ſint
              <lb/>
            modi ita ſibi proximi, vel remoti, ut alii viciniores, vel
              <lb/>
            remotiores haberi non poſſint, nulla diſtantia inter poſſibiles
              <lb/>
            habetur, ſive minima omnium, ſive maxima. </s>
            <s xml:space="preserve">Dum animum
              <lb/>
            abſtrahimus ab actuali exiſtentia, & </s>
            <s xml:space="preserve">in poſſibilium ſerie finitis
              <lb/>
            in infinitum conſtante terminis mente ſecludimus tam mini-
              <lb/>
            mæ, quam maximæ diſtantiæ limitem, ideam nobis effor-
              <lb/>
            mamus continuitatis, & </s>
            <s xml:space="preserve">infinitatis in ſpatio, in quo idem ſpa-
              <lb/>
            tii punctum appello poſſibilitatem omnium modorum localium,
              <lb/>
            ſive, quod idem eſt, realium localium punctorum pertinen-
              <lb/>
            tium ad omnia materiæ puncta , quæ ſi exiſterent, compe-
              <lb/>
            netrationis relationem inducerent, ut eodem pacto idem nomi-
              <lb/>
            no momentum temporis temporarios modos omnes, qui rela-
              <lb/>
            tionem inducunt coexiſtentiæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed de utroque plura in illis
              <lb/>
            diſſertatiunculis, in quibus & </s>
            <s xml:space="preserve">analogiam perſequor ſpatii, ac
              <lb/>
            temporis multiplicem.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note symbol="(h)" position="foot" xml:space="preserve">Binæ diſſertatiunculæ, quæ huc pertinent, inde excerptœ habentur hic
            <lb/>
          Supplementorum §. 1, & 2, quarum mentio facta eſt etiam ſuperius
            <lb/>
          num. 66., & 86.</note>
        </div>
      </text>
    </echo>