Blancanus, Josephus, Sphaera mvndi, sev cosmographia demonstratiua , ac facile methodo tradita : in qua totius Mundi fabrica, vna cum nouis, Tychonis, Kepleri, Galilaei, aliorumq' ; Astronomorum adinuentis continentur ; Accessere I. Breuis introductio ad geographiam. II. Apparatus ad mathematicarum studium. III. Echometria, idest Geometrica tractatio de Echo. IV. Nouum instrumentum ad Horologia

Page concordance

< >
Scan Original
111 87
112 88
113 89
114 90
115 91
116 92
117 93
118 94
119 95
120 96
121 97
122 98
123 99
124 100
125 101
126 102
127 103
128 104
129 105
130 106
131 107
132 108
133 109
134 110
135 111
136 112
137
138
139
140 113
< >
page |< < (97) of 300 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div201" type="section" level="1" n="130">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s9569" xml:space="preserve">
              <pb o="97" file="0117" n="121" rhead="Liber Nonus."/>
            @elio dictum eſt, nonne 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s9570" xml:space="preserve">ſunt horæ diei@ ratio autem cur Aſtronomi hoc loco eas adhibeant, eſt quia ani-
              <lb/>
            maduerterunt, ita ſe habere ætatem, ſeu dies Lunę, vi
              <unsure/>
            que ad plenitunium, ad horas inæquales, quibus ea no-
              <lb/>
            ctu lucet; </s>
            <s xml:id="echoid-s9571" xml:space="preserve">quemadmodum ſe habent 5. </s>
            <s xml:id="echoid-s9572" xml:space="preserve">ad 4. </s>
            <s xml:id="echoid-s9573" xml:space="preserve">Pariter poſt plenilunium reliquum eius ætatis, aut reliquos eius
              <lb/>
            dies vſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s9574" xml:space="preserve">ad 30. </s>
            <s xml:id="echoid-s9575" xml:space="preserve">ita ſe habere ad horas, quibus noctu lucet, vt 5. </s>
            <s xml:id="echoid-s9576" xml:space="preserve">ad 4. </s>
            <s xml:id="echoid-s9577" xml:space="preserve">quare vt haſce horas reperiant, ſic agunt:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s9578" xml:space="preserve">Aetatem Lunæ per ſuperiores regulas, v. </s>
            <s xml:id="echoid-s9579" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s9580" xml:space="preserve">per epactam inueniunt, cui addunt vnitatem; </s>
            <s xml:id="echoid-s9581" xml:space="preserve">quoniam, vti di-
              <lb/>
            ximus, ætas Lunæ per regulas aurei numeri aut epactarũ inuenta, eſt aliquanto vera minor. </s>
            <s xml:id="echoid-s9582" xml:space="preserve">hanc igitur æta-
              <lb/>
            tem ſic auctam, multiplicant per 4. </s>
            <s xml:id="echoid-s9583" xml:space="preserve">numerumq; </s>
            <s xml:id="echoid-s9584" xml:space="preserve">genitum diuidunt per 5. </s>
            <s xml:id="echoid-s9585" xml:space="preserve">Quotiens enim indicat horas inæ-
              <lb/>
            quales, ſiue partes duodecimas noctis, quibus Luna ſplendet; </s>
            <s xml:id="echoid-s9586" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s9587" xml:space="preserve">ſi ſuperſint aliquot vnitates ex hac diur
              <unsure/>
            ſione; </s>
            <s xml:id="echoid-s9588" xml:space="preserve">
              <lb/>
            cæ indicabunt totidem quintas partes vnius horæ, quibus præterea ſplendet. </s>
            <s xml:id="echoid-s9589" xml:space="preserve">poſt plenilunium vero eædem. </s>
            <s xml:id="echoid-s9590" xml:space="preserve">
              <lb/>
            computãdæ ſunt ante Solis ortum; </s>
            <s xml:id="echoid-s9591" xml:space="preserve">ratio eſt, quia creſcente Luna, ſiue ante plenil. </s>
            <s xml:id="echoid-s9592" xml:space="preserve">fulſio ipſius eſt veſpertina,
              <lb/>
            occaſo enim Sole ſtatim in cælo apparet: </s>
            <s xml:id="echoid-s9593" xml:space="preserve">eadem vero decreſcente ſiue poſt plenil. </s>
            <s xml:id="echoid-s9594" xml:space="preserve">fulſio eius matutina eſt; </s>
            <s xml:id="echoid-s9595" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quia ſingulis noctibus, vna ferè hora tardius oritur; </s>
            <s xml:id="echoid-s9596" xml:space="preserve">ſed vſque mane fulget. </s>
            <s xml:id="echoid-s9597" xml:space="preserve">ſi vero ſit ipſum plenil. </s>
            <s xml:id="echoid-s9598" xml:space="preserve">tota nocte
              <lb/>
            fulget, quia occidente Sole oritur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9599" xml:space="preserve">oriente occidit, v.</s>
            <s xml:id="echoid-s9600" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s9601" xml:space="preserve">hoc anno 1616. </s>
            <s xml:id="echoid-s9602" xml:space="preserve">die 23. </s>
            <s xml:id="echoid-s9603" xml:space="preserve">Iulij, reperio per epactas in
              <lb/>
            Calẽdario ſcriptas, ætatem Lunæ eſſe 9. </s>
            <s xml:id="echoid-s9604" xml:space="preserve">dierum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9605" xml:space="preserve">addita vnitate, eſſe 10. </s>
            <s xml:id="echoid-s9606" xml:space="preserve">quos in 4. </s>
            <s xml:id="echoid-s9607" xml:space="preserve">duco, fiunt 40. </s>
            <s xml:id="echoid-s9608" xml:space="preserve">hos diuido
              <lb/>
            per 5. </s>
            <s xml:id="echoid-s9609" xml:space="preserve">fiunt 8. </s>
            <s xml:id="echoid-s9610" xml:space="preserve">pro quotiẽte. </s>
            <s xml:id="echoid-s9611" xml:space="preserve">Luna igitur noctu lucet per horas 8. </s>
            <s xml:id="echoid-s9612" xml:space="preserve">integras poſt Solis occaſum, quoniã creſcens
              <lb/>
            eſt, atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s9613" xml:space="preserve">ante plenil. </s>
            <s xml:id="echoid-s9614" xml:space="preserve">rurſus eodem anno die 3. </s>
            <s xml:id="echoid-s9615" xml:space="preserve">Auguſti, reperio ætatẽ Lunæ dierum 20. </s>
            <s xml:id="echoid-s9616" xml:space="preserve">additaq; </s>
            <s xml:id="echoid-s9617" xml:space="preserve">vnitate 21. </s>
            <s xml:id="echoid-s9618" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s9619" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quia tranſactũ eſt plenil. </s>
            <s xml:id="echoid-s9620" xml:space="preserve">accipio reliquum ætatis Lunę vſque ad 30. </s>
            <s xml:id="echoid-s9621" xml:space="preserve">qui ſunt dies 9. </s>
            <s xml:id="echoid-s9622" xml:space="preserve">quibus per 4. </s>
            <s xml:id="echoid-s9623" xml:space="preserve">multiplicatis
              <lb/>
            producitur 36. </s>
            <s xml:id="echoid-s9624" xml:space="preserve">hunc diuido per 5. </s>
            <s xml:id="echoid-s9625" xml:space="preserve">fit quotiens 7 {1/5}. </s>
            <s xml:id="echoid-s9626" xml:space="preserve">qui indicat Lunã, mane ante Soli
              <unsure/>
            s ortũ, fulgere per horas 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s9627" xml:space="preserve">
              <lb/>
            inæquales, cũ {3/5}. </s>
            <s xml:id="echoid-s9628" xml:space="preserve">horæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s9629" xml:space="preserve">eſt enim decreſcens. </s>
            <s xml:id="echoid-s9630" xml:space="preserve">præterea ſit in pleni
              <unsure/>
            l. </s>
            <s xml:id="echoid-s9631" xml:space="preserve">ætas Lunæ dies 15. </s>
            <s xml:id="echoid-s9632" xml:space="preserve">hancduco in 4. </s>
            <s xml:id="echoid-s9633" xml:space="preserve">fiunt 60. </s>
            <s xml:id="echoid-s9634" xml:space="preserve">
              <lb/>
            hunc diuido per 5. </s>
            <s xml:id="echoid-s9635" xml:space="preserve">erit quotiens 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s9636" xml:space="preserve">ideſt, horæ 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s9637" xml:space="preserve">inæquales, quæ totam noctem cõplent. </s>
            <s xml:id="echoid-s9638" xml:space="preserve">Eadem ratione. </s>
            <s xml:id="echoid-s9639" xml:space="preserve">
              <lb/>
            reperies Lunam in ambabus quadraturis, ideſt vel cum creſcẽs habet dies 7 {1/2}. </s>
            <s xml:id="echoid-s9640" xml:space="preserve">vel cum ei ſeneſcenti ſuperſunt
              <lb/>
            7 {1/2}. </s>
            <s xml:id="echoid-s9641" xml:space="preserve">ſplendeſcere per 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s9642" xml:space="preserve">horas inæquales; </s>
            <s xml:id="echoid-s9643" xml:space="preserve">hoc eſt, per dimidiã noctem, quæ tunc erit veſpertina, nunc matutina.</s>
            <s xml:id="echoid-s9644" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s9645" xml:space="preserve">Hęc porrò@regula nititur regula aurea, ſeu trium, quoniã enim ita eſt 5. </s>
            <s xml:id="echoid-s9646" xml:space="preserve">ad 4. </s>
            <s xml:id="echoid-s9647" xml:space="preserve">ſicut dies Lunę ad horas inæqu.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s9648" xml:space="preserve">quibus fulget; </s>
            <s xml:id="echoid-s9649" xml:space="preserve">ſuntq; </s>
            <s xml:id="echoid-s9650" xml:space="preserve">ſemper tres termini noti, videlicet 5. </s>
            <s xml:id="echoid-s9651" xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:id="echoid-s9652" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s9653" xml:space="preserve">10. </s>
            <s xml:id="echoid-s9654" xml:space="preserve">v. </s>
            <s xml:id="echoid-s9655" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s9656" xml:space="preserve">dies Lunæ; </s>
            <s xml:id="echoid-s9657" xml:space="preserve">fit vt ſi 4. </s>
            <s xml:id="echoid-s9658" xml:space="preserve">in dies Lunæ, v.</s>
            <s xml:id="echoid-s9659" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s9660" xml:space="preserve">
              <lb/>
            10. </s>
            <s xml:id="echoid-s9661" xml:space="preserve">ducantur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9662" xml:space="preserve">productus diuidãtur per 5. </s>
            <s xml:id="echoid-s9663" xml:space="preserve">proueniãt in quotiente horæ inęquales fulſionis nocturnę lunaris.</s>
            <s xml:id="echoid-s9664" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s9665" xml:space="preserve">Hac igitur regula vti poſſumus, cum oportuerit nocturnam Lunæ fulſionem indagere; </s>
            <s xml:id="echoid-s9666" xml:space="preserve">verum, vt nos hoc
              <lb/>
            labore leuaremur, condita eſt per præcedentem regulam ſequens Tabella, in qua per ætatem Lunæ præha-
              <lb/>
            bitam, ſtatim ſine vllo numerorum labore, nocturnam Lunæ fulſionem reperies.</s>
            <s xml:id="echoid-s9667" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div202" type="section" level="1" n="131">
          <head xml:id="echoid-head143" style="it" xml:space="preserve">Tabella inuentionis temporis quo Luna nocta
            <unsure/>
          lucet.</head>
          <note position="right" xml:space="preserve">
            <lb/>
          ## Aetas ***. ante ple- \\ nil.ſeu creſcentis. ## Horæ inæquales \\ quibus lucet. ## Ætas *** poſt p. enil. \\ ideſtſeneſcentis.
            <lb/>
          1 # # {4/5} # # 29
            <lb/>
          2 # # 1 {3/5} # # 28
            <lb/>
          3 # # 2 {2/5} # # 27
            <lb/>
          4 # # 3 {1/5} # # 26
            <lb/>
          5 # # 4 # # 25
            <lb/>
          6 # # 4 {4/5} # # 24
            <lb/>
          7 # # 5 {2/5} # # 23
            <lb/>
          8 # # 6 {1/2} # # 22
            <lb/>
          9 # # 7 {1/5} # # 21
            <lb/>
          10 # # 8 # # 20
            <lb/>
          11 # # 8 {4/5} # # 19
            <lb/>
          12 # # 9 {3/5} # # 18
            <lb/>
          13 # # 10 {2/5} # # 17
            <lb/>
          14 # # 11 {1/5} # # 16
            <lb/>
          15 # Pleni- # 12 # Lunium. # 15
            <lb/>
          </note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s9668" xml:space="preserve">VSus Tabellæ eſt hic: </s>
            <s xml:id="echoid-s9669" xml:space="preserve">Aetatẽ Lunæ prę-
              <lb/>
            habitam accipe in columna ſiniſtra an-
              <lb/>
            te plenil. </s>
            <s xml:id="echoid-s9670" xml:space="preserve">in dextra poſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s9671" xml:space="preserve">Et è regione illius
              <lb/>
            in columna media reperies horas inęquales
              <lb/>
            nocturn@s fulſionis Lunæ: </s>
            <s xml:id="echoid-s9672" xml:space="preserve">quæ ante plenil.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s9673" xml:space="preserve">poſt Solis occaſum numerandæ ſunt: </s>
            <s xml:id="echoid-s9674" xml:space="preserve">Poſt
              <lb/>
            plenil. </s>
            <s xml:id="echoid-s9675" xml:space="preserve">ante Solis ortum, v.</s>
            <s xml:id="echoid-s9676" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s9677" xml:space="preserve">ſuperius ætas
              <lb/>
            Lunæ erat 10. </s>
            <s xml:id="echoid-s9678" xml:space="preserve">di
              <unsure/>
            es, quæ in columna ſiniſtra
              <lb/>
            reperitur ante, plenil. </s>
            <s xml:id="echoid-s9679" xml:space="preserve">è cuius directo, in me-
              <lb/>
            di
              <unsure/>
            a columna reſpondent 8. </s>
            <s xml:id="echoid-s9680" xml:space="preserve">horæ inæquales
              <lb/>
            quibus poſt occaſum Luna fulgebat.</s>
            <s xml:id="echoid-s9681" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s9682" xml:space="preserve">Rurſus in altero exemplo ętas Lunæ erat
              <lb/>
            dierum 21. </s>
            <s xml:id="echoid-s9683" xml:space="preserve">poſt plenil. </s>
            <s xml:id="echoid-s9684" xml:space="preserve">quæ reperitur in co-
              <lb/>
            lumna dextra, cui in media relpondent ho-
              <lb/>
            ræ 7 {1/5}. </s>
            <s xml:id="echoid-s9685" xml:space="preserve">inæquales, quibus ante ortum Solis
              <lb/>
            ſplendebat.</s>
            <s xml:id="echoid-s9686" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s9687" xml:space="preserve">Porrò non difficile erit cognoſcere quot
              <lb/>
            horis etiam æqualibus ſplendeat: </s>
            <s xml:id="echoid-s9688" xml:space="preserve">cogni
              <unsure/>
            to
              <lb/>
            enim numero horarũ inæqua ium, quæ no-
              <lb/>
            ctem oblatam complent, eum diuide in par-
              <lb/>
            tes 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s9689" xml:space="preserve">æquales, tot enim ex dictis partibus
              <lb/>
            Luna lucebit, quot etiam horas inæquales,
              <lb/>
            v.</s>
            <s xml:id="echoid-s9690" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s9691" xml:space="preserve">quia in ſuperiori exemplo diei 23. </s>
            <s xml:id="echoid-s9692" xml:space="preserve">lulij
              <lb/>
            horæ nocturnæ æquales ſunt 9. </s>
            <s xml:id="echoid-s9693" xml:space="preserve">in noſtra al-
              <lb/>
            titudinc poli gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s9694" xml:space="preserve">45. </s>
            <s xml:id="echoid-s9695" xml:space="preserve">Luna autem lucet ho-
              <lb/>
            ras inæquales 8. </s>
            <s xml:id="echoid-s9696" xml:space="preserve">ideſt, 8. </s>
            <s xml:id="echoid-s9697" xml:space="preserve">duodecimas illius
              <lb/>
            noctis. </s>
            <s xml:id="echoid-s9698" xml:space="preserve">diuiſis i
              <unsure/>
            gitur hor. </s>
            <s xml:id="echoid-s9699" xml:space="preserve">ęqualibus 9. </s>
            <s xml:id="echoid-s9700" xml:space="preserve">per 12.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s9701" xml:space="preserve">fit quotiens {3/4}. </s>
            <s xml:id="echoid-s9702" xml:space="preserve">horæ inæqualis, quæ eſt pars
              <lb/>
            duodecima noctis illius. </s>
            <s xml:id="echoid-s9703" xml:space="preserve">Luna igitur lucet
              <lb/>
            per 8. </s>
            <s xml:id="echoid-s9704" xml:space="preserve">huius duodecimas. </s>
            <s xml:id="echoid-s9705" xml:space="preserve">ſi igitur {3/4}. </s>
            <s xml:id="echoid-s9706" xml:space="preserve">ducãtur
              <lb/>
            in 8. </s>
            <s xml:id="echoid-s9707" xml:space="preserve">gignentur {24/@4}. </s>
            <s xml:id="echoid-s9708" xml:space="preserve">ſine 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s9709" xml:space="preserve">vnde colligitur Lu-
              <lb/>
            nam lucere h. </s>
            <s xml:id="echoid-s9710" xml:space="preserve">6. </s>
            <s xml:id="echoid-s9711" xml:space="preserve">æqualibus veſpertinis, ſiue
              <lb/>
            poſt occaſum Solis.</s>
            <s xml:id="echoid-s9712" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>