Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
141 89
142 90
143 91
144 92
145 93
146 94
147 95
148 96
149 97
150 98
151 99
152 100
153 101
154 102
155 103
156 104
157 105
158 106
159 107
160 108
161 109
162 110
163 111
164 112
165 113
166 114
167 115
168 116
169 117
170 118
< >
page |< < (69) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="69" file="0121" n="121" rhead="PARS PRIMA."/>
            tis corporibus progreſſu facto per vegetabilia, tum per quædam
              <lb/>
            fere ſemianimalia torpentia, ac demum animalia perfectiora
              <lb/>
            magis, & </s>
            <s xml:space="preserve">perfectiora uſque ad ſimios homini tam ſimiles.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Quoniam & </s>
            <s xml:space="preserve">harum ſpecierum, ac exiſtentium individuorum in
              <lb/>
            quavis ſpecie numerus eſt finitus, vera continuitas haberi non
              <lb/>
            poteſt, ſed ordinatis omnibus in ſeriem quandam, inter binas
              <lb/>
            quaſque intermedias ſpecies hiatus debet efſe aliquis neceſſario,
              <lb/>
            qui continuitatem abrumpat. </s>
            <s xml:space="preserve">In omnibus iis caſibus habentur
              <lb/>
            diſcretæ quædam quantitates, non continuæ; </s>
            <s xml:space="preserve">ut & </s>
            <s xml:space="preserve">in Ari-
              <lb/>
            thmetica ſeries ex. </s>
            <s xml:space="preserve">gr. </s>
            <s xml:space="preserve">naturalium numerorum non eſt conti-
              <lb/>
            nua, ſed diſcreta; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">ut ibi feries ad continuam reducitur tan-
              <lb/>
            tummodo, ſi generaliter omnes intermediæ fractiones conci-
              <lb/>
            piantur; </s>
            <s xml:space="preserve">ſic & </s>
            <s xml:space="preserve">in ſuperiore exemplo quædam velut continua
              <lb/>
            ſeries habebitur tantummodo; </s>
            <s xml:space="preserve">ſi concipiantur omnes interme-
              <lb/>
            diæ ſpecies pofſibiles.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">152. </s>
            <s xml:space="preserve">Hoc pacto excurrendo per plurimos ejuſmodi caſus,
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0121-01" xlink:href="note-0121-01a" xml:space="preserve">Concluſio per-
                <lb/>
              tinens ad ea
                <lb/>
              quæ veram,
                <gap/>
                <gap/>
                <lb/>
              ea, quæ a
                <gap/>
                <gap/>
              e.
                <lb/>
              ctatam habent
                <lb/>
              continuitatem.</note>
            in quibus accipiuntur aggregata rerum a ſe invicem certis in-
              <lb/>
            tervallis diſtantium, & </s>
            <s xml:space="preserve">unum aliquid continuum non conſti-
              <lb/>
            tuentium, nuſquam accurata occurret continuitatis lex, ſed per
              <lb/>
            quandam diſperſionem quodammodo affectata, & </s>
            <s xml:space="preserve">vera conti-
              <lb/>
            nuitas habebitur tantummodo in motibus, & </s>
            <s xml:space="preserve">in iis, quæ a
              <lb/>
            motibus pendent, uti ſunt diſtantiæ & </s>
            <s xml:space="preserve">vires determinatæ a di-
              <lb/>
            ſtantiis, & </s>
            <s xml:space="preserve">velocitates a viribus ortæ; </s>
            <s xml:space="preserve">quam ipſam ob cauſam
              <lb/>
            ubi ſupra num. </s>
            <s xml:space="preserve">39 inductionem pro lege continuitatis afſumpſi-
              <lb/>
            mus, exempla accepimus a motu potifſimum, & </s>
            <s xml:space="preserve">ab iis, quæ
              <lb/>
            cum ipſis motibus connectuntur, ac ab iis pendent.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">153. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed jam ad aliam difficultatem gradum faciam, quæ
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0121-02" xlink:href="note-0121-02a" xml:space="preserve">Difficultates pe.
                <lb/>
              titæ a diſcrimi-
                <lb/>
              ne debito inter
                <lb/>
              materiam, &
                <lb/>
              ſpiritum.</note>
            non nullis negotium ingens faceſſit, & </s>
            <s xml:space="preserve">obvia eſt etiam, con-
              <lb/>
            tra hanc indiviſibilium, & </s>
            <s xml:space="preserve">inextenſorum punctorum Theo-
              <lb/>
            riam; </s>
            <s xml:space="preserve">quod nimirum ea nullum habitura ſint diſcrimen a ſpi-
              <lb/>
            ritibus. </s>
            <s xml:space="preserve">A junt enim, ſi ſpiritus ejuſmodi vires habeant, præ-
              <lb/>
            ſtituros eadem phænomena, tolli nimirum corpus, & </s>
            <s xml:space="preserve">omnem
              <lb/>
            corporeæ ſubſtantiæ notionem ſublata extenſione continua,
              <lb/>
            quæ ſit præcipua materiæ proprietas ita pertinens ad naturam
              <lb/>
            ipſius; </s>
            <s xml:space="preserve">ut vel nihil aliud materia ſit, niſi ſubſtantia præ-
              <lb/>
            dita extenſione continua; </s>
            <s xml:space="preserve">vel ſaltem idea corporis, & </s>
            <s xml:space="preserve">ma-
              <lb/>
            teriæ haberi non poſſit; </s>
            <s xml:space="preserve">niſi in ea includatur idea extenſionis
              <lb/>
            continuæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Multa hic quidem congeruntur ſimul, quæ ne-
              <lb/>
            xum aliquem inter ſe habent, quæ hic feorſum evolvam ſin-
              <lb/>
            gula.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">154. </s>
            <s xml:space="preserve">Inprimis falſum omnino eſt, nullum eſſe horum pun-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0121-03" xlink:href="note-0121-03a" xml:space="preserve">Differre hæ
                <gap/>
                <lb/>
              puncta a ſpiri
                <lb/>
              tibus per impe-
                <lb/>
              netrabilitatem,
                <lb/>
              ſenſibilitatem,
                <lb/>
              incapacitatem
                <lb/>
              cogitationis.</note>
            ctorum diſcrimen a ſpiritibus. </s>
            <s xml:space="preserve">Diſcrimen potiſſimum ma-
              <lb/>
            teriæ a ſpiritu ſitum eſt in hiſce duobus, quod materia eſt
              <lb/>
            ſenſibilis, & </s>
            <s xml:space="preserve">incapax cogitationis, ac voluntatis, ſpiritus no-
              <lb/>
            ſtros ſenſus non afficit, & </s>
            <s xml:space="preserve">cogitare poteſt, ac velle. </s>
            <s xml:space="preserve">Senſibi-
              <lb/>
            litas autem non ab extenſione continua oritur, ſed abimpene-
              <lb/>
            trabilitate, qua ſit, ut noſtrorum organorum fibræ tendantur
              <lb/>
            a corporibus, quæ ipſis ſiſtuntur, & </s>
            <s xml:space="preserve">motus ad cerebrum </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>