Bošković, Ruđer Josip
,
Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of handwritten notes
<
1 - 4
>
[Handwritten note 1]
Page: 2
[Handwritten note 2]
Page: 6
[Handwritten note 3]
Page: 6
[Handwritten note 4]
Page: 6
<
1 - 4
>
page
|<
<
(72)
of 389
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
72
"
file
="
0124
"
n
="
124
"
rhead
="
THEORIÆ
"/>
Ego quidem in ipſius materiæ, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">corporeæ ſubſtantiæ defini-
<
lb
/>
tione ipſa affumo incapacitatem cogitandi, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">volendi, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">di-
<
lb
/>
co corpus maffam compoſitam e punctis habentibus vim iner-
<
lb
/>
tiæ conjunctam cum viribus activis exprefſis in ſig. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">1, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">cum
<
lb
/>
incapacitate cogitandi, ac volendi, qua definitione admiſſa,
<
lb
/>
evidens eſt, materiam cogitare non poſſe; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quæ erit metaphy-
<
lb
/>
ſica quædam concluſio, ea definitione admiffa, certiffima:
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">tum ubi ſolæ rationes phyſicæ adhibeantur, dicam, hæc cor-
<
lb
/>
pora, quæ meos afficiunt fenſus, eſſe materiam, quod & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſen-
<
lb
/>
ſus afficiant per illas utique vires, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">non cogitent. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Id autem
<
lb
/>
deducam inde, quod nullum cogitationis indicium præſtent; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
quæ erit concluſio tantum phyſica, circa exiſtentiam illius ma-
<
lb
/>
teriæ ita definitæ, æque phyſice certa, ac eſt concluſio, quæ
<
lb
/>
dicat lapides non habere levitatem, quod nunquam eam pro-
<
lb
/>
diderint aſcendendo ſponte, ſed ſemper e contrario ſibi relicti
<
lb
/>
deſcenderint.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">158. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Quod autem pertinet ad ipſam corporum, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">materiæ
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0124-01
"
xlink:href
="
note-0124-01a
"
xml:space
="
preserve
">Senſus omnino
<
lb
/>
f
<
gap
/>
lli in illa tan-
<
lb
/>
ta continuita-
<
lb
/>
te extenſionis,
<
lb
/>
quam nobis in-
<
lb
/>
gerunt.</
note
>
ideam, quæ videtur extenſionem continuam, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">contactum
<
lb
/>
partium involvere, in eo videntur mihi quidem Carteſiani
<
lb
/>
inprimis, qui tantopere contra præjudicia pugnare funt viſi,
<
lb
/>
præjudiciis ipſis ante omnes alios indulſiſſe. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Ideam corpo-
<
lb
/>
rum habemus per ſenſus; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſenſus autem de continuitate ac-
<
lb
/>
curata judicare omnino non poſſunt, cum minima interval-
<
lb
/>
la ſub ſenſus non cadant. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Et quidem omnino certo deprehen-
<
lb
/>
dimus illam continuitatem, quam in pleriſque corporibus no-
<
lb
/>
bis objiciunt ſenſus noſtri, nequaquam haberi. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">In metallis,
<
lb
/>
in marmoribus, in vitris, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">cryſtallis continuitas noſtris ſen-
<
lb
/>
ſibus apparet ejuſmodi, ut nulla percipiamus in iis vacua ſpa-
<
lb
/>
tiola, nullos poros, in quo tamen hallucinari ſenſus noſtros
<
lb
/>
manifeſto patet, tum ex diverſa gravitate ſpecifica, quæ a di-
<
lb
/>
verſa multitudine vacuitatum oritur utique, tum ex eo, quod
<
lb
/>
per illa inſinuentur ſubſtantiæ plures, ut per priora oleum dif-
<
lb
/>
fundatur, per poſteriora liberrime lux tranſeat, quod quidem
<
lb
/>
indicat, in poſterioribus hiſce potiffimum ingentem pororum
<
lb
/>
numerum, qui noſtris ſenſibus deliteſcunt.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">159. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Quamobrem jam ejuſmodi noſtrorum ſenſuum teſtimo-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0124-02
"
xlink:href
="
note-0124-02a
"
xml:space
="
preserve
">Fons præjudi-
<
lb
/>
ciorum: haberi
<
lb
/>
pro nullis in ſe,
<
lb
/>
quæ ſunt nul-
<
lb
/>
la in noſtris
<
lb
/>
ſenſibus: eo-
<
lb
/>
rum exempla.</
note
>
nium, vel potius noſter eorum ratiociniorum uſus, in hoc ip-
<
lb
/>
ſo genere ſuſpecta eſſe debent, in quo conſtat nos decipi.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Suſpicari igitur licet, exactam continuitatem ſine ullis ſpatio-
<
lb
/>
lis, ut in majoribus corporibus ubique deeſt, licet ſenſus no-
<
lb
/>
ſtri illam videantur denotare, ita & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">in minimis quibuſvis par-
<
lb
/>
ticulis nuſquam haberi, ſed effe illuſionem quandam fenſuum
<
lb
/>
tantummodo, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quoddam figmentum mentis, reflexione vel
<
lb
/>
non utentis, vel abutentis. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Eſt enim ſolemne illud homini-
<
lb
/>
bus, atque uſitatum, quod quidem eſt maximorum præjudicio-
<
lb
/>
rum fons, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">origo præcipua, ut quidquid in noſtris ſenſibus
<
lb
/>
eſt nihil, habeamus pro nihilo abſoluto. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Sic utique per tot
<
lb
/>
ſæcula a multis eſt creditum, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">nunc etiam a vulgo </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>