Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[121.] 71. Viſibile obtutu & antegreſſa cognitione ſimul, minore tempore percipitur, quàm ſolo ob-tutu. 64 p 3.
[122.] 72. Generales uiſibilis ſpecies citi{us} percipiuntur ſingularib{us}. 71 p 3.
[123.] 73. E uiſibilib{us} communib{us} alia alijs citi{us} percipiuntur. 72 p 3.
[124.] 74. Temp{us} obtut{us} pro ſpecierum uiſibilium uarietate uariat. 56 p 3.
[125.] 75. Viſio per anticipatam notionem & breuem obtutum, eſt incerta. 65 p 3.
[126.] 76. Vera uiſibilis forma percipitur obtutu: accurata conſideratione: & dilig enti omnium uiſibilium ſpecierum diſtinctione. 57 p 3.
[127.] ALHAZEN FILII ALHAYZEN OPTICAE LIBER TERTIVS.
[128.] PROOEMIVM LIBRI. CAP. 1. 1. Viſ{us} in perceptione uiſibilium aliquando allucinatur. 1 p 4.
[129.] DE IIS QVAE DEBENT PRAEPONI SERMONI in deceptionibus uiſus. Cap. II. 2. Axes pyramidum opticarum utriuſ uiſ{us} per centrum foraminis uueæ tranſeuntes, in uno uiſibilis puncto ſemper concurrunt: & ſunt perpendiculares ſuperficiei uiſ{us}. 32. 35 p 3.
[130.] 3. Sit{us} uiſibilis erga utrun uiſum eſt plerun ſit{us} ſimilis. Ita axes pyramidum optica-rum & lineæ ab utro uiſu ductæ ad cõcurſum duorum axιum, factũ in recta linea adutrun axem perpendiculari, ſunt æquales. 40. 42 p 3.
[131.] 4. Duærectæ lineæ ab utro uiſu ductæad concurſum duorum axium, factum in recta linea ad utrun axem obliqua, ſunt ferè inæquales. 41 p 3.
[132.] 5. E plurib. uiſibilib. ordinatim intraopticos axes diſpoſitis: remotiora incertè uidẽtur. 50 p 3.
[133.] 6. Si duæ rectæ lineæ à medio nerui cõmunis ſint contermi-nærectæ cõnectenti centra for aminum gyrineruorum cauo-rum: conſtituent triangulum æquicrurum. 30 p 3.
[134.] 7. Si recta linea ſit à medio nerui communis admedium rectæ lineæ connectentis centra fo-raminum gyrineruorum cauorum: erit ad ipſam perpendicularis. 33 p 3.
[135.] 8. Si axes, communis & duo optici, in uno uiſibilis puncto concurrant: erunt in eodem plano cum rectis, connectente centra foraminum gyrineruorum cauorum, & duab{us} à medio nerui communis connectenti conterminis. 34 p 3.
[136.] 9. Vtro uiſu uiſibile unum plerun uidetur. 28 p 3. Idem 27 n 1.
[137.] 10. Concurſiis axium opticorum in axe communifacit uiſionem certißimam: extrà, tantò certiorem, quantò axi propinquior fuerit. 44 p 3.
[138.] 11. Viſibile intra axes opticos ſitum: ueluni uiſui rectè, reliquo obliquè oppoſitum: uidetur geminum. 104.103 p 4.
[139.] 12. Viſibile aliàs unum: aliàs geminum uideri organo ostenditur. 108 p 4.
[140.] 13. Viſibile medio unius uiſus rectè, reliquo obliquè oppoſitum, uidetur geminum. 103 p 4. Idem II n.
[141.] 14. Viſibile, in quo concurrunt axes optici, aut radij his propinqui: uidetur unum. 46 p 3.
[142.] 15. Viſibile in axium opticorum concurſu certißimè uidetur: extratantò certius, quantò concurſui fuerit propinquius. 45 p 3.
[143.] 16. Viſibile magnum ſimul totum æquabiliter non uidetur. 48 p 3.
[144.] 17. Viſibile uiſui directũ, certißimè uidetur: obliquũ tantò minus, quantò obliquius. 33 p 4.
[145.] DE CAVSSIS, QVIBVS VISVI ACCIDIT DE-ceptio. Cap. III. 18. Ad uiſionem perficiendam octo neceſſaria ſunt: quorum quodlibet ad uitandum allu-cinationes, uiſibili ſymmetrum eſſe oportet. 1. 2. 13. 14. 15. 16. 19. 56 p 3. 1 p 4. Vide 36 n 1.
[146.] DE DISTINGVENDIS ERRORIBVS VI-ſus. Cap. IIII. 19. In uiſione erratur aut ſolo uiſu: aut anticipata notione: aut ſyllogiſmo.
[147.] DE QVALITATIBVS DECEPTIONVM VISVS, QVAE fiunt ſolo ſenſu. Cap. v. 20. Erratur ſolo uiſu in luce & colore, propter ſingulorum uiſionem perficientium aſymme-triam. 156 p 4.
[148.] DE QVALITATIBVS DECEPTIONVM VISVS, QVAE fiuntin ſcientia & cognitione. Cap. VI. 21. Erratur anticipata nõtione: cum forma anticipata, obiecto uiſibili perperam aßimila-tur, propter ſingulorum uiſionem perficientium aſymmetriam. 155 p 4.
[149.] DE QVALITATIBVS DECEPTIONVM VISVS, QVAE AC-cidunt in ſyllogiſmo & ratione. Cap. VII. 22. Erratur ſyllogiſmo propter ſingulorum uiſionem perficientium aſymmetriam.
[150.] 23. Diſtantia immoder ata cre at errores in ſingulis uiſibilibus ſpeciebus. In remotione. 16 p 4.
< >
page |< < (120) of 778 > >|
126120ALHAZEN Et quoniam linea communis circulo & ſuperficiei, in qua ſunt centrum uiſus, & axis pyramidis: eſt
æquidiſtans lineæ, à centro illius uiſus ad terminum axis productæ [per 28 p 1:
quia axis ad perpen
diculum eſt utriq;
] & huic lineæ communi ſunt æquidiſtantes lineæ, circulum in prædictis pun-
ctis contingentes [per 28 p 1:
quia per 18 p 3 diameter ipſis ad perpendiculum eſt] erunt illæ lineæ
æquidiſtantes lineæ à centro uiſus ad terminum axis ductæ [per 9 p 11.
] Quare erunt in eadem ſu-
perficie cum illa [per 35 d 1.
] Igitur utraq; ſuperficierum circulum contingentium, tranſit per cen-
tra uiſus:
& communis illarum ſuperficierum ſectio, eſt linea à cẽtro uiſus ad terminum axis ducta:
& quod inter illas ſuperficies cadit ex pyramide, apparet uiſui:
& eſt medietas pyramidis: quoniam
lineas has contingentes circulum interiacet medietas circuli.
Et ita palàm, quòd in hoc ſitu appa-
ret medietas pyramidalis ſpeculi.
37. Si recta linea à centro uiſ{us}, cum uertice ſpeculi conici conuexi recti angulum obtuſum
faciens, continuata concurr at extra ſpeculum, cum diametro circuli ad baſim par alleli conti-
nuata: duo plana educta per rect{as} à concurſu ſpeculum in dicto circulo tangentes, & later a
conica per tact{us} puncta tranſeuntia, tangent ſpeculum: & ſuperficiem conſpicuam dimidiata
maiorem, à qua ad uiſum reflexio fiat: terminabunt. 90 p 4.
VErùm ſi linea à centro uiſus ducta ad terminum axis pyramidis, teneat cũ axe angulum ob-
tuſum ex parte ſuperiori apparente:
& fiat circulus ſecans pyramidem æquidiſtanter baſi-
linea communis huic circulo & ſuperficiei, in qua eſt centrum uiſus & axis, eſt perpendicu-
laris ſuper axem pyramidis [per demonſtrata numero præcedente]
30[Figure 30]a b e c f h g r i d m Et hæc linea communis extra producta, concurret cum linea à cen-
tro uiſus ad terminum axis ducta [per 11 ax] propter angulum acu-
tum, quem facit hæc linea cum axe ex inferiori parte [per theſin &
13 p 1:
& propter angulum b c g rectum. ] A puncto igitur concurſus
linearum protrahantur duæ lineæ, contingêtes circulum in duobus
punctis oppoſitis:
& producantur lineæ ab his punctis ad acumen
pyramidis:
ſuperficies, in quibus ſunt lineæ contingentes cum his
longitudinis lineis, contingunt pyramidem:
& in utraq; harum ſu-
perficierum ſunt duo puncta lineæ à centro uiſus ad terminum axis
ductæ, ſcilicet terminus axis & terminus perpendicularis, in quo ſci
licet concurrunt linea illa & perpendicularis.
Quare linea illa, quæ
ducitur à cẽtro uiſus per terminum axis, eſt in utraq;
ſuperficie [per
1 p 11.
] Igitur utraq; ſuperficies tranſit per cẽtrum uiſus. Et includunt
hæ ſuperficies ex inferiori parte minorẽ partem pyramidis medie-
tate:
quia lineæ contingentes circulum, includunt partem eius mi-
norem medietate.
Vnde ex parte ſuperiori interiacet ſuperficies py-
ramidem contingentes pars medietate maior:
& illa eſt, quæ appa-
ret uiſui.
Quare in hoc ſitu comprehendit uiſus partem pyramidis
medietate maiorem.
38. Sirecta linea à uiſu per uerticem ſpeculi conici conuexi recti, continuetur cum conico
latere: tota ſuperficies, præter dictum lat{us}, uidebitur. 91 p 4.
SI autem linea à centro uiſus ad terminum axis producta, cadit ſuper latus pyramidis, ut ex ea
& latere unum efficiatur continuum latus:
Dico quòd non la-
31[Figure 31]a b h c tebit uiſum ex hac pyramide, præter lineam quandam intelle-
ctualem.
Quoniam omnis ſuperficies, in qua eſt linea à centro uiſus
ad terminum axis ducta, & ſecundum lateris longitudinem prolon-
gata, ſecat pyramidem, una tantùm excepta, quæ contingit pyrami-
dem in latere, quod eſt pars lineæ:
& hoc ſolùm latus intellectuale,
in tota pyramidis ſuperficie ſub hoc ſitu uiſum præterit.
Et huius rei
ueritas patet ex hoc.
Quòd quocunq; pyramidis puncto ſumpto ex-
tra latus intellectuale, ſi ad ipſum ducatur linea à centro uiſus, & ab
eo linea longitudinis pyramidis ad terminum axis, efficient hæ duæ
lineę triangulum cum linea lateri applicata:
& erit triangulum in ſu-
perficie â centro uiſus intellecta, pyramidem ſecante.
[Nam ſi conus
ſecetur plano per axem:
cõmunis ſectio eſt triangulum per 3 th 1 co-
nico.
Apollonij] Et ex his lineis huius ſuperficiei nõ niſi duæ cadunt
in ſuperficiem pyramidis, ſcilicet linea longitudinis, à punctſum-
pto ad acumen pyramidis, & linea oppoſita huic ex altera parte.
Et
linea à centro uiſus ad punctum ſumptum ducta, ſecat lineam longi-
tudinis in puncto ſumpto, & lineam lateris continuati cum uiſu in
centro uiſus.
Quare huic lineæ à centro uiſus non accidet concurſus
cum aliqua line arum, niſi in ipſo centro uiſus.
Cum igitur non poſsit

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index