Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of contents

< >
[11.] Der erden mancherlei geſtalt vnnd natur/ das dritt Capittel.
[12.] Von den orthen vnd landſchafften/ das iiij. Capitel.
[13.] Von der erden Wunderwerch. das fünfft Capittel.
[14.] Von des waſſers natur/ art vnnd bewegung/ das vj. Capittel.
[15.] Von des waſſers wunderzeichen/ Das vij. Capitel.
[16.] Des Luffts natur vnnd archen/ Das viij. Capitel.
[17.] Von des luffts wunderwerck/ das ix. Capitel.
[18.] Von der Elementen würckung/ Das x. Capitel.
[19.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das ander Bůch. Von den edleren vnd heiligeren theilen det Weldt. Vom himmel. Das xi. Capitel.
[20.] Von dem liecht vnnd ſchein/ Das xij. Capitel.
[21.] Von deß geſtirns Wirckung vnnd Einfluß Das xiij Cap.
[22.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das dritt Bůch. Von den vermiſchungen in gemein. Der vermiſchecen dingen eigenſchafft/ Das xiij. Capitel.
[23.] Von den Metalliſchen dingen/ Das xv. Capitel.
[24.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnnd kunſtlichen ſachen/ Das viert Bůch Von Metallen/ Das ſechßzehend Capittel.
[25.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das fünfft Bůch. Von dem geſtirn. Der ſteinen natur/ wachſſung/ vnd vnderſcheid/ Das xvij. Capittel.
[26.] Von den Edlen geſteinen/ Das xviij. Crpitel.
[27.] Von der ſteinen wunderwerck-Das xix. Capittel.
[28.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnnd kunſtlichen ſachen/ Das ſechſt Bůch Von den zweigen oder gewechſen/ vnnd was daruon kommet. Von den gewächſen vnnd jren vnderſchei-den/ Das xx. Capittel.
[29.] Von Planten vnnd gewechſen/ ſo anzeigend daß waſſer vnder jhnen vorhanden ſeye/ Das xxj. Capittel.
[30.] Von der gewächſen wunderzeichen-Das xxij. Capitel.
[31.] Wie man die Plantas vnnd gewächs inn gůtem bauw vnnd ehren halten ſoll/ Das xxiij. Capitel.
[32.] Von wein vnd eſſig/ Das xxiiij. Capitel.
[33.] Von anderen Saten vnnd dem Honig/ Das xxv. Capittel.
[34.] Wie die ding erhalten werdend/ ſo von den Plan tis oder gewächſen harkommend/ Das xxvj. Capittel.
[35.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen vnnd kunſtlichen ſachen/ Das ſibend Bůch Von den chieren/ vnnd was von inen kommet. Ein gemeine rechnung der thieren/ vnnd jr vnderſcheid/ das xxvij Capittel.
[36.] Von den vnuolkommen chieren/ Das xxviij. Capitell.
[37.] Von den Schlangen/ Das xxjx Capittel.
[38.] Wie man die kriechenden thier vnnd andere der geleichen vertreiben ſoll/ das xxx Capittel.
[39.] Von vierfüſſigen thieren/ das xxxj Capittel.
[40.] Wie man zů den vierfüſſigen thieren ſorg haben ſoll/ das xxxij Capittel.
< >
page |< < (lxxv) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div131" type="section" level="1" n="21">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2669" xml:space="preserve">
              <pb o="lxxv" file="0131" n="131" rhead="ſachen/ Das ander bůch."/>
            wöllend ſie/ dz diſes gleich vñ on alles mittel võ Gott kom̃en. </s>
            <s xml:id="echoid-s2670" xml:space="preserve">zů letzt weil ſie
              <lb/>
            doch diſes nit von Gott begerẽd/ ſonder dẽ hunger mit brot/ vnd den durſt
              <lb/>
            mit tranck löſchend/ warumb hangend oder zweyflend ſie in ſo offenbaren
              <lb/>
            dingen? </s>
            <s xml:id="echoid-s2671" xml:space="preserve">Wañ aber die teüffel ſolliches vermöchtend/ wurdẽ ſie als feind
              <lb/>
            das gantz mẽſchlich geſchlecht außdilcken/ oder als fründ jrẽ vylen beholf-
              <lb/>
            fen ſein wider all jr hoffnung/ weil doch ſolliches jnen leichtlichen zůthůn
              <lb/>
            were. </s>
            <s xml:id="echoid-s2672" xml:space="preserve">Wañaber alles ſolte ongefahr beſchähẽ/ hebſtu alle ordnung auff. </s>
            <s xml:id="echoid-s2673" xml:space="preserve">es
              <lb/>
            iſt aber offenbar dz ein wun{der}bare vnd beſtendige ordnũg an den him̃liſchẽ
              <lb/>
            dingen iſt/ dañ ſunſt möchte man nit ſo ein lange zeit die finſternuß vorhin
              <lb/>
            anzeigẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2674" xml:space="preserve">Wölche aber vnderſtõd ſolches alles zů der Elementẽ krafft zůzie-
              <lb/>
            hen/ vñ alſo alles vermiſchẽ/ wañ ſie diſes/ ſo offenbar iſt/ verſtündẽ (nam
              <lb/>
            lich dz nichts wüchſe on des geſtirns vnd der liechterẽ werme/ dz auch kein
              <lb/>
            Element von natur warm/ ſon{der} alle gantz kalt werend) wurden ſie von di-
              <lb/>
            ſen dingen nit zweiflẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2675" xml:space="preserve">Zůletſt aber fliehend ſie zů der werme des geſtirns/
              <lb/>
            durch wölche zwar alles erwärmet wirt/ doch wöllẽ ſie nit das es ein influẽtz
              <lb/>
            vñ ein verborgẽ vrſach ſeye. </s>
            <s xml:id="echoid-s2676" xml:space="preserve">vñ bekeñen alſo dz ſie Peripatetiſche vñ Ariſto
              <lb/>
            telis jünger ſeind. </s>
            <s xml:id="echoid-s2677" xml:space="preserve">Ich ſich aber nit dz diſe etwan vngerümbters ſagẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2678" xml:space="preserve">Was
              <lb/>
            iſt aber für ein vnderſcheid/ dz du ſagſt/ ſolliches beſchähe auß vermiſchũg
              <lb/>
            der werme/ vñ vngewüſſer maß/ oder auß einer zimlichẽ krafft vñ einfluß?
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2679" xml:space="preserve">dañ wir habẽ etwan vorgeſagt/ wz ein einfluß ſeye/ darwi{der} mag niemand
              <lb/>
            ſein/ daß aller dingen vnd der qualitetẽ maaß offt vngewüß ſeyend. </s>
            <s xml:id="echoid-s2680" xml:space="preserve">Dem-
              <lb/>
            nach/ dz auch etliche ſeyend/ ſo wir neñend abbrochene krefft/ oder handlũ
              <lb/>
            gen/ ſo wi{der} angangẽ ſeind/ võ wölchẽ große krefft beſchehẽ/ ſo vns vnwüſ-
              <lb/>
            ſend ſeind. </s>
            <s xml:id="echoid-s2681" xml:space="preserve">Deßhalbẽ mögen wir die auch wol influentzẽ neñen. </s>
            <s xml:id="echoid-s2682" xml:space="preserve">Alſo dz inge
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0131-01" xlink:href="note-0131-01a" xml:space="preserve">Influen@@.</note>
            mein die influentz nicbt an{der}ſt ſeye/ dañ ein gewüße maaß {der} him̃eliſchẽ wer-
              <lb/>
            me/ an größe/ an krafft/ an zeit der würckũg/ ſo aber vns vngewüß iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2683" xml:space="preserve">Die
              <lb/>
            weil wir aber auch in diſen niderẽ dingẽ ſo bei vns ſeind geſehẽ/ wo {der} quali-
              <lb/>
            teten würckũg offenbar/ vñ etwan wo ſie nit gar offenbar ſeind/ als in dem
              <lb/>
            Magnet/ vñ in den ſeytẽ/ warũb woltẽ wir dañ leügnẽ dz in dem him̃el/ ei-
              <lb/>
            ner ſollichẽ edlẽ vñ ewigẽ ſubſtãtz diſe krefftẽ nit werẽd? </s>
            <s xml:id="echoid-s2684" xml:space="preserve">fürnem lich weil die
              <lb/>
            vndere ding {der} oberen würckũgen ſeind/ auff dz mindſt von wegẽ der qualt
              <lb/>
            teten/ ſo mencklichẽ bekañt ſeind? </s>
            <s xml:id="echoid-s2685" xml:space="preserve">Du ſprichſt aber/ diſes iſt über {der} influẽtz
              <lb/>
            gewalt/ dz ſich jrẽ vyl von wegẽ des glaubens in den todt ergebẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2686" xml:space="preserve">dañ dz end
              <lb/>
            vnd ziel iſt auſſerhalbẽ dem hãdel. </s>
            <s xml:id="echoid-s2687" xml:space="preserve">Aber lieber gſell/ wañ dz võ Gott kom̃et/
              <lb/>
            warũb ſeind dañ ſolliche in allẽ ketzereyẽ erfundẽ/ vñ faſt vnzalbar? </s>
            <s xml:id="echoid-s2688" xml:space="preserve">iſt dañ
              <lb/>
            Gott ein vrſach derẽ dingẽ/ ſo grad wider einan{der} ſeind? </s>
            <s xml:id="echoid-s2689" xml:space="preserve">oder hatt er jetz ein
              <lb/>
            luſt an dem/ dañ an eim anderẽ/ wie ein vnſtandhafftiger mañ? </s>
            <s xml:id="echoid-s2690" xml:space="preserve">iſt er auch
              <lb/>
            faſt ſorgfeltig/ wz geſt alt man jn verehre/ wie {der} heidẽ götter? </s>
            <s xml:id="echoid-s2691" xml:space="preserve">Ia die habẽ jm
              <lb/>
            ſelbs nicht nach gefragt/ ſon{der} die geittige pfaffen/ wölche ſollichs allẽs er
              <lb/>
            dichtet habẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2692" xml:space="preserve">Was iſt dañ die vrſach? </s>
            <s xml:id="echoid-s2693" xml:space="preserve">iſt nit vyl mehr die Melancholey/ wöl
              <lb/>
            che ettliche zů doren macht/ die an{der}e gar vnſinnig? </s>
            <s xml:id="echoid-s2694" xml:space="preserve">lieber beſchaw nur diſe/
              <lb/>
            wölche alſo on allẽ vn{der}ſcheid den opinionẽ vñ ſectẽ anhangẽ/ ob die gar nit
              <lb/>
            vnuerſtendig/ o{der} nit bey jnẽ ſelbs/ o{der} aber gar melancoliſch/ dz ſie einẽ nit
              <lb/>
            recht anſchẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2695" xml:space="preserve">Můß es nit alſo ſein/ wañ ſie võ einer vngewüſſen ſach zãcken/
              <lb/>
            ſo gar nicht nützlich/ vñ alſo jr lebẽ/ glück/ ehr/ kin{der}/ vatterlãd/ vñ wz den
              <lb/>
            menſchen gůt vñ angenem iſt/ in gfahr gebẽ vnd verachtẽ? </s>
            <s xml:id="echoid-s2696" xml:space="preserve">Was werdẽ doch
              <lb/>
            diſe für einẽ Gott habẽ/ der ab ſolchẽ jamer der vnſchuldigẽ ſolte einen luſt
              <lb/>
            entpfahẽ? </s>
            <s xml:id="echoid-s2697" xml:space="preserve">wurde er nit grauſamer ſein dañ die Diana in Tauris? </s>
            <s xml:id="echoid-s2698" xml:space="preserve">die ſelbigẽ
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>