Casati, Paolo, De igne dissertationes physicae, 1686

Page concordance

< >
Scan Original
111 99
112 100
113 101
114 102
115 103
116 104
117 105
118 106
119 107
120 108
121 109
122 110
123 111
124 112
125 113
126 114
127 115
128 116
129 117
130 118
131 119
132 120
133 121
134 122
135 123
136 124
137 125
138 126
139 127
140 128
< >
page |< < (121) of 672 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div18" type="section" level="1" n="15">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3703" xml:space="preserve">
              <pb o="121" file="0133" n="133" rhead="De Calore."/>
            (in qua longè minus quàm vncia ſingulorum leniter fuerat, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3704" xml:space="preserve">pe-
              <lb/>
            nè guttatim, infuſa) ambuſtis digitis ægrè continuerim, perin-
              <lb/>
            de ac ſi Calor nihil aliud foret, quàm minuſcularum in corpori-
              <lb/>
            bus partium multiplex & </s>
            <s xml:id="echoid-s3705" xml:space="preserve">celer motus. </s>
            <s xml:id="echoid-s3706" xml:space="preserve">Eſt enim hoc verum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3707" xml:space="preserve">re-
              <lb/>
            ipſa experti ſumus; </s>
            <s xml:id="echoid-s3708" xml:space="preserve">quandiu confuſa illa & </s>
            <s xml:id="echoid-s3709" xml:space="preserve">temeraria commotio
              <lb/>
            durabat, tandiu etiam Calor durabat, eaque remittente, ſenſim
              <lb/>
            remittebat; </s>
            <s xml:id="echoid-s3710" xml:space="preserve">ac tandem, eâ deſitâ, ceſſabat. </s>
            <s xml:id="echoid-s3711" xml:space="preserve">Hæc ille. </s>
            <s xml:id="echoid-s3712" xml:space="preserve">Quid igi-
              <lb/>
            tur timendum, ne tanquam pingues Philoſophos nos derideant
              <lb/>
            Metaphyſici, quòd argumento, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3713" xml:space="preserve">quaſi latentis veritatis notâ,
              <lb/>
            vtamur tremulo flammarum motu, atque prunarum nictatione,
              <lb/>
            ad probandam calidorum Spirituum agitationem? </s>
            <s xml:id="echoid-s3714" xml:space="preserve">Satis-ne cogni-
              <lb/>
            tionis ex Phyſicæ diſciplinæ theſauro deprompſiſſe me putem, ſi
              <lb/>
            hoc demum intelligam, ideò corpus aliquod incaleſcere, quòd
              <lb/>
            Qualitatem, cui nomen eſt Calori, ab eſſiciente quapiam cauſâ
              <lb/>
            productam recipiat? </s>
            <s xml:id="echoid-s3715" xml:space="preserve">Vocabula huiuſmodi ſi cui faciant ſatis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3716" xml:space="preserve">
              <lb/>
            ſciendi famem ſitimque depellant, illi *ego ſum promus condus, pro-*
              <lb/>
            *eurator peni*, vt cum Poëtâ loquar, oppidò liberalis, nec facilè
              <lb/>
            exhaurietur promptuarium.</s>
            <s xml:id="echoid-s3717" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3718" xml:space="preserve">Maur. </s>
            <s xml:id="echoid-s3719" xml:space="preserve">Proculdubio, quicquid oritur, qualecunque eſt, con-
              <lb/>
            gruentem cauſam habeat à Natura, neceſſe eſt, adeò vt, ſicut cau-
              <lb/>
            ſa effectum indicat, ſic quod effectum eſt, quæ fuerit cauſa, de-
              <lb/>
            monſtret. </s>
            <s xml:id="echoid-s3720" xml:space="preserve">Cum igitur Caloris, ob idipſum quia Calor eſt, vis ef-
              <lb/>
            ficiendi vna ſit atque eadem, effectus verò tam multiplices videa-
              <lb/>
            mus ex illo prodire vtique eam ſtatuere oportet Caloris ipſius na-
              <lb/>
            turam, quæ vnâ eâdemque manu atque operâ tantam effectuum
              <lb/>
            varietatem adminiſtret; </s>
            <s xml:id="echoid-s3721" xml:space="preserve">tam aptâ cauſæ & </s>
            <s xml:id="echoid-s3722" xml:space="preserve">effectuum conſenſione,
              <lb/>
            vt ex caufâ quid efficiendum ſit proſpiciamus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3723" xml:space="preserve">ex diſſimilibus,
              <lb/>
            quæ effecta ſunt, eiuſdem Caufæ ratio innoteſcat. </s>
            <s xml:id="echoid-s3724" xml:space="preserve">Et quidem ex
              <lb/>
            Ariſtotele Probl. </s>
            <s xml:id="echoid-s3725" xml:space="preserve">ſect. </s>
            <s xml:id="echoid-s3726" xml:space="preserve">13. </s>
            <s xml:id="echoid-s3727" xml:space="preserve">quæſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3728" xml:space="preserve">5. </s>
            <s xml:id="echoid-s3729" xml:space="preserve">*Calor mouendi vim obtinet, fri*
              <lb/>
            *gus contrà efficit, vt res conſiſtat, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3730" xml:space="preserve">contrahatur*: </s>
            <s xml:id="echoid-s3731" xml:space="preserve">Iam verò, ſi
              <lb/>
            placet, præcipuos & </s>
            <s xml:id="echoid-s3732" xml:space="preserve">manifeſtos Caloris effectus ad examen ſingil-
              <lb/>
            latim vocemus: </s>
            <s xml:id="echoid-s3733" xml:space="preserve">vobiſque recipio me oſtenſurum, omnes & </s>
            <s xml:id="echoid-s3734" xml:space="preserve">ſin-
              <lb/>
            gulos ex hoc pendere, quod igniculi, ſiue Spiritus (liceat hæc
              <lb/>
            vocabula promiſcuè vſurpare) corpora peruadentes ſuo agitan-
              <lb/>
            tur motu. </s>
            <s xml:id="echoid-s3735" xml:space="preserve">In eodem quippe hypocauſto, quod iniectis fornaci
              <lb/>
            ignibus vehementiùs incaluerit, Madida lintea exiccantur; </s>
            <s xml:id="echoid-s3736" xml:space="preserve">homo
              <lb/>
            ſudore diffluit; </s>
            <s xml:id="echoid-s3737" xml:space="preserve">dureſcit molle lutum; </s>
            <s xml:id="echoid-s3738" xml:space="preserve">cera durior mollitur; </s>
            <s xml:id="echoid-s3739" xml:space="preserve">lique-
              <lb/>
            factum & </s>
            <s xml:id="echoid-s3740" xml:space="preserve">dilapſum butyrum diffunditur; </s>
            <s xml:id="echoid-s3741" xml:space="preserve">ſpiritus vini </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>