Casati, Paolo, De igne dissertationes physicae, 1686

Table of figures

< >
< >
page |< < (121) of 672 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div18" type="section" level="1" n="15">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3703" xml:space="preserve">
              <pb o="121" file="0133" n="133" rhead="De Calore."/>
            (in qua longè minus quàm vncia ſingulorum leniter fuerat, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3704" xml:space="preserve">pe-
              <lb/>
            nè guttatim, infuſa) ambuſtis digitis ægrè continuerim, perin-
              <lb/>
            de ac ſi Calor nihil aliud foret, quàm minuſcularum in corpori-
              <lb/>
            bus partium multiplex & </s>
            <s xml:id="echoid-s3705" xml:space="preserve">celer motus. </s>
            <s xml:id="echoid-s3706" xml:space="preserve">Eſt enim hoc verum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3707" xml:space="preserve">re-
              <lb/>
            ipſa experti ſumus; </s>
            <s xml:id="echoid-s3708" xml:space="preserve">quandiu confuſa illa & </s>
            <s xml:id="echoid-s3709" xml:space="preserve">temeraria commotio
              <lb/>
            durabat, tandiu etiam Calor durabat, eaque remittente, ſenſim
              <lb/>
            remittebat; </s>
            <s xml:id="echoid-s3710" xml:space="preserve">ac tandem, eâ deſitâ, ceſſabat. </s>
            <s xml:id="echoid-s3711" xml:space="preserve">Hæc ille. </s>
            <s xml:id="echoid-s3712" xml:space="preserve">Quid igi-
              <lb/>
            tur timendum, ne tanquam pingues Philoſophos nos derideant
              <lb/>
            Metaphyſici, quòd argumento, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3713" xml:space="preserve">quaſi latentis veritatis notâ,
              <lb/>
            vtamur tremulo flammarum motu, atque prunarum nictatione,
              <lb/>
            ad probandam calidorum Spirituum agitationem? </s>
            <s xml:id="echoid-s3714" xml:space="preserve">Satis-ne cogni-
              <lb/>
            tionis ex Phyſicæ diſciplinæ theſauro deprompſiſſe me putem, ſi
              <lb/>
            hoc demum intelligam, ideò corpus aliquod incaleſcere, quòd
              <lb/>
            Qualitatem, cui nomen eſt Calori, ab eſſiciente quapiam cauſâ
              <lb/>
            productam recipiat? </s>
            <s xml:id="echoid-s3715" xml:space="preserve">Vocabula huiuſmodi ſi cui faciant ſatis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3716" xml:space="preserve">
              <lb/>
            ſciendi famem ſitimque depellant, illi *ego ſum promus condus, pro-*
              <lb/>
            *eurator peni*, vt cum Poëtâ loquar, oppidò liberalis, nec facilè
              <lb/>
            exhaurietur promptuarium.</s>
            <s xml:id="echoid-s3717" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3718" xml:space="preserve">Maur. </s>
            <s xml:id="echoid-s3719" xml:space="preserve">Proculdubio, quicquid oritur, qualecunque eſt, con-
              <lb/>
            gruentem cauſam habeat à Natura, neceſſe eſt, adeò vt, ſicut cau-
              <lb/>
            ſa effectum indicat, ſic quod effectum eſt, quæ fuerit cauſa, de-
              <lb/>
            monſtret. </s>
            <s xml:id="echoid-s3720" xml:space="preserve">Cum igitur Caloris, ob idipſum quia Calor eſt, vis ef-
              <lb/>
            ficiendi vna ſit atque eadem, effectus verò tam multiplices videa-
              <lb/>
            mus ex illo prodire vtique eam ſtatuere oportet Caloris ipſius na-
              <lb/>
            turam, quæ vnâ eâdemque manu atque operâ tantam effectuum
              <lb/>
            varietatem adminiſtret; </s>
            <s xml:id="echoid-s3721" xml:space="preserve">tam aptâ cauſæ & </s>
            <s xml:id="echoid-s3722" xml:space="preserve">effectuum conſenſione,
              <lb/>
            vt ex caufâ quid efficiendum ſit proſpiciamus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3723" xml:space="preserve">ex diſſimilibus,
              <lb/>
            quæ effecta ſunt, eiuſdem Caufæ ratio innoteſcat. </s>
            <s xml:id="echoid-s3724" xml:space="preserve">Et quidem ex
              <lb/>
            Ariſtotele Probl. </s>
            <s xml:id="echoid-s3725" xml:space="preserve">ſect. </s>
            <s xml:id="echoid-s3726" xml:space="preserve">13. </s>
            <s xml:id="echoid-s3727" xml:space="preserve">quæſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3728" xml:space="preserve">5. </s>
            <s xml:id="echoid-s3729" xml:space="preserve">*Calor mouendi vim obtinet, fri*
              <lb/>
            *gus contrà efficit, vt res conſiſtat, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3730" xml:space="preserve">contrahatur*: </s>
            <s xml:id="echoid-s3731" xml:space="preserve">Iam verò, ſi
              <lb/>
            placet, præcipuos & </s>
            <s xml:id="echoid-s3732" xml:space="preserve">manifeſtos Caloris effectus ad examen ſingil-
              <lb/>
            latim vocemus: </s>
            <s xml:id="echoid-s3733" xml:space="preserve">vobiſque recipio me oſtenſurum, omnes & </s>
            <s xml:id="echoid-s3734" xml:space="preserve">ſin-
              <lb/>
            gulos ex hoc pendere, quod igniculi, ſiue Spiritus (liceat hæc
              <lb/>
            vocabula promiſcuè vſurpare) corpora peruadentes ſuo agitan-
              <lb/>
            tur motu. </s>
            <s xml:id="echoid-s3735" xml:space="preserve">In eodem quippe hypocauſto, quod iniectis fornaci
              <lb/>
            ignibus vehementiùs incaluerit, Madida lintea exiccantur; </s>
            <s xml:id="echoid-s3736" xml:space="preserve">homo
              <lb/>
            ſudore diffluit; </s>
            <s xml:id="echoid-s3737" xml:space="preserve">dureſcit molle lutum; </s>
            <s xml:id="echoid-s3738" xml:space="preserve">cera durior mollitur; </s>
            <s xml:id="echoid-s3739" xml:space="preserve">lique-
              <lb/>
            factum & </s>
            <s xml:id="echoid-s3740" xml:space="preserve">dilapſum butyrum diffunditur; </s>
            <s xml:id="echoid-s3741" xml:space="preserve">ſpiritus vini </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>