Vitruvius, De architectura libri decem ad Caesarem Augustum, omnibus omnium editionibus longè emendatiores, collatis veteribus exemplis

Table of contents

< >
[71.] Detrib{us} generib{us} columnarum, earum\’ origine & in-uentione. # CAP. I.
[72.] IN M. VITRVVIVM POLLIO-NEM ANNOTATIONVM PHILANDRI LIBER Qvartvs. * IN CAPVT I. ANNOTATIONES. De ornamentis columnarum. # CAP. II.
[73.] IN CAPVT II. ANNOTAT.
[74.] De ratione Dorica. # CAP. # III.
[75.] IN CAPVT III. ANNOTAT.
[76.] De interiore cellarum & pronai distributione. # CAP. # IIII.
[77.] IN CAPVT IIII. ANNOTAT.
[78.] De ædib{us} conſtituendis ſecundum regiones.# CAP. # V.
[79.] IN CAPVT V. ANNOTAT.
[80.] De ostiorum, & antepagmentorum ſacrarum ædium ra-tionib{us}. # CAP. # VI.
[81.] IN CAPVT VI. ANNOTAT.
[82.] Pagina prima. AB COLONIA DEDVCTA ANNO X C. N. FVFIDIO N.F.M. PVLLIO DVOVIR. P. RVTILIO CN. MALLIO COS OPERVM LEX II.
[83.] Pagina ſecunda.
[84.] Pagina tertia.
[85.] De Tuſcanis rationib{us} ædium ſacrarum. # CAP. # VII.
[86.] IN CAPVT VII. ANNOTAT.
[87.] De aris Deorum ordinandis. # CAP. # VIII.
[88.] IN CAPVT VIII. ANNOTAT.
[89.] M. VITRVVII POLLIONIS DE ARCHI-TECTVRA LIBER QVINTVS. PRAEFATIO.
[90.] IN M. VITRVVIVM POLLIO- NEM ANNOTATIONVM PHILANDRI LIBER Qvintvs. IN PROOEMIVM ANNOT.
[91.] De foro ei{us}\’ diſpoſitione.# CAP. # I.
[92.] IN CAPVT I. ANNOTATIONES.
[93.] De ærario, carcere, & curia ordinandis. # CAP. # II.
[94.] IN CAPVT II. ANNOTAT.
[95.] De theatro ei{us}\’ ſalubri conſtitutione.# CAP. # III.
[96.] IN CAPVT III. ANNOTAT.
[97.] De harmonia ſecundum Aristoxeni traditionem. # CAP. # IIII.
[98.] IN CAPVT IIII. ANNOTAT.
[99.] INSIGNIA # τ # EIVS
[100.] VICTOR. # CCCCXXXXV. # SINGVLARVM. # VICIT. # CCCLXXXXVII.
< >
page |< < (118) of 530 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div79" type="section" level="1" n="69">
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s7155" xml:space="preserve">
              <pb o="118" file="138" n="138" rhead="M. VITRVVII POLL."/>
            autem palmum vncijs distinxim{us}, alterum digitis quadrat{ís}, rotundo, dimidia-
              <lb/>
            to\’ rotundo, ex antiquo lapide.</s>
            <s xml:id="echoid-s7156" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s7157" xml:space="preserve">Retractiones autem graduum nec mínus quàm ſeſquípeda-
              <lb/>
            les, nec plus quàm bípedales faciendæ ſunt.</s>
            <s xml:id="echoid-s7158" xml:space="preserve">] Retractiones vocat, vbi
              <lb/>
            grad{us} calcantur, quos in templis impares probauerunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s7159" xml:space="preserve">Fieri aiunt oportere, vt
              <lb/>
            dextro pede aſcenſ{us} in templum inchoetur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7160" xml:space="preserve">eodem oportere, vt deſinat: </s>
            <s xml:id="echoid-s7161" xml:space="preserve">collocari
              <lb/>
            animaduerti non plures continuos, quàm ſeptem aut nouem. </s>
            <s xml:id="echoid-s7162" xml:space="preserve">Quòd ſi plurib{us} con-
              <lb/>
            ſcendendum erat, poſt eum numerum fiebat retractio amplior, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7163" xml:space="preserve">veluti areola,
              <lb/>
            vbi feßi reſpirare & </s>
            <s xml:id="echoid-s7164" xml:space="preserve">quieſcere poſſent.</s>
            <s xml:id="echoid-s7165" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s7166" xml:space="preserve">Vtí quadræ ſpiræ, truncí, coronæ, lyſis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7167" xml:space="preserve">c.</s>
            <s xml:id="echoid-s7168" xml:space="preserve">] Quadr{as}, dum melior
              <lb/>
            non adfertur ſententia, pro plinthis interpretor, ſpir{as} pro reliqua baſi, vt paulo
              <lb/>
            mox, truncos pro exæquatis medijs. </s>
            <s xml:id="echoid-s7169" xml:space="preserve">Corona quid ſit intelligitur, id eſt, coronix, habet
              <lb/>
            lyſim, id eſt, gulam inuerſam, vt vulgò dicunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s7170" xml:space="preserve">Ait itaque oportere podijbaſim, mc-
              <lb/>
            dium, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7171" xml:space="preserve">coronicem reſpondere ijſdem ſtylobatæ reſilientis partib{us}. </s>
            <s xml:id="echoid-s7172" xml:space="preserve">De lyſi quid
              <lb/>
            cenſeam, ſcribam lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s7173" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">V</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s7174" xml:space="preserve">cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s7175" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">VII</emph>
            .</s>
            <s xml:id="echoid-s7176" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s7177" xml:space="preserve">Vtí habeat per medíum adíectíonem per ſcamillos ímpares.</s>
            <s xml:id="echoid-s7178" xml:space="preserve">]
              <lb/>
            Scamilli hîc, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7179" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s7180" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">V</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s7181" xml:space="preserve">cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s7182" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">IX</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s7183" xml:space="preserve">videntur dicti quaſi gradilli. </s>
            <s xml:id="echoid-s7184" xml:space="preserve">Quid autem ſigni-
              <lb/>
            ficent in ſtylobatarum adiectione, non liquet: </s>
            <s xml:id="echoid-s7185" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s7186" xml:space="preserve">deſcriptionem pollicebatur Vitru-
              <lb/>
            ui{us} deſignaturum ſe extremo hoc tertio libro, ſed perijt, vt de adiectione in me-
              <lb/>
            dijs columnis proximo capite promiſſa, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7187" xml:space="preserve">aliæ multæ qu{as} recenſuim{us} lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s7188" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">I</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s7189" xml:space="preserve">cap.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s7190" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">VI</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s7191" xml:space="preserve">Si quid poſtea iudicium aut anni afferent, non inuidebo ſtudioſis eam vtilita-
              <lb/>
            tem. </s>
            <s xml:id="echoid-s7192" xml:space="preserve">Me profecto ne quicquam pœnitebit mei, ſi huic autori instructißimo, ſed la-
              <lb/>
            cero & </s>
            <s xml:id="echoid-s7193" xml:space="preserve">obſcuro aliquid opis attulero. </s>
            <s xml:id="echoid-s7194" xml:space="preserve">Nam locis omnib{us} adferre, prorſ{us} eſt fa-
              <lb/>
            cultatis & </s>
            <s xml:id="echoid-s7195" xml:space="preserve">eruditionis maioris, quàm in me profitear. </s>
            <s xml:id="echoid-s7196" xml:space="preserve">Exorietur ſpero aliquis, qui
              <lb/>
            meo exemplo excitat{us} id præſtabit: </s>
            <s xml:id="echoid-s7197" xml:space="preserve">aut fiet, vt æt{as} ventura demat eis tenebr{as}.</s>
            <s xml:id="echoid-s7198" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s7199" xml:space="preserve">Vti craſsitudo cum plíntho ſit columnæ ex dímídía craſsítu-
              <lb/>
            dine.</s>
            <s xml:id="echoid-s7200" xml:space="preserve">] Craßitudo intelligitur in ſpira, quæ altitudo dicitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s7201" xml:space="preserve">Contrà in columnæ
              <lb/>
            craßitudo pro latitudine ſcapi accipienda eſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s7202" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s7203" xml:space="preserve">Altítudo eíus ſí atticurges erít.</s>
            <s xml:id="echoid-s7204" xml:space="preserve">] Existimo eſſe columnarum earum,
              <lb/>
            qu{as} Plini{us} lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s7205" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">XXXVI</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s7206" xml:space="preserve">cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s7207" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">XXIII</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s7208" xml:space="preserve">Attic{as} appellat, quaternis angulis pari
              <lb/>
            laterum interuallo. </s>
            <s xml:id="echoid-s7209" xml:space="preserve">Atticurges etiam eſſe cenſentur, quæ ſunt in ſummo Diui Ve-
              <lb/>
            ſpaſiani amphitheatro (quod à Tito ei{us} filio dedicatum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7210" xml:space="preserve">à Domitiano ornatum,
              <lb/>
            vulgo Coliſeum quaſi coloſſeum appellant) etiam ſi non ſint parium laterum, ſed
              <lb/>
            adpactæ & </s>
            <s xml:id="echoid-s7211" xml:space="preserve">quota tantum parte extantes. </s>
            <s xml:id="echoid-s7212" xml:space="preserve">Alioquin atticurges e{as} habet partes,
              <lb/>
            qu{as} quæ hodie Dorica vocatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s7213" xml:space="preserve">Neque vllabaſis Dorica deſcribitur à Vitruuio,
              <lb/>
            ſicut nec Corinthia: </s>
            <s xml:id="echoid-s7214" xml:space="preserve">quam Architecti, vt efficerent Vitruuianæ Ionicæ inferiorem
              <lb/>
            torum addiderunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s7215" xml:space="preserve">Quin & </s>
            <s xml:id="echoid-s7216" xml:space="preserve">ista pro Ionica vſi ſunt: </s>
            <s xml:id="echoid-s7217" xml:space="preserve">imo verò Ionicis & </s>
            <s xml:id="echoid-s7218" xml:space="preserve">Corin-
              <lb/>
            thijs columnis baſim, quam Doricam dixim{us}, ſuppoſuerunt.</s>
            <s xml:id="echoid-s7219" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s7220" xml:space="preserve">Fiátque ſuperíor torus quartæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s7221" xml:space="preserve">] Cum ſint baſis partes tori duo, ſupe-
              <lb/>
            rior & </s>
            <s xml:id="echoid-s7222" xml:space="preserve">inferior, obtulit ſe nobis Romæ videndam, ſi contra præſcriptum, at certè
              <lb/>
            non ineleganti neque inuenusta formabaſis, quæ præter ſcalptur{as} qu{as} habebat
              <lb/>
            ſingulis partib{us} vari{as}, pro ſuperiore toro habebat aduerſ{as} du{as} ſim{as}, id eſt, vt
              <lb/>
            nunc loquuntur, gul{as} rect{as} du{as} oppoſit{as}, ſed diſcret{as} vnaregula. </s>
            <s xml:id="echoid-s7223" xml:space="preserve">Huiuſmodi
              <lb/>
            tamen licentiam malo ſemel admonere fugi{as}, quàm permittere imiteris. </s>
            <s xml:id="echoid-s7224" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>