Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Page concordance

< >
Scan Original
121 115
122 116
123 117
124 118
125 119
126 120
127 121
128 122
129 123
130 124
131 125
132 126
133 127
134 128
135 129
136 130
137 131
138 132
139 133
140 134
141 135
142 136
143 137
144 138
145 139
146 140
147 141
148 142
149 143
150 144
< >
page |< < (134) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div298" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7898" xml:space="preserve">
              <pb o="134" file="0140" n="140" rhead="ALHAZEN"/>
            at, ad ſunt in eadem ſuperficie orthogonali ſuper ſuperficiem ſpeculi.</s>
            <s xml:id="echoid-s7899" xml:space="preserve"> Similiter g z, a z, a d ſunt in
              <lb/>
            eadem ſuperficie orthogonali:</s>
            <s xml:id="echoid-s7900" xml:space="preserve"> & linea d t communis ſuperficiei a d t b & ſuperficiei ſpeculi:</s>
            <s xml:id="echoid-s7901" xml:space="preserve"> & d z
              <lb/>
            linea communis ſuperficiei a d z g & ſuperficiei ſpeculi.</s>
            <s xml:id="echoid-s7902" xml:space="preserve"> Si iam b t, g z fuerint in eadem ſuperficie
              <lb/>
            orthogonali, erit [per 3 p 11] t d z linea una recta:</s>
            <s xml:id="echoid-s7903" xml:space="preserve"> & perpendicula-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0140-01" xlink:href="fig-0140-01a" number="45">
                <variables xml:id="echoid-variables35" xml:space="preserve">b g a t z d h</variables>
              </figure>
            ris a d aut erit inter duas perpendiculares productas ad ſuperficiem
              <lb/>
            ſpeculi à duobus uiſibus:</s>
            <s xml:id="echoid-s7904" xml:space="preserve"> aut extra.</s>
            <s xml:id="echoid-s7905" xml:space="preserve"> Vtrumlibet ſit:</s>
            <s xml:id="echoid-s7906" xml:space="preserve"> linea b t ſecabit
              <lb/>
            ex perpendiculari a d ultra ſpeculum partem, æqualem parti, quæ eſt
              <lb/>
            a d [per 11 n.</s>
            <s xml:id="echoid-s7907" xml:space="preserve">] Similiter g z ſecabit ex eadem perpendiculari partem
              <lb/>
            ultra ſpeculum, æqualem illi parti.</s>
            <s xml:id="echoid-s7908" xml:space="preserve"> Illæ igitur duæ lineæ reflexionis
              <lb/>
            ſecabunt perpendicularem ultra ſpeculum in eodem puncto.</s>
            <s xml:id="echoid-s7909" xml:space="preserve"> Ergo
              <lb/>
            imago puncti a in eodem perpendicularis puncto percipietur ab u-
              <lb/>
            troque uiſu.</s>
            <s xml:id="echoid-s7910" xml:space="preserve"> Quare unica tantùm erit imago & eadem:</s>
            <s xml:id="echoid-s7911" xml:space="preserve"> & in eodem
              <lb/>
            loco:</s>
            <s xml:id="echoid-s7912" xml:space="preserve"> quæ eſſet uno tantùm uiſu adhibito.</s>
            <s xml:id="echoid-s7913" xml:space="preserve"> Si uerò puncta t, z non
              <lb/>
            fuerint in eadem ſuperficie reflexionis orthogonali ſuper ſpeculum:</s>
            <s xml:id="echoid-s7914" xml:space="preserve">
              <lb/>
            eadem tamen erit probatio:</s>
            <s xml:id="echoid-s7915" xml:space="preserve"> quòd utraque linea reflexionis ſecet ex
              <lb/>
            perpendiculari partem, æqualẽ parti ſuperiori:</s>
            <s xml:id="echoid-s7916" xml:space="preserve"> & erit ſectio linearũ
              <lb/>
            reflexionis cum perpendiculari in eodem puncto.</s>
            <s xml:id="echoid-s7917" xml:space="preserve"> Quare patet pro-
              <lb/>
            poſitum.</s>
            <s xml:id="echoid-s7918" xml:space="preserve"> Si uerò fuerit punctum a in perpendiculari ducta ab uno
              <lb/>
            uiſu ad ſuperficiem ſpeculi tantùm, ſecundum eundem uiſum com-
              <lb/>
            prehendetur [per 11 n 4] ultra ſpeculum in puncto perpẽdicularis,
              <lb/>
            tãtùm elõgato à ſuperficie ſpeculi, quantũ diſtat a ab eadẽ [per 11 n.</s>
            <s xml:id="echoid-s7919" xml:space="preserve">]
              <lb/>
            Quia forma a uidetur continua cum formis aliorum punctorũ, quæ
              <lb/>
            quidem uidentur in locis ſimilibus:</s>
            <s xml:id="echoid-s7920" xml:space="preserve"> & ab alio uiſu comprehendetur
              <lb/>
            imago a in eodem perpendicularis puncto.</s>
            <s xml:id="echoid-s7921" xml:space="preserve"> Quare & ſic utriq;</s>
            <s xml:id="echoid-s7922" xml:space="preserve"> uiſui unica tantùm apparet image
              <lb/>
            puncti a, & in eodem eiuſdem perpendicularis puncto.</s>
            <s xml:id="echoid-s7923" xml:space="preserve"> Quod eſt propoſitum.</s>
            <s xml:id="echoid-s7924" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div300" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head319" xml:space="preserve" style="it">16. In ſpeculo ſphærico conuexo linea reflexionis & perpendicularis incidentiæ concurrunt:
            <lb/>
          & imago uidetur in ipſarum concurſu. 9. 11 p 6. Idem 3 n.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7925" xml:space="preserve">IN ſpeculis ſphæricis extrà politis patebit, quod diximus.</s>
            <s xml:id="echoid-s7926" xml:space="preserve"> Sit a punctum uiſum:</s>
            <s xml:id="echoid-s7927" xml:space="preserve"> b cẽtrum uiſus:</s>
            <s xml:id="echoid-s7928" xml:space="preserve">
              <lb/>
            g punctũ reflexionis.</s>
            <s xml:id="echoid-s7929" xml:space="preserve"> Palàm [per 23.</s>
            <s xml:id="echoid-s7930" xml:space="preserve"> 13 n 4] quòd b g, a g ſunt in eadem ſuperficie orthogona-
              <lb/>
            lι ſuper ſuperficiem ſphæram contingentẽ in puncto g:</s>
            <s xml:id="echoid-s7931" xml:space="preserve"> linea com
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0140-02" xlink:href="fig-0140-02a" number="46">
                <variables xml:id="echoid-variables36" xml:space="preserve">a h b e g p d z n q</variables>
              </figure>
            munis ſuperficiei reflexionis & fuperficiei ſphæræ eſt circumferen-
              <lb/>
            tia [per 1 th 1 ſphær:</s>
            <s xml:id="echoid-s7932" xml:space="preserve"> uel 25.</s>
            <s xml:id="echoid-s7933" xml:space="preserve"> uel 45 n 4] & ſit z g q.</s>
            <s xml:id="echoid-s7934" xml:space="preserve"> Linea contingẽs
              <lb/>
            hunc circulum in puncto reflexionis ſit p g e:</s>
            <s xml:id="echoid-s7935" xml:space="preserve"> perpendicularis ſuper
              <lb/>
            hanc lineam ſit h g:</s>
            <s xml:id="echoid-s7936" xml:space="preserve"> planum, quòd h g perueniet ad centrum ſphæræ.</s>
            <s xml:id="echoid-s7937" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Quod ſi non:</s>
            <s xml:id="echoid-s7938" xml:space="preserve"> cum linea à centro ſphæræ ducta ad punctum g, ſit e-
              <lb/>
            tiam perpendicularis ſuper lineam p g e [per 25 n 4 & 3 d 11:</s>
            <s xml:id="echoid-s7939" xml:space="preserve">] erit ab
              <lb/>
            eodem puncto in eandem partem ducere duas lineas perpendicula-
              <lb/>
            res ſuper unam lineam [& ſic pars æquaretur toti, contra 9 ax.</s>
            <s xml:id="echoid-s7940" xml:space="preserve">] Sit
              <lb/>
            autem centrum ſphæræ n:</s>
            <s xml:id="echoid-s7941" xml:space="preserve"> & ducatur linea à puncto uiſo ad centrum
              <lb/>
            ſphæræ, ſcilicet a n:</s>
            <s xml:id="echoid-s7942" xml:space="preserve"> quæ quidem erit perpendicularis ſuper ſuperfi-
              <lb/>
            ciem, contingentem ſphæram in puncto ſphæræ, per quod tranſit
              <lb/>
            [per 25 n 4.</s>
            <s xml:id="echoid-s7943" xml:space="preserve">] Et quoniam planum eſt, quòd b g ſecat ſphęram:</s>
            <s xml:id="echoid-s7944" xml:space="preserve"> cum
              <lb/>
            ſit inter h g, g p, quæ continent rectum angulum:</s>
            <s xml:id="echoid-s7945" xml:space="preserve"> concurret cum li-
              <lb/>
            nea a n:</s>
            <s xml:id="echoid-s7946" xml:space="preserve"> Et cũ perpẽdicularis h g ſit in ſuքficie reflexiõis [per 23 n 4]
              <lb/>
            erit centrum ſphæræ in eadem [per 1 p 11:</s>
            <s xml:id="echoid-s7947" xml:space="preserve"> quia h g continuata cadit
              <lb/>
            in n centrum ſphæræ, ut patuit] & ita a n in eadem ſuperficie cum
              <lb/>
            h g.</s>
            <s xml:id="echoid-s7948" xml:space="preserve"> Sit ergo concurſus b g cum a n, punctum d.</s>
            <s xml:id="echoid-s7949" xml:space="preserve"> Planum [per 3 n]
              <lb/>
            quòd d erit locus imaginis.</s>
            <s xml:id="echoid-s7950" xml:space="preserve"> Et hæc quidem intelligenda ſunt, quan-
              <lb/>
            do linea ducta à puncto uiſo ad centrum uiſus, non fuerit perpendi-
              <lb/>
            cularis ſuper ſpeculum [uiſu enim & uiſibili in recta linea perpendiculari ſuper ſpeculum colloca-
              <lb/>
            tis, reflexio fit per eandem perpendicularem, per 11 n 4.</s>
            <s xml:id="echoid-s7951" xml:space="preserve">]</s>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div302" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head320" xml:space="preserve" style="it">17. Finis contingentiæ in ſpeculo ſphærico, eſt concurſ{us} rectæ ſpeculum in reflexionis puncto
            <lb/>
          tangentis, cum perpendiculari incidentiæ uel reflexionis. Et rect a à centro ſpeculi ſphærici
            <lb/>
          conuexi ad imaginem, maior est recta ab imagine ad reflexionis punctum ducta. In def. 13 p 6.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7952" xml:space="preserve">AMplius:</s>
            <s xml:id="echoid-s7953" xml:space="preserve"> linea p g e ſecat lineam a n:</s>
            <s xml:id="echoid-s7954" xml:space="preserve"> ſit punctum ſectionis e:</s>
            <s xml:id="echoid-s7955" xml:space="preserve"> & dicitur punctum iſtud finis
              <lb/>
            contingentiæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s7956" xml:space="preserve"> Dico, quòd in hoc ſitu linea à centro ſphæræ a d locum imaginis ducta, ma-
              <lb/>
            ior eſt linea, à loco imaginis ducta ad locum reflexionis, id eſt d n maior d g.</s>
            <s xml:id="echoid-s7957" xml:space="preserve"> Quoniam e-
              <lb/>
            nim angulus b g h eſt æqualis angulo h g a [ut demonſtratum eſt 13 n] ſed [per 15 p 1] angulus
              <lb/>
            b g h æqualis eſt angulo n g d:</s>
            <s xml:id="echoid-s7958" xml:space="preserve"> ergo [per 1 ax] angulus h g a æqualis eſt eidem:</s>
            <s xml:id="echoid-s7959" xml:space="preserve"> & e g perpendicu-
              <lb/>
            laris ſuper h g n [per fabricationem.</s>
            <s xml:id="echoid-s7960" xml:space="preserve">] Quare [per 3 ax] angulus a g æqualis eſt angulo e g d.</s>
            <s xml:id="echoid-s7961" xml:space="preserve"> Igi-
              <lb/>
            tur [per 3 p 6] proportio a g ad g d, ſicut a e ad e d.</s>
            <s xml:id="echoid-s7962" xml:space="preserve"> Protrahatur à puncto a æquidiſtans ipſi d g
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>