Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
71 xv
72 xvi
73 xvij
74 xviij
75 xix
76 xx
77 xxi
78 xxij
79 xxiij
80 xxiiij
81 xxv
82 xxvi
83 xxvij
84 xxviij
85 xxix
86 xxx
87 xxxi
88 xxxij
89 xxxiij
90 xxxiiij
91 xxxv
92 xxxvi
93 xxxvij
94 xxxviij
95 xxxix
96 xl
97 xli
98 xlij
99 xliij
100 xliiij
< >
page |< < (lxxxiiij) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div135" type="section" level="1" n="22">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2981" xml:space="preserve">
              <pb o="lxxxiiij" file="0140" n="140" rhead="Von mancherlei wunderbaren"/>
            wañ es angezündet iſt/ als {der} weyrauch/ etliches wirt weich wañ es allein die
              <lb/>
            werme entpfacht/ als das metal. </s>
            <s xml:id="echoid-s2982" xml:space="preserve">es iſt aber ſchwer/ brennen vnnd weich wer
              <lb/>
            den/ dann nur vyleicht das gold. </s>
            <s xml:id="echoid-s2983" xml:space="preserve">aber es bedaucht mich nit. </s>
            <s xml:id="echoid-s2984" xml:space="preserve">dann wann dz
              <lb/>
            ſilber weich wirt/ ſo ſcheinet es weyß. </s>
            <s xml:id="echoid-s2985" xml:space="preserve">Darum̃ werdẽ in gemein ſieben vnder
              <lb/>
            ſcheid ſein oder vylicht noch mehr. </s>
            <s xml:id="echoid-s2986" xml:space="preserve">aber nit mehr einfache. </s>
            <s xml:id="echoid-s2987" xml:space="preserve">deßhalben werdẽ
              <lb/>
            etliche ſein ſo allein breñen/ als der ſtahel vñ ſtein. </s>
            <s xml:id="echoid-s2988" xml:space="preserve">Es haben aber diſe lufft-
              <lb/>
            löchlin vñ ein feüchte waſſerigkeit/ doch nit vyl. </s>
            <s xml:id="echoid-s2989" xml:space="preserve">darũb brẽnet das eyß nit/
              <lb/>
            noch dz grün holtz/ noch dz fleiſch o{der} feißteaſon{der} wirt allein entzündt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2990" xml:space="preserve">auch
              <lb/>
            der carfunckel nit/ dañ er hart kein lufftlöchlin. </s>
            <s xml:id="echoid-s2991" xml:space="preserve">Ander ding werden allein
              <lb/>
            angezündt/ als der brennt wein vnnd öl. </s>
            <s xml:id="echoid-s2992" xml:space="preserve">Ettlich ſeind allein feißt oder gar
              <lb/>
            dürr vnd dünn/ als die ſpreüwer. </s>
            <s xml:id="echoid-s2993" xml:space="preserve">Was aber breñt vnd anzündt wirt/ iſt irr-
              <lb/>
            diſch vnd feißt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2994" xml:space="preserve">dann wie die irrdiſchen ding brennend/ alſo werden feißte
              <lb/>
            angezündt/ wie auch das boltz in einen offen dürr wirt/ von welchẽ wir vor
              <lb/>
            geſagt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2995" xml:space="preserve">Diſe aber habend lüfftlöcher/ welche aber weich werden ſo mã ſie an
              <lb/>
            zündet/ als das paradyß holtz/ habẽ die beſte feißte feüchtigkeit/ mit ſampt
              <lb/>
            einer dicke/ ſo mit der ſubtylẽ irrdiſch keit vermiſcht iſt/ welches vor der feiß
              <lb/>
            te verzeeret wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2996" xml:space="preserve">Es iſt aber offenbar dz die ding etwas wäſſeriger feüchte
              <lb/>
            habend. </s>
            <s xml:id="echoid-s2997" xml:space="preserve">darũb ſeind ſie auch bas gekochet vnd bas geſchmackter. </s>
            <s xml:id="echoid-s2998" xml:space="preserve">Die ding
              <lb/>
            aber ſo nit zů feüwr werdẽ/ ſeind eines theils gar wäſſerig als die molcken/
              <lb/>
            waſſer/ harn/ vnd eſſig/ ein theil hatt ein mächtige vnreine feüchte/ darũb
              <lb/>
            nemmend ſie das feüwr nit an. </s>
            <s xml:id="echoid-s2999" xml:space="preserve">dañ das feüwr ghet nitt an/ dañ in einer rei
              <lb/>
            nen feüchte/ vnnd brennet nit/ dann kein ding/ ſo gleich feücht iſt/ mag brẽ
              <lb/>
            nen. </s>
            <s xml:id="echoid-s3000" xml:space="preserve">darumb werden ſie verzeert. </s>
            <s xml:id="echoid-s3001" xml:space="preserve">Sie brennen aber wann ſie jetz ertrocknet
              <lb/>
            ſeind. </s>
            <s xml:id="echoid-s3002" xml:space="preserve">Welche aber ein feüchte ſubſtãtz zůlaſſend/ vñ weich oder hert ſeind/
              <lb/>
            werdẽ geſotten. </s>
            <s xml:id="echoid-s3003" xml:space="preserve">Die bein werden nit geſotten/ dañ ſie ſeind hert. </s>
            <s xml:id="echoid-s3004" xml:space="preserve">das wachs
              <lb/>
            nit/ dañ es iſt nit ſteyff/ der lätt mag vyl minder geſotten werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s3005" xml:space="preserve">die feißte
              <lb/>
            wirt nit geſottẽ/ dañ ſie laſſet ken feüchte ſubſtantz zů. </s>
            <s xml:id="echoid-s3006" xml:space="preserve">Deßhalben die ding
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0140-01" xlink:href="note-0140-01a" xml:space="preserve">wie das gold
                <lb/>
              @erzert werd.</note>
            ſo weich werden/ laſſen ſich zum theil anzündẽ/ als der weyrauch/ zum theil
              <lb/>
            werdẽ ſie verzeert/ als das waſſer/ zum theil beleiben ſie/ als das gold/ vnd
              <lb/>
            faſt das ſilber. </s>
            <s xml:id="echoid-s3007" xml:space="preserve">die beleibend aber darumb/ weil ſie gantz ſteyff werden on
              <lb/>
            alle lufftlöchlin wañ man ſie ſeüdet. </s>
            <s xml:id="echoid-s3008" xml:space="preserve">darum̃ wann man den arſenicum oder
              <lb/>
            auripigment dar zů thůt/ můß es verzeert werden/ vnnd vyl mehr das ſil-
              <lb/>
            ber/ dañ es ſünderet die theil von einanderen/ vnd im abſünderen machet
              <lb/>
            es zebrennẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3009" xml:space="preserve">ſie ſünderẽ aber nit alles von einanderẽ oder den mehrentheil/
              <lb/>
            ſonder allein was ſchwer vñ ſubteil iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3010" xml:space="preserve">dañ das überig wirt nit vermiſchet.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3011" xml:space="preserve">Vnd wañ die ſich vermiſchen/ müſſen ſie auch etwas leiden/ als wañ das ſil
              <lb/>
            ber vnd das gold vermiſchet iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3012" xml:space="preserve">Wölches aber bald verzeert wirt/ als das
              <lb/>
            bley/ dz bringt die ſtuck nit dohin/ das ſie ab nem̃en/ ſonder weil die ſchwär
              <lb/>
            ſeind/ müſſen ſie auch einer dicken ſubſtantz ſein/ das kein ſchwer ding/ ſo ei
              <lb/>
            ner ſubteilẽ ſubſtãtz/ mag bald verzert werdẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3013" xml:space="preserve">Auß diſem hatt man alſo ein
              <lb/>
            vn{der}ſcheid der vermiſchungẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3014" xml:space="preserve">Wölche brennen/ die ſeind jrrdiſch mit einer
              <lb/>
            mechtigen vnreinen feüchtigkeit. </s>
            <s xml:id="echoid-s3015" xml:space="preserve">wölche weich werden/ die haben not hal-
              <lb/>
            ben vyl feüchtigkeit. </s>
            <s xml:id="echoid-s3016" xml:space="preserve">Wölche zergõd vñ brẽnend/ die habẽ vyl feißter feüch
              <lb/>
            te/ als {der} bitumẽ vñ ſchwebel/ aber wenig wäſſeriger/ o{der} faſt gar nicht. </s>
            <s xml:id="echoid-s3017" xml:space="preserve">Wöl
              <lb/>
            che von dem feüwr weich werden/ ſeind jrrdiſch/ vñ habẽ ein zimliche feüch
              <lb/>
            te/ als dz horn vñ eyſen. </s>
            <s xml:id="echoid-s3018" xml:space="preserve">Wz von dem waſſer vñ fewr weich wirt/ iſt vorhin
              <lb/>
            zům erſten von der wärme zůſammen gewachſen/ demnach von der kälte/
              <lb/>
            als die hörner vnnd das fleiſch. </s>
            <s xml:id="echoid-s3019" xml:space="preserve">Was aber von dem waſſer zergath/ iſt von
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>