Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[171.] 44. In ſimilitudine & dißimilitudine. 153 p 4.
[172.] 45. Lux immoderata creat errores in ſingulis uiſibilibus ſpeciebus. In diſtantia. 16 p 4.
[173.] 46. In ſitu. 44 p 4.
[174.] 47. In figura & magnitudine. 97. 28 p 4.
[175.] 48. In diuiſione, continuatione & numero. 109 p 4.
[176.] 49. In motu & quiete. 138 p 4.
[177.] 50. In aſperitate & lenitate: raritate & denſitate: umbra & tenebris. 141. 144 p 4.
[178.] 51. In pulchritudine & deformitate: ſimilitudine & dißimilitudine. 150. 153 p 4.
[179.] 52. Magnitudo immoderata creat errores in ſingulis uiſibilib. ſpeciebus. In diſtantia. 16 p 4.
[180.] 53. In ſitu. 44 p 4.
[181.] 54. In figura & magnitudine. 97. 28 p 4.
[182.] 55. In diuiſione, continuatione, & numero: motu & quiete. 109. 138 p 4.
[183.] 56. In aſperitate & lenitate: raritate & denſitate: umbra & tenebris. 141. 144. 147 p 4.
[184.] 57. In pulchritudine & deformitate: ſimilitudine & dißimilitudine. 150. 153 p 4.
[185.] 58. Solidit {as} immoderata creat errores in ſingulis uiſibilibus ſpeciebus. In diſtantia & ſitu. 16. 44 p 4.
[186.] 59. In magnitudine & figura: diuiſione, continuatione & numero. 28. 97. 109 p 4.
[187.] 60. In motu & quiete. 138 p 4.
[188.] 61. In aſperitate & lenitate: raritate & denſitate. 141. 144 p 4.
[189.] 62. In umbra & tenebris. 147 p 4. 67 p 10.
[190.] 63. In pulchritudine & deformitate: ſimilitudine & dißimilitudine. 150. 153 p 4.
[191.] 64. Perſpicuitas medij immoder ata creat errores in ſingulis uiſibilibus ſpeciebus. In diſtãtia: ſitu: figura: magnitudine: diuiſione: continuatione & numero. 16. 44. 97. 28. 109 p 4.
[192.] 65. In motu: quiete: aſperitate: lenitate: raritate: denſitate: umbra: tenebris: pulchritudine: deformitate: ſimilitudine & dißimilitudine. 138. 141. 144. 147. 150. 153 p 4.
[193.] 66. Tempus immoderatum creat errores in ſingulis uiſibilibus ſpeciebus. In diſtantia: ſitu: figura: magnitudine. 16. 44. 97. 28 p 4.
[194.] 67. In diuiſione: continuatione: numero: quiete & motu. 109. 138 p 4.
[195.] 68. In aſperitate: lenitate: raritate: denſitate: umbra: tenebris: pulchritudine: deformitate: ſimilitudine: dißimilitudine. 141. 144. 147. 150. 153 p 4.
[196.] 69. Imbecillit{as} uiſus creat errores in ſingulis uiſibilibus ſpeciebus. In diſtantia: ſitu: magni-tudine: figura: diuiſione: continuatione: numero. 16. 44. 28. 97. 109 p 4.
[197.] 70. In motu & quiete. 138 p 4.
[198.] 71. In aſperitate: lenitate: raritate: denſitate: umbra: tenebris: pulchritudine: deformitate: ſimilitudine: dißimilitudine. 141. 144. 147. 150. 153 p 4.
[199.] 72. In uiſione errores creantur aliàs quidem à ſingulis uiſionẽ perficientibus: aliàs uerò à plu-ribus ſimul, quorum nullum per ſe errorem crearet. 154 p 4.
[200.] ALHAZEN FILII ALHAYZEN OPTICAE LIBER QVARTVS.
< >
page |< < (143) of 778 > >|
149143OPTICAE LIBER V. ſecet in puncto d: & ducatur linea a d: quæ ſecabit neceſſariò circũlum. Si enim contingeretin
puncto a:
eſſet æquidiſtans b g, & nunquam concurreret cum ea. [Nam ex theſi g a, b a æ-
quantur.
Itaque ſemidiameter à centro ad a ducta, efficiet per 8 p. 10 d 1 angulos cum b g rectos.
Similiter angulus lineæ d a tãgentis & ſemidiametri rectus eſt per 18 p 3:
ergo per 28 p 1 b d, a d eſ-
ſent parallelæ:
quæ tamen concurrunt in puncto d, è fabricatione. ] Secet ergo in puncto h: & du-
catur linea g h.
Palàm [per 22 p 3] cum a b g h ſit quadrangulum intra circulum: a b g, a h g an-
gulos oppoſitos ualere duos rectos:
ſed [per 5 p 1] a g b eſt æqualis angulo a b g, cum reſpiciant
æqualia latera ex hypotheſi.
Erit igitur angulus a h g æqualis angulo d g a: [per 13 p 1] & angu-
lus h a g communis triangulo totali a d g, & partiali a h g:
reſtat ergo [per 32 p 1] ut angulus
h d g ſit æqualis angulo h g a:
& triangulum ſimile triangulo [per 4 p. 1 d 6. ] Quare proportio
d a ad a g, ſicut a g ad a h:
ergo [per 17 p 6] quod fit ex ductu d a in a h, eſt æquale quadrato a g:
Sed [per 15 d 1] d a eſt æqualis t a:
igitur [per 1 ax] eſt æqualis q z: & erit a h æqualis e z: [quia
è prima fabricatione oblongum comprehenſum ſub q z & e z æquatur quadrato a g:
cui æquale o-
ſtenſum eſt oblongum comprehenſum ſub d a & a h:
& d a æquaturipſi q z] & [per 3 ax] d h æqua-
lis q e:
quæ eſt data linea. Et ita eſt propoſitum.
33. À puncto dimidiatæ peripheriæ non medio, ducere lineam rectam: ut ſegmentum ei{us}
conterminum continuatæ diametro, æquetur datæ lineæ rectæ. 130 p 1.
SI uerò a b & a g non ſint æquales: protrahatur [per 31 p 1] à puncto g linea æquidiſtans a b:
quæ ſit g n:
& ſumatur linea, quæcunque ſit: z t: & [per 23 p 1] ſuper punctum z fiat angulus ę-
qualis angulo a g d per lineam z f:
& [per 31 p 1] ducatur à puncto t linea æquidiſtans z f: & ſit
t m:
& [per 23 p 1] ex angulo t z f ſecetur angulus æqualis angulo d g n per lineam z m. Hæc
65[Figure 65]k t o z m u y f c l z66[Figure 66]q d g e a b igitur linea neceſſariò cõcurrit cum
t m:
[per lemma Procli ad 29 p 1]
cum ſit inter æquidiſtantes.
Sit pun-
ctum concurſus m:
reſtat ergo [per
3 ax] angulus m z f æqualis angu-
lo a g n.
Et à puncto t ducatur li-
nea æquidiſtans lineæ z m:
[per 31
p 1] quæ ſit t o:
quæ quidem neceſſa-
riò concurret cum f z:
[per lemma
Procli ad 29 p 1] & ſit concurſus in
puncto k:
& ſumatur [per 12 p 6] li-
nea, cuius proportio ad lineam z t, ſi-
cut b g ad q e lineam datam:
& ſit
i.
Deinde fiat ſuper punctum m ſe-
ctio pyramidalis, quemadmodũ do-
cet Apollonius in libro ſecundo de
pyramidalibus, propoſitiõe quarta:

& ſit u c m:
quæ quidem ſectio non
ſecat lineas k o, k f:
& in hac ſectione
ducatur linea æqualis lineę i:
ſcilicet
m c:
& producatur uſque ad lineas k t, k f: & ſint puncta ſectio num o, l. Igitur, ſicut ibidem [8 th 2
coni conicorum] probatur:
erit o m æqualis c l: & à puncto t ducatur linea æquidiſtans c m: [per
31 p 1,] quæ ſit t f:
& [per 23 p 1] ſuper punctum a fiat angulus æqualis angulo z f t per lineam a n
d.
Palàm, quòd hæc linea concurret cum g d: cum angulus a g n ſit ęqualis f z m angulo: [per con-
cluſionem] & angulus g a n angulo z f t [per fabricationem:
& totus angulus f z t æquatus ſit toti
angulo d g a:
& per 32 p 1 anguli ad z & f ſint minores duobus rectis. Ergo anguli ad g & a ipſis æ-
quales, minores erunt duobus rectis.
Itaque per 11 ax. g d, a d concurrent. ] Igitur a d linea aut tan-
get circulum:
aut ſecabit ipſum. Quoniam ſi non tetigerit, & arcus a b fuerit maior arcu a g: ſeca-
bit arcum a b:
& ſi a b fuerit minor: ſecabit arcum a g. Tangat igitur in puncto a. Cum igitur [per
fabricationem] angulus g a n ſit æqualis angulo z f t, & angulus a g n angulo f z y:
erit [per
32 p 1] tertius tertio æqualis:
& erit triangulum a g n ſimile triangulo z f y. Similiter cum [per
fabricationem] a g d ſit æqualis angulo f z t:
erit [per 32 p 1. 4 p. 1 d 6] triangulum a g d ſimile
triangulo f z t.
Igitur quæ eſt proportio a n ad a g, ea eſt proportio f y ad f z: & quæ eſt propor-
tio a g ad g d, ea eſt f z ad z t.
Quare [per 22 p 5] quæ eſt proportio a n ad g d, ea eſt f y ad
z t.
Verùm cum [per fabricationem] t m ſit æquidiſtans f l, & f t ſit æquidiſtans l m: eſt per
34 p 1] f t æqualis l m.
Quare [per 2 ax] erit æqualis c o: cum [per 8 th 2 conicorum Apol-
lonij] m o ſit æqualis l c:
ſed [per 34 p 1] m o eſt æqualis y t: cum [per fabricationem] ſit ipſt
æquidiſtans, & y m æquidiſtans t o.
Reſtat ergo [per 3 ax] f y æqualis c m: ſed [per fabrica-
tionem] c m eſt æqualis i.
Quare [per 1 ax] f y eſt æqualis i: ſed [per fabricationem] propor-
tio i [id eſt, per 7 p 5 f y] ad z t, ſicut b g ad e q.
Igitur [per 11 p 5] proportio a n ad g d, ſi-
cut b g ad e q.
Verùm angulus g a n eſt æqualis angulo g b a: ſicut probat Euclides in ter-

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index