14970SEPTIMVS.
Deruderatione. # Caput. I,
Primũ ĩcipiã de ruderatiõe, q̃ principia tenet expolitionũ, vti curioſius ſũ-
ma ꝓuidẽtia ſolidatiõis rõ habeat{ur}, Et ſi plano pede erit ruderãdũ, querat{ur}
ſolũ ſi ſit ꝑpetuo ſolidũ & ita exequet̃ & ĩducat{ur} cũ ſtatumine rudus, Si aut
oĩs aut ex parte, cõgeſtitius locus fuerit, fiſtucatiõib{us} cũ magna cura ſolide-
tur, In cõtignatiõib{us} vero diligẽter eſt aĩaduertẽdũ, ne ꝗs paries, ꝗ nõ exeat
ad ſũmũ ſit extruct{us} ſub pauimẽtũ, ſed potius relaxat{us} ſupra ſe pẽdentẽ ha-
beat coaxationẽ, Cũ enĩ ſolidus exit, cõtignatiõibus areſcẽtibus, aut panda
tione ſidentibus, permanente ſtructuræ ſoliditate, dextra ac ſiniſtra ſecun-
dum ſe facit in pauimentis neceſſario rimas, Item danda eſt opera ne comi-
ſceantur axes eſculini quernis, ꝙ querni ſimul humorem perceperũt ſe tor-
quentes rimas faciunt in pauimentis, Sin aũt eſculus non erit, & neceſſitas
coegerit propter inopiam vti quernis, ſic videtur eſſe faciundum vt ſecen-
tur tenuiores, quo minus enim valuerint, eo facilius clauis fixi continebun
tur, Deinde in ſingulis tignis extremis partib{us} axis bini claui figant̃, vti nul
la ex parte poſſint ſe torquẽdo anguli excitare, Nã de cerro, aut fago ſeu
farno, nullus ad vetuſtatem poteſt permanere, coaxatiõibus factis, ſi erit ſi
lex, ſi non palea ſubſternatur, vti materies ab calcis vitiis defendatur, Tunc
inſuꝑ ſtatuminetur ne minore ſaxo ꝗ̃ qui poſſit manũ implere, Statumina
tionibus ĩductis ruderet̃, Rudus ſi nouum erit ad tres partes vna calcis mi-
ſceatur, ſi rediuiuũ fuerit quin ad duũ mixtiones habeãt reſponſum, De-
inde rudus inducat̃, & vectibus ligneis decuriis inductis crebriter pinſatio-
ne ſolidetur, & id non minus pinſum abſolutũ craſſitudine ſit dodrantis, In
ſuper ex teſta nucleus inducatur, mixtionem habens ad tres partes vnã cal
cis, vti ne minore ſit craſſitudine pauimentũ digito℞ ſenũ, Supra nucleum,
ad regulã & libellam exacta pauimenta ſtruãtur, ſiue ſectilibus, ſeu teſſeris,
Cum ea extructa fuerint & faſtigia extructiones habuerint, ita fricẽtur, vti
ſi ſectilia ſint, nulli gradus in ſcutulis,@aut trigonis, aut quadratis, ſeu fauis
extent, Sed coagmento℞ compoſitio planã habeat inter ſe directionem, Si
teſſeris ſtructũ erit, vt eæ omnes angulos habeant æquales nullibi a frica-
tura extantes, Cum enim anguli nõ fuerint oẽs æqualiter plani, nõ erit exa-
cta vt oportet fricatura, Item teſtacea ſpicata tiburtina ſunt diligenter exi-
genda, vt nõ habeant lacunas nec extãtes tumulos, ſed ſint extenta & ad re
gulam perfricata, Super fricaturã (leuigationibus & polituris cum fuerint
perfecta) incernatur marmor, & ſupra loricæ ex calce & arena inducantur,
Sub dio vero maxime idonea faciunda ſunt pauimenta, ꝙ contignationes
humore creſcentes, aut ſiccitate decreſcentes, ſeu pandationibus ſidentes,
mouendo ſe faciunt vitia pauimentis, Præterea gelicidia & pruinæ non pa-
tiuntur ea integra permanere, Ita ſi neceſſitas coegerit, vt minime vitioſa
fiant, ſic erit faciundũ, Cum coaxatum fuerit, ſuper altera coaxatio trãſuer-
ſa ſternatur, clauiſ fixa duplicẽ præbeat contignationi loricationẽ,
ma ꝓuidẽtia ſolidatiõis rõ habeat{ur}, Et ſi plano pede erit ruderãdũ, querat{ur}
ſolũ ſi ſit ꝑpetuo ſolidũ & ita exequet̃ & ĩducat{ur} cũ ſtatumine rudus, Si aut
oĩs aut ex parte, cõgeſtitius locus fuerit, fiſtucatiõib{us} cũ magna cura ſolide-
tur, In cõtignatiõib{us} vero diligẽter eſt aĩaduertẽdũ, ne ꝗs paries, ꝗ nõ exeat
ad ſũmũ ſit extruct{us} ſub pauimẽtũ, ſed potius relaxat{us} ſupra ſe pẽdentẽ ha-
beat coaxationẽ, Cũ enĩ ſolidus exit, cõtignatiõibus areſcẽtibus, aut panda
tione ſidentibus, permanente ſtructuræ ſoliditate, dextra ac ſiniſtra ſecun-
dum ſe facit in pauimentis neceſſario rimas, Item danda eſt opera ne comi-
ſceantur axes eſculini quernis, ꝙ querni ſimul humorem perceperũt ſe tor-
quentes rimas faciunt in pauimentis, Sin aũt eſculus non erit, & neceſſitas
coegerit propter inopiam vti quernis, ſic videtur eſſe faciundum vt ſecen-
tur tenuiores, quo minus enim valuerint, eo facilius clauis fixi continebun
tur, Deinde in ſingulis tignis extremis partib{us} axis bini claui figant̃, vti nul
la ex parte poſſint ſe torquẽdo anguli excitare, Nã de cerro, aut fago ſeu
farno, nullus ad vetuſtatem poteſt permanere, coaxatiõibus factis, ſi erit ſi
lex, ſi non palea ſubſternatur, vti materies ab calcis vitiis defendatur, Tunc
inſuꝑ ſtatuminetur ne minore ſaxo ꝗ̃ qui poſſit manũ implere, Statumina
tionibus ĩductis ruderet̃, Rudus ſi nouum erit ad tres partes vna calcis mi-
ſceatur, ſi rediuiuũ fuerit quin ad duũ mixtiones habeãt reſponſum, De-
inde rudus inducat̃, & vectibus ligneis decuriis inductis crebriter pinſatio-
ne ſolidetur, & id non minus pinſum abſolutũ craſſitudine ſit dodrantis, In
ſuper ex teſta nucleus inducatur, mixtionem habens ad tres partes vnã cal
cis, vti ne minore ſit craſſitudine pauimentũ digito℞ ſenũ, Supra nucleum,
ad regulã & libellam exacta pauimenta ſtruãtur, ſiue ſectilibus, ſeu teſſeris,
Cum ea extructa fuerint & faſtigia extructiones habuerint, ita fricẽtur, vti
ſi ſectilia ſint, nulli gradus in ſcutulis,@aut trigonis, aut quadratis, ſeu fauis
extent, Sed coagmento℞ compoſitio planã habeat inter ſe directionem, Si
teſſeris ſtructũ erit, vt eæ omnes angulos habeant æquales nullibi a frica-
tura extantes, Cum enim anguli nõ fuerint oẽs æqualiter plani, nõ erit exa-
cta vt oportet fricatura, Item teſtacea ſpicata tiburtina ſunt diligenter exi-
genda, vt nõ habeant lacunas nec extãtes tumulos, ſed ſint extenta & ad re
gulam perfricata, Super fricaturã (leuigationibus & polituris cum fuerint
perfecta) incernatur marmor, & ſupra loricæ ex calce & arena inducantur,
Sub dio vero maxime idonea faciunda ſunt pauimenta, ꝙ contignationes
humore creſcentes, aut ſiccitate decreſcentes, ſeu pandationibus ſidentes,
mouendo ſe faciunt vitia pauimentis, Præterea gelicidia & pruinæ non pa-
tiuntur ea integra permanere, Ita ſi neceſſitas coegerit, vt minime vitioſa
fiant, ſic erit faciundũ, Cum coaxatum fuerit, ſuper altera coaxatio trãſuer-
ſa ſternatur, clauiſ fixa duplicẽ præbeat contignationi loricationẽ,