Casati, Paolo, De igne dissertationes physicae, 1686

Table of handwritten notes

< >
< >
page |< < (139) of 672 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div18" type="section" level="1" n="15">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s4229" xml:space="preserve">
              <pb o="139" file="0151" n="151" rhead="De Calore."/>
            num, aut plumbum; </s>
            <s xml:id="echoid-s4230" xml:space="preserve">particulæ enim metallicæ in vaporem ſolu-
              <lb/>
            tæ particulis Mercurij penitus commiſtæ, dum ceſſante calore
              <lb/>
            extrinſecùs aſſumpto redeunt ad ingenitum frigus, complicantur,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s4231" xml:space="preserve">natiuam duritiem ſibi reparant, permiſtas Mercurij particulas
              <lb/>
            cohibent, ne fluant. </s>
            <s xml:id="echoid-s4232" xml:space="preserve">Cum itaque naturæ omnes ſimplices, ſint
              <lb/>
            aut calidæ, aut frigidæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4233" xml:space="preserve">pro diuerſâ earum ſpecie varijs ſint
              <lb/>
            præditæ magnitudinibus & </s>
            <s xml:id="echoid-s4234" xml:space="preserve">figuris, aliæ præ alijs ad ſe validiùs & </s>
            <s xml:id="echoid-s4235" xml:space="preserve">
              <lb/>
            celeriùs agitandum aptæ ſunt tum mobilitate ſuâ, tum figurâ & </s>
            <s xml:id="echoid-s4236" xml:space="preserve">
              <lb/>
            mole minus impedimenti inueniente à particulis, in quas incur-
              <lb/>
            runt, prout calidiores cenſentur: </s>
            <s xml:id="echoid-s4237" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s4238" xml:space="preserve">viciſſim prout frigidiores
              <lb/>
            ſunt, aliæ præ alijs ſe difficiliores præbent, vt igniculorum im-
              <lb/>
            pulſu diſtorqueantur, atque ſi multâ vi impetitæ fuerint, ſe
              <lb/>
            poſtmodum validiùs reſtituunt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4239" xml:space="preserve">quamproximè priorem figu-
              <lb/>
            ram recipientes intercludunt ſpiritum, quem arctè conſtringunt
              <lb/>
            incluſum, ne auolet. </s>
            <s xml:id="echoid-s4240" xml:space="preserve">Quemadmodum ſi ferream lamellam in
              <lb/>
            circulum (non tamen ferruminatis extremitatibus) contortam, in
              <lb/>
            chalybem temperaueris, tum illi ex cupreis filis paulo craſſiorem
              <lb/>
            faſciculum celeriter intruſeris, illa quidem aliquantulum dilata-
              <lb/>
            tur recedentibus à ſe inuicem extremitatibus, ſed ingeſta fila ar-
              <lb/>
            ctè complectitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s4241" xml:space="preserve">Quoniam verò initio Naturæ huiuſmodi calidę
              <lb/>
            cum frigidis complicatæ adhuc luctantur, atque ab alijs ignicu-
              <lb/>
            lis pelluntur & </s>
            <s xml:id="echoid-s4242" xml:space="preserve">agitantur, in ſimiles alias calidorum & </s>
            <s xml:id="echoid-s4243" xml:space="preserve">frigidorum
              <lb/>
            complexiones incurrunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s4244" xml:space="preserve">ex quo impulſu, conflictu, ac tritu
              <lb/>
            in tenuiores particulas comminutæ exquiſitiùs permiſcentur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s4245" xml:space="preserve">
              <lb/>
            in vnam naturam temperantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s4246" xml:space="preserve">Porrò vbi in molem ſatis conſpi-
              <lb/>
            cuam, vt ſenſu tactûs percipi queat, coaluerint naturæ illæ per-
              <lb/>
            miſtæ, tum calorem, tum frigus habent inſitum, quo carere
              <lb/>
            non poſſunt, quin tota compages, pereunte ſpecie, diſſolua-
              <lb/>
            tur: </s>
            <s xml:id="echoid-s4247" xml:space="preserve">Sed & </s>
            <s xml:id="echoid-s4248" xml:space="preserve">præterea igniculos atque frigidos halitus continent,
              <lb/>
            quos ad rerum viciſſitudines ex Naturæ inſtituto efficiendas pro re
              <lb/>
            natâ expirent, prout illi aut ſponte ſuâ agitati erumpunt, aut
              <lb/>
            extrinſecùs excitati euocantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s4249" xml:space="preserve">Ab harum aut illarum expiratio-
              <lb/>
            num copiâ, quatenus ex contactu ſenſum mouere poſſunt, ca-
              <lb/>
            lidi aut Frigidi nomen inuenerunt corpora. </s>
            <s xml:id="echoid-s4250" xml:space="preserve">Hinc ſi duæ manus,
              <lb/>
            altera calida, gelida altera, idem corpus tepidum contingant,
              <lb/>
            illi frigidum, huic calidum apparet; </s>
            <s xml:id="echoid-s4251" xml:space="preserve">cum enim ex tepido cor-
              <lb/>
            pore erumpant vnâ cum frigidis expirationibus languidiores & </s>
            <s xml:id="echoid-s4252" xml:space="preserve">
              <lb/>
            pauciores igniculi non admodum agitati, non valent </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>