Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
151 131
152 132
153 133
154 134
155 135
156 136
157 137
158 138
159 139
160 140
161 141
162 142
163 143
164 144
165 145
166 146
167 147
168 148
169 149
170 150
171 151
172 152
173 153
174 154
175 155
176 156
177 157
178 158
179 159
180 160
< >
page |< < (131) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div426" type="section" level="1" n="138">
          <pb o="131" file="0151" n="151" rhead="LIBER PRIMVS."/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8164" xml:space="preserve">SED inter omnes modos fortaſſe commodiſſimus hic erit. </s>
            <s xml:id="echoid-s8165" xml:space="preserve">Quoniam in prioribus quinque
              <lb/>
            figuris ad initiũ huius propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s8166" xml:space="preserve">poſitis eſt, vt k M, ſinus totus in parallelo Solis ad K R, ita K λ, me-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0151-01" xlink:href="note-0151-01a" xml:space="preserve">2. vel 4. ſexti</note>
            dietas rectę compoſitę ex ſinu altitudinis meridianę, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8167" xml:space="preserve">ſinu depreſſionis meridianæ ad
              <emph style="sc">K</emph>
            T: </s>
            <s xml:id="echoid-s8168" xml:space="preserve">Et
              <lb/>
            vt k R, ad R S, differentiam inter K S, ſinum verſum arcus ſemidiurni, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8169" xml:space="preserve">K R, ſinum verſum di-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0151-02" xlink:href="note-0151-02a" xml:space="preserve">2. ſexti.</note>
            ſtantię Solis à meridie, ita K T, ad T N, ſinum rectum altitudinis Solis; </s>
            <s xml:id="echoid-s8170" xml:space="preserve">Erit ex æquo, vt
              <emph style="sc">K</emph>
            M, ſinus
              <lb/>
            totus in parallelo Solis ad R S, differentiam inter ſinum verſum arcus ſemidiurni, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8171" xml:space="preserve">ſinũ verſum
              <lb/>
            diſtantię Solis à meridie, ita K λ, medietas rectę compoſitę ex ſinu altitudinis meridianæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8172" xml:space="preserve">ſinu
              <lb/>
            depreſſionis meridianę ad T N, ſinum rectum altitudinis Solis. </s>
            <s xml:id="echoid-s8173" xml:space="preserve">Quapropter ſi fiat, vt ſinus totus
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0151-03" xlink:href="note-0151-03a" xml:space="preserve">Altitudo Solis
                <lb/>
              quo pacto ex ho
                <lb/>
              ra aliter inue-
                <lb/>
              nienda.</note>
            ad differentiam inter ſinum verſum arcus ſemidiurni, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8174" xml:space="preserve">ſinum verſum diſtantiæ Solis à meridie,
              <lb/>
            ita medietas rectæ compoſitę ex ſinu altitudinis meridianę, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8175" xml:space="preserve">ſinu depreſſionis meridianę, ad
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0151-04" xlink:href="note-0151-04a" xml:space="preserve">10</note>
            aliud, inuentus erit ſinus rectus altitudinis Solis, qui inquiritur; </s>
            <s xml:id="echoid-s8176" xml:space="preserve">atque adeo altitudo ipſa no-
              <lb/>
            ta euadet.</s>
            <s xml:id="echoid-s8177" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8178" xml:space="preserve">QVOD ſi viciſſim fiat, vt K λ, medietas prędicta ad T N, ſinum altitudinis Solis, ita
              <emph style="sc">K</emph>
            M, ſinus
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0151-05" xlink:href="note-0151-05a" xml:space="preserve">Quomodo ho-
                <lb/>
              ra ex altitudine
                <lb/>
              Solis ſupputan
                <lb/>
              da ſit aliter ꝗ̃
                <lb/>
              ſupra traditum
                <lb/>
              eſt.</note>
            totus ad aliud, inuenietur R S, differentia inter ſinum verſum arcus ſemidiurni, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8179" xml:space="preserve">ſinum verſum
              <lb/>
            diſtantię Solis à meridie; </s>
            <s xml:id="echoid-s8180" xml:space="preserve">qua differentia ſublata à ſinu verſo arcus ſemidiurni, reliquus erit k R,
              <lb/>
            ſinus verſus diſtantię Solis à meridie, &</s>
            <s xml:id="echoid-s8181" xml:space="preserve">c.</s>
            <s xml:id="echoid-s8182" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8183" xml:space="preserve">AVT certe hoc modo (qui mihi magis probatur) idem negotium conficiemus. </s>
            <s xml:id="echoid-s8184" xml:space="preserve">Quoniam eſt
              <lb/>
            vt K M, ſinus totus in parallelo Solis, ad K R, ſinum verſum diſtantię Solis à meridie, ita K λ, me-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0151-06" xlink:href="note-0151-06a" xml:space="preserve">2. vel 4. ſexti</note>
            dietas rectę compoſitę ex ſinu altitudinis meridianę, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8185" xml:space="preserve">ſinu depreſſionis meridianę ad K T, diffe-
              <lb/>
            rentiam inter k N, ſinum altitudinis meridianæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8186" xml:space="preserve">T N, ſinum altitudinis Solis tempore obſerua-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0151-07" xlink:href="note-0151-07a" xml:space="preserve">20</note>
            tionis: </s>
            <s xml:id="echoid-s8187" xml:space="preserve">Si fiat vt ſinus totus ad ſinum verſum diſtantię Solis à meridie, ita medietas rectæ compo-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0151-08" xlink:href="note-0151-08a" xml:space="preserve">Altitudo Solis
                <lb/>
              qua ratione ex
                <lb/>
              hora aliter inue
                <lb/>
              nienda.</note>
            ſitę ex ſinu altitudinis meridianę, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8188" xml:space="preserve">ſinu depreſſionis meridianæ ad aliud, reperietur numerus
              <lb/>
            rectę k T, qui ex ſinu altitudinis meridianæ detractus relinquet ſinum altitudinis Solis.</s>
            <s xml:id="echoid-s8189" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8190" xml:space="preserve">ITEM, ſi viciſſim fiat, vt k λ, medietas prædicta ad K T, differentiam inter ſinum altitudinis
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0151-09" xlink:href="note-0151-09a" xml:space="preserve">Hora qua ratio
                <lb/>
              ne aliter ex alti
                <lb/>
              tudine Solis nu
                <lb/>
              meranda.</note>
            meridianę, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8191" xml:space="preserve">ſinum altitudinis Solis, quę nota ponitur, ita k M, ſinus totus ad aliud, cognitus erit
              <lb/>
            K R, ſinus verſus diſtantiæ Solis à meridie, &</s>
            <s xml:id="echoid-s8192" xml:space="preserve">c.</s>
            <s xml:id="echoid-s8193" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8194" xml:space="preserve">HIC modus poſtremus latiſſime patet. </s>
            <s xml:id="echoid-s8195" xml:space="preserve">Pertinet enim etiam ad illum parallelum Solis, qui
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0151-10" xlink:href="note-0151-10a" xml:space="preserve">Quis modus
                <lb/>
              inuenieudæ al-
                <lb/>
              titudinis Solis
                <lb/>
              ſit præſtantior.</note>
            vel Horizontem tangit, vel totus ſupra eundem extat, vt ad finem ſcholij huius propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s8196" xml:space="preserve">dicemus.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8197" xml:space="preserve">Adde quòd conuenit non ſolum in Horizontem, ſed in alia etiã omnia plana, quæ vel recta ſint ad
              <lb/>
            Horizontem, vel inclinata, vt ex propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s8198" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s8199" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s8200" xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:id="echoid-s8201" xml:space="preserve">perſpicuum erit. </s>
            <s xml:id="echoid-s8202" xml:space="preserve">Ibi enim eadem hac rationealti-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0151-11" xlink:href="note-0151-11a" xml:space="preserve">30</note>
            iudinem Solis ſupra quodcunque planum ex data hora inueſtigabimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s8203" xml:space="preserve">Quare præ cæter is omni-
              <lb/>
            bus modus hic memorię commendandus erit.</s>
            <s xml:id="echoid-s8204" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8205" xml:space="preserve">LIBET iam per triangula ſphęrica idem hoc problema explicare. </s>
            <s xml:id="echoid-s8206" xml:space="preserve">Sit ergo Horizon ABCD;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8207" xml:space="preserve">
              <note position="right" xlink:label="note-0151-12" xlink:href="note-0151-12a" xml:space="preserve">Altitudo Solis
                <lb/>
              qua uia ex co-
                <lb/>
              gn@a hora per
                <lb/>
              triangula ſphæ-
                <lb/>
              rica ſit explotã-
                <lb/>
              da, Sole in quo-
                <lb/>
              cunque pa@all@
                <lb/>
              lo exiſtente.</note>
            Meridianus B E D; </s>
            <s xml:id="echoid-s8208" xml:space="preserve">Aequator AFC; </s>
            <s xml:id="echoid-s8209" xml:space="preserve">Verticalis A E C; </s>
            <s xml:id="echoid-s8210" xml:space="preserve">parallelus Solis ſiue borealis, ſiue auſtralis
              <lb/>
            G H I, ita vt borealis Verticalem ſecet in K; </s>
            <s xml:id="echoid-s8211" xml:space="preserve">quod quidem contingit, quando arcus F H, declina-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0151-01" xlink:href="fig-0151-01a" number="110">
                <image file="0151-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0151-01"/>
              </figure>
              <note position="left" xlink:label="note-0151-13" xlink:href="note-0151-13a" xml:space="preserve">40</note>
            tionis parallelli minor fuerit arcu E F, altitudinis poli, qui inter verticem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8212" xml:space="preserve">Aequatorem interpo
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0151-14" xlink:href="note-0151-14a" xml:space="preserve">50</note>
            nitur; </s>
            <s xml:id="echoid-s8213" xml:space="preserve">ponaturq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s8214" xml:space="preserve">Sol in puncto L, ſui paralleli, ita vt H L, ſit diſtantia Solis à meridie, cui ſimilis
              <lb/>
            erit arcus Aequatoris F M, per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s8215" xml:space="preserve">10. </s>
            <s xml:id="echoid-s8216" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s8217" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s8218" xml:space="preserve">Theodoſii, quem aufert circulus declinationis ex
              <lb/>
            polo N, per centrum Solis L, ductus. </s>
            <s xml:id="echoid-s8219" xml:space="preserve">Ex vertice E, per Solem L, deſcendat Verticalis E L O, ita vt
              <lb/>
            arcus altitudinis Solis ſit L O, quem inueſtigare oportet, ſi diſtantia Solis à meridie ex hora data
              <lb/>
            cognita ſit, vt prior pars problematis pręcipit. </s>
            <s xml:id="echoid-s8220" xml:space="preserve">Deſcribatur alius circulus maximus per A, polum
              <lb/>
            Meridiani, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8221" xml:space="preserve">per Solem in L, conſtitutum, ſecans Meridianum in P.</s>
            <s xml:id="echoid-s8222" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8223" xml:space="preserve">QVONIAM igitur in triangulo ſphęrico A L M, priorum quatuor figurarum, angulus M,
              <lb/>
            rectus eſt, per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s8224" xml:space="preserve">15. </s>
            <s xml:id="echoid-s8225" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s8226" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s8227" xml:space="preserve">Theodoſii, cum circulus maximus N M, per N, polum Aequatoris
              <lb/>
            A F C, ductus ſit; </s>
            <s xml:id="echoid-s8228" xml:space="preserve">erit per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s8229" xml:space="preserve">19. </s>
            <s xml:id="echoid-s8230" xml:space="preserve">lib: </s>
            <s xml:id="echoid-s8231" xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:id="echoid-s8232" xml:space="preserve">Ioan. </s>
            <s xml:id="echoid-s8233" xml:space="preserve">Regiom. </s>
            <s xml:id="echoid-s8234" xml:space="preserve">de triangulis, uel per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s8235" xml:space="preserve">15. </s>
            <s xml:id="echoid-s8236" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s8237" xml:space="preserve">1.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8238" xml:space="preserve">Gebri, uel per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s8239" xml:space="preserve">43. </s>
            <s xml:id="echoid-s8240" xml:space="preserve">noſtrorum triangulorum ſphęricorum, ut ſinus complementiarcus
              <lb/>
            A M, hoc eſt, ut ſinus diſtantię Solis à meridie (eſt enim F M, diſtantia Solis à meridie, </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>