Musschenbroek, Petrus van, Physicae experimentales, et geometricae de magnete, tuborum capillarium vitreorumque speculorum attractione, magnitudine terrae, cohaerentia corporum firmorum dissertationes: ut et ephemerides meteorologicae ultraiectinae

Table of figures

< >
< >
page |< < (138) of 795 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div103" type="section" level="1" n="103">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3372" xml:space="preserve">
              <pb o="138" file="0152" n="152" rhead="DISSERTATIO"/>
            pinnæ, ut liberius citiuſque moveretur; </s>
            <s xml:id="echoid-s3373" xml:space="preserve">deinde deliberatum fuit,
              <lb/>
            an non poſſet inſervire Nautis, ut hi, cælo nubibus obducto atris, nec
              <lb/>
            Sole, nec ſideribus fulgentibus, cognoſcerent Boream Auſtrumque,
              <lb/>
            ſicque tutum dirigerent per æquora curſum: </s>
            <s xml:id="echoid-s3374" xml:space="preserve">Acûs, ſolummodo impo-
              <lb/>
            ſitæ pinnæ, obſervati defectus, ex navis orti concuſſibus, dederunt ori-
              <lb/>
            ginem Compaſſo marino, atque ita gradatim hoc inventum perfectum
              <lb/>
            videtur, id callidiſſime conjectante Walliſio in Philoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3375" xml:space="preserve">Tranſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3376" xml:space="preserve">N°. </s>
            <s xml:id="echoid-s3377" xml:space="preserve">278.</s>
            <s xml:id="echoid-s3378" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3379" xml:space="preserve">Uſus Compaſſi maritimus primum innotuiſſe videtur Gallis, ma-
              <lb/>
            ris Mediterranei accolis: </s>
            <s xml:id="echoid-s3380" xml:space="preserve">Quiſnam vero primus in navi, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3381" xml:space="preserve">quo
              <lb/>
            tempore, uſus fuerit Compaſſo, non conſtat: </s>
            <s xml:id="echoid-s3382" xml:space="preserve">innotuit ante annum
              <lb/>
            1180 poſt Chr. </s>
            <s xml:id="echoid-s3383" xml:space="preserve">Nat. </s>
            <s xml:id="echoid-s3384" xml:space="preserve">Quia tum vixit ſcripſitque Poëta, Gallus,
              <lb/>
            Gujotus Provineus, qui Compaſſum vocavit Marinettam, artifici-
              <lb/>
            um non decipiens; </s>
            <s xml:id="echoid-s3385" xml:space="preserve">cujus carmina ita ſonant. </s>
            <s xml:id="echoid-s3386" xml:space="preserve">Icolle eſtoile ne ſe
              <lb/>
            muet, Vn art font, qui montir ne peut, Par vertu de la Mari-
              <lb/>
            nette, Vne Pierre laide, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3387" xml:space="preserve">noirette, Ou li fer volontiers ſejoint:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3388" xml:space="preserve">Quæ reperiri poſſunt in Fauchet, Les Antiquités de la France; </s>
            <s xml:id="echoid-s3389" xml:space="preserve">
              <lb/>
            aut apud Perrault, Parallele des Anciens & </s>
            <s xml:id="echoid-s3390" xml:space="preserve">Modernes Tom. </s>
            <s xml:id="echoid-s3391" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s3392" xml:space="preserve">tum
              <lb/>
            apud Gaſſendum in Lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s3393" xml:space="preserve">X. </s>
            <s xml:id="echoid-s3394" xml:space="preserve">Diog. </s>
            <s xml:id="echoid-s3395" xml:space="preserve">Laërtii Tom. </s>
            <s xml:id="echoid-s3396" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s3397" xml:space="preserve">p. </s>
            <s xml:id="echoid-s3398" xml:space="preserve">193. </s>
            <s xml:id="echoid-s3399" xml:space="preserve">qui & </s>
            <s xml:id="echoid-s3400" xml:space="preserve">
              <lb/>
            addit hoc argumentum, ut inventum Gallorum eſſe demonſtret: </s>
            <s xml:id="echoid-s3401" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Acum Nauticam Lilio donari, quod regni Galliarum eſt inſigne. </s>
            <s xml:id="echoid-s3402" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Proſerpſit hoc inventum pedetentim juxta littora Maris Mediterra-
              <lb/>
            nei, atque ita pervenit ad Venetos, apud quos primum adhibitum
              <lb/>
            fuit a Paulo Veneto, cui idcirco gloria inventi Anno 1260 adſcri-
              <lb/>
            bitur: </s>
            <s xml:id="echoid-s3403" xml:space="preserve">tum etiam ad urbem Amalphim in Regno Neapolitano dela-
              <lb/>
            tum eſt, in qua primo a Johanne Goya, circa annum 1300 in uſum
              <lb/>
            vocatus fuit Compaſſus, unde verſiculus,</s>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3404" xml:space="preserve">Prima dedit Nautis uſum Magnetis Amalphis.</s>
            <s xml:id="echoid-s3405" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3406" xml:space="preserve">Hiſce binis a ſuis popularibus attributa fuit inventi gloria; </s>
            <s xml:id="echoid-s3407" xml:space="preserve">procul
              <lb/>
            dubio tantum, quia primi inter ſuos fuerunt, qui Compaſſo uſi ſunt,
              <lb/>
            etiamſi diu ante Gallis innotuerit.</s>
            <s xml:id="echoid-s3408" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div104" type="section" level="1" n="104">
          <head xml:id="echoid-head113" xml:space="preserve">EXPERIMENTUM LXXXII.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3409" xml:space="preserve">Si Magnes parvæ impoſitus Cymbæ ligneæ, ne ſub Aqua ſubmer-
              <lb/>
            gatur, axim gerat perpendicularem ad horizontem, natetque in vaſe
              <lb/>
            amplo, eandem ſemper faciem convertet ad plagam Boream, aliam-
              <lb/>
            que ad Auſtralem.</s>
            <s xml:id="echoid-s3410" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>