Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of Notes

< >
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
< >
page |< < (103) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="103" file="0155" n="155" rhead="PARS SECUNDA."/>
            libuerit: </s>
            <s xml:space="preserve">poterunt hæc ipſa diſcrimina haberi ad ſenſum per
              <lb/>
            tractus continuos aliis modis multo adhuc pluribus, immo et-
              <lb/>
            iam pluribus in immenſum, ubi non duo tantummodo pun-
              <lb/>
            cta, ſed immenſus eorum numerus conſtituat maſſulas, quæ in
              <lb/>
            ſe agant, & </s>
            <s xml:space="preserve">ut in hoc ſimpliciſſimo exemplo deprompto e ſo-
              <lb/>
            lo trium punctorum ſyſtemate, multo magis in ſyſtematis ma-
              <lb/>
            gis compoſitis, & </s>
            <s xml:space="preserve">plures idcirco variationes admittentibus, in
              <lb/>
            eadem centrorum diſtantia, pro ſola varia poſitione punctorum
              <lb/>
            componentium maſſulas ipſas vel a ſe mutuo repelli, vel ſe
              <lb/>
            mutuo attrahere, vel nihil ad ſenſum agere in ſe invicem.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Quod ſi ita res habet, nihil jam mirum accidet, quod quæ-
              <lb/>
            dam ſubſtantiæ inter ſe commixtæ ingentem acquirant inte-
              <lb/>
            ſtinarum partium motum per efferveſcentiam, & </s>
            <s xml:space="preserve">fermentatio-
              <lb/>
            nem, quæ deinde ceſſet, particulis poſt novam commixtionem
              <lb/>
            reſpective quieſcentibus; </s>
            <s xml:space="preserve">quod ex eodem cibo alia per ſecre-
              <lb/>
            tionem repellantur, alia in ſuccum nutrititium convertantur,
              <lb/>
            ex quo ad eandem præterfluente diſtantiam alia aliis partibus
              <lb/>
            ſolidis adhæreant, & </s>
            <s xml:space="preserve">per alias valvulas transmittantur, aliis li-
              <lb/>
            bere progredientibus. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed adhuc multa ſuperſunt notatu di-
              <lb/>
            gniſſima, quæ pertinent ad ipſum etiam adeo ſimplex trium
              <lb/>
            punctorum ſyſtema.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">223. </s>
            <s xml:space="preserve">Jaceant in figura 31 tria puncta ADB in directum:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">
              <note position="right" xlink:label="note-0155-01" xlink:href="note-0155-01a" xml:space="preserve">Alius caſus vis
                <lb/>
              nullius trium
                <lb/>
              punctorum po-
                <lb/>
              ſitorum in dire-
                <lb/>
              ctum ex diſtan-
                <lb/>
              tiis limitum:
                <lb/>
              tres alii in quo-
                <lb/>
              rum binis vis
                <lb/>
              nulla ex eliſione
                <lb/>
              contrariarum.</note>
            ea poterunt reſpective quieſcere, ſi omnibus mutuis viribus
              <lb/>
            careant, quod fieret, ſi tres diſtantiæ AD, DB, AB omnes
              <lb/>
            eſſent diſtantiæ limitum; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed poteſt haberi etiam quies reſpe-
              <lb/>
            ctiva per eliſionem contrariarum virium. </s>
            <s xml:space="preserve">Porro virium mu-
              <lb/>
            tuarum caſus diverſi tres eſſe poterunt: </s>
            <s xml:space="preserve">vel enim punctum
              <lb/>
            medium D ab utroque extremorum A, B attrahitur, vel ab
              <lb/>
            utroque repellitur, vel ab altero attrahitur, ab altero repelli-
              <lb/>
            tur. </s>
            <s xml:space="preserve">In hoc poſtremo caſu, patet, non haberi quietem re-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0155-02" xlink:href="note-0155-02a" xml:space="preserve">Fig. 31.</note>
            ſpectivam; </s>
            <s xml:space="preserve">cum debeat punctum medium moveri verſus extre-
              <lb/>
            mum attrahens recedendo ſimul ab altero extremo repellente.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">In reliquis binis caſibus poterit utique res haberi: </s>
            <s xml:space="preserve">nam vires
              <lb/>
            attractivæ, vel repulſivæ, quas habet medium punctum, poſ-
              <lb/>
            ſunt eſſe æquales; </s>
            <s xml:space="preserve">tum autem extrema puncta debebunt itidem
              <lb/>
            attrahi a medio in primo caſu, repelli in ſecundo; </s>
            <s xml:space="preserve">quæ ſi ſe
              <lb/>
            invicem e contrario æque repellant in caſu primo, attrahant
              <lb/>
            in ſecundo; </s>
            <s xml:space="preserve">poterunt mutuæ vires elidi omnes.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">224. </s>
            <s xml:space="preserve">Adhuc autem ingens eſt diſcrimen inter hoſce binos
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0155-03" xlink:href="note-0155-03a" xml:space="preserve">Ineorum al-
                <lb/>
              tero niſus ad re-
                <lb/>
              cuperandam po-
                <lb/>
              ſitionem, in al-
                <lb/>
              tero ad magis ab
                <lb/>
              ea recedendum,
                <lb/>
              ſi incipiant in-
                <lb/>
              de removeri.</note>
            caſus. </s>
            <s xml:space="preserve">Si nimirum puncta illa a directione rectæ lineæ quid-
              <lb/>
            quam removeantur, ut nimirum medium punctum D diſtet
              <lb/>
            jam non nihil a recta A B, delatum in C, in ſecundo caſu
              <lb/>
            adhuc magis ſponte recedet inde, & </s>
            <s xml:space="preserve">in primo accedet iterum;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">vel ſi vi aliqua externa urgeatur, conabitur recuperare poſitio-
              <lb/>
            nem priorem, & </s>
            <s xml:space="preserve">ipſi urgenti vi reſiſtet. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam binæ repulſio-
              <lb/>
            nes C M, CN adhuc habebuntur in ſecundo caſu in ipſo pri-
              <lb/>
            mo receſſu a D (licet eæ mutatis jam ſatis diſtantiis B D,
              <lb/>
            AD in BC, AC, evadere poſſint attractiones) & </s>
            <s xml:space="preserve">vim </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>