157137DE ARCHITEC. LIB. IIII.
alijs in lacu calcantib{us}, defluente in hydri{as} tres musto, pictur{as} vidim{us}.
Veronæ
ſimiliter in theatro, & duob{us} veteris ſtructuræ fornicib{us}, Arimini in vno tem-
plo Dioſcurorum, hoc eſt Castoris & Pollucis, Neapoli, quod D. Paulo nunc dicatum:
tota denique Italia, & vbi non? Verecundi{us}, qui extruxit M. Agrippæ Pantheon
templum Romæ, & ſornicem Beneuenti, vbi ſi tænia ſub mutulis eſt, at certè non
ſecta in denticulos. Vt colligere hinc poßis, non continuò cum plauſu excipienda eſſe
quæcunque, quam vultis magno antè tempore conſtructa. Iudicium ſanè adhiben-
dum, & ea demum in operib{us} imitanda, quæ à natura rerum non vſquequaque
ſint abhorrentia. Id quod & optat & queritur non fieri Vitruui{us} lib. VII. cap. V.
ſimiliter in theatro, & duob{us} veteris ſtructuræ fornicib{us}, Arimini in vno tem-
plo Dioſcurorum, hoc eſt Castoris & Pollucis, Neapoli, quod D. Paulo nunc dicatum:
tota denique Italia, & vbi non? Verecundi{us}, qui extruxit M. Agrippæ Pantheon
templum Romæ, & ſornicem Beneuenti, vbi ſi tænia ſub mutulis eſt, at certè non
ſecta in denticulos. Vt colligere hinc poßis, non continuò cum plauſu excipienda eſſe
quæcunque, quam vultis magno antè tempore conſtructa. Iudicium ſanè adhiben-
dum, & ea demum in operib{us} imitanda, quæ à natura rerum non vſquequaque
ſint abhorrentia. Id quod & optat & queritur non fieri Vitruui{us} lib. VII. cap. V.
Neque ínſtítuerunt ín faſtígíj́s dentículos fierí.
] Locum hunc in
cunctis exemplarib{us} mancum decurtatum\’ inueni, mihi autem videtur poſſe vi-
tium curari hoc modo, Neque inſtituerunt in fastigijs mutulos, aut denticulos fieri.
Subiungit enim, ideò quod nec canterij, nec aſſeres, & c. Mutulos verò in fastigio-
rum frontib{us} vide{as} in pronao Panthei, & turri ſemeſa montis Quirinalis, quam
Blond{us} falsò Mecœnatis credidit, fuit enim in exquilijs: Cæteri ferè templi Solis
partem fuiſſe existimant, aut portam, qua in campum Martium deſcendebatur, qua
in re nolim vllum iudicium meum interponere, fides ſit penes autores ipſos. Nun-
quam enim mibi placuit audaculorum quorundam ratio, quib{us} nihil eſt tam ob-
ſcurum, tam\’ abſtruſum, & procul ab hominum memoria poſitum, quod non fiat
clarum, apertum, & cognitum. Nimium credulis ingenijs & diſcendi cupidiori-
b{us} rogati vltróue præstigijs & offucijs imponunt, mentiuntur effoſſa marmora, at-
que adeò inſcript{as} vrn{as}, quæ nuſquam fuerint, imò quæ nec per ſomnium qui-
dem viderint. Temerarium hominum gen{us}, nihil enim graui{us} dicam, & quouis
modo coërcendum. Sed vt ad rem redeam, Veronæ etiam in fornicib{us} duob{us}, Ari-
mini item in vetusto vno idem inueni{as}.
cunctis exemplarib{us} mancum decurtatum\’ inueni, mihi autem videtur poſſe vi-
tium curari hoc modo, Neque inſtituerunt in fastigijs mutulos, aut denticulos fieri.
Subiungit enim, ideò quod nec canterij, nec aſſeres, & c. Mutulos verò in fastigio-
rum frontib{us} vide{as} in pronao Panthei, & turri ſemeſa montis Quirinalis, quam
Blond{us} falsò Mecœnatis credidit, fuit enim in exquilijs: Cæteri ferè templi Solis
partem fuiſſe existimant, aut portam, qua in campum Martium deſcendebatur, qua
in re nolim vllum iudicium meum interponere, fides ſit penes autores ipſos. Nun-
quam enim mibi placuit audaculorum quorundam ratio, quib{us} nihil eſt tam ob-
ſcurum, tam\’ abſtruſum, & procul ab hominum memoria poſitum, quod non fiat
clarum, apertum, & cognitum. Nimium credulis ingenijs & diſcendi cupidiori-
b{us} rogati vltróue præstigijs & offucijs imponunt, mentiuntur effoſſa marmora, at-
que adeò inſcript{as} vrn{as}, quæ nuſquam fuerint, imò quæ nec per ſomnium qui-
dem viderint. Temerarium hominum gen{us}, nihil enim graui{us} dicam, & quouis
modo coërcendum. Sed vt ad rem redeam, Veronæ etiam in fornicib{us} duob{us}, Ari-
mini item in vetusto vno idem inueni{as}.
De ratione Dorica. # CAP. # III.
Nonnvlli antiqui Architecti negauerunt Dori-
co genere ædes ſacras oportere fieri, quod mendoſæ &
inconuenientes in his ſymmetriæ conficiebantur. Ita-
que negauit Tarcheſius, item Pytheus, non minus Her
mogenes. Nam is, cum paratam habuiſſet marmoris
copiam, in Doricæ ædis perfectionem commutauit, &
ex eadem copia eam Ionicam Libero patri fecit. Sed tamen, non quòd
inuenuſta eſt ſpecies, aut genus, aut formæ dignitas: ſed quòd impedita
eſt diſtributio, & incommoda in opere triglyphorum & lacunariorum
diſtributione. Nanque neceſſe eſt triglyphos conſtitui contra medios
tetrantes columnarum, metopasq́; , quæ inter triglyphos fient, æquè lon-
gas eſſe, quàm altas: contraq́; in angulares columnas triglyphi in extre-
mis partibus conſtituuntur, & non contra medios tetrantes. Ita metopæ,
quæ proximè ad angulares triglyphos fiunt, non exeunt quadratæ, ſed
oblongiores triglyphis dimidia latitudine. At qui metopas æquales
co genere ædes ſacras oportere fieri, quod mendoſæ &
inconuenientes in his ſymmetriæ conficiebantur. Ita-
que negauit Tarcheſius, item Pytheus, non minus Her
mogenes. Nam is, cum paratam habuiſſet marmoris
copiam, in Doricæ ædis perfectionem commutauit, &
ex eadem copia eam Ionicam Libero patri fecit. Sed tamen, non quòd
inuenuſta eſt ſpecies, aut genus, aut formæ dignitas: ſed quòd impedita
eſt diſtributio, & incommoda in opere triglyphorum & lacunariorum
diſtributione. Nanque neceſſe eſt triglyphos conſtitui contra medios
tetrantes columnarum, metopasq́; , quæ inter triglyphos fient, æquè lon-
gas eſſe, quàm altas: contraq́; in angulares columnas triglyphi in extre-
mis partibus conſtituuntur, & non contra medios tetrantes. Ita metopæ,
quæ proximè ad angulares triglyphos fiunt, non exeunt quadratæ, ſed
oblongiores triglyphis dimidia latitudine. At qui metopas æquales
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib