158146Diſſertatio Sexta.
ue Dialecticis commentationibus non immorari diutiùs, ſed inue-
ſtigare & perſcrutariea, quibus in caloris cognitionem pro noſtro in-
ſtituto deueniamus.
ſtigare & perſcrutariea, quibus in caloris cognitionem pro noſtro in-
ſtituto deueniamus.
Maur.
Non tamen fruſtra &
inutiliter digredi à propoſito viſi
ſumus: cum enim id quod re, ab eo quod virtute calidum dici-
tur, aliqua tandem ratione ſecernere opus ſit, vſui eſſe poſſunt,
quæ de Inſitis, Abundantibus, atque Effluentibus igniculis in-
dicauimus.
ſumus: cum enim id quod re, ab eo quod virtute calidum dici-
tur, aliqua tandem ratione ſecernere opus ſit, vſui eſſe poſſunt,
quæ de Inſitis, Abundantibus, atque Effluentibus igniculis in-
dicauimus.
Grad.
Celeberrima hæc eſt tum apud Philoſophos, tum apud
Medicos Diuiſio: Nam *Actu* calida dicuntur, aut frigida, quæ
id, quod eſſe dicuntur, actu quaſi abſoluto & præſente obtinent
adeò expromptâ energiâ, vt primo quoque contactu ſenſum affi-
cere poſſint eâ qualitate, qua prædita ſunt: ſic actu frigida gla-
cies, actu calidum ferrum candens. *Poteſtate* verò calida aut fri-
gida ſunt, quæ primo contactu potiùs contrariè affecta videntur,
ac dicantur, nec eorum vis percipitur, niſi excitetur, vt in actum
prodeat: ſic vinum Creticum ex lagenâ niuibus obſitâ deprom-
ptum, tangenti frigidum eſt, in ventriculo demum calorem ex-
citat: è conuerſo calida ex cucurbitis pulmenta æſtate comedi-
mus ad refrigerandum; propterea & calidum vinum, & frigidam
cucurbitam pronunciamus Virtute & Poteſtate. Quo quidem in
vocabulo conſentimus omnes: ſed cum ex Philoſopho quodam
non inerudito aliquando quærerem, quî fiat, vt epoto liberali-
ter vino generoſo (non tamen admodum frigido, ne mihi antipe-
riſtaſim aliquam obtruderet) adeò quis incaleſcat, id quod non
contingit eâdem copiâ dilutius bibenti: poſtquam multa dixiſſet
de Cauſis Vniuocis & Æquiuocis, vinumque non formaliter cali-
dum cauſam caloris æquiuocam eſſe ſtatuiſſet, inæqualem effi-
ciendi facultatem meraco atque diluto ineſſe pronunciauit, quem-
admodum neque æqualiter ſenſum tactûs proritant, aut calefa-
ciunt, quæ calida dicuntur *Actu*, ſi alia intenſiùs, alia remiſſiùs
ferueant. Meraciſſimo tamen hoc vocabulo *Cauſæ æquiuocæ* de-
pulſa non eſt ſitis cognoſcendi proximam cauſam familiariſſimi ef-
fectus: familiariſſimi, inquam, nam qui meæ cymbæ ad puppim
præeſt nauicularius, in proximo ænopolio, ne me otioſus expe-
ctet, cum ſuis combibonibus hanc horam terit, vt quotidie
ſolet.
Medicos Diuiſio: Nam *Actu* calida dicuntur, aut frigida, quæ
id, quod eſſe dicuntur, actu quaſi abſoluto & præſente obtinent
adeò expromptâ energiâ, vt primo quoque contactu ſenſum affi-
cere poſſint eâ qualitate, qua prædita ſunt: ſic actu frigida gla-
cies, actu calidum ferrum candens. *Poteſtate* verò calida aut fri-
gida ſunt, quæ primo contactu potiùs contrariè affecta videntur,
ac dicantur, nec eorum vis percipitur, niſi excitetur, vt in actum
prodeat: ſic vinum Creticum ex lagenâ niuibus obſitâ deprom-
ptum, tangenti frigidum eſt, in ventriculo demum calorem ex-
citat: è conuerſo calida ex cucurbitis pulmenta æſtate comedi-
mus ad refrigerandum; propterea & calidum vinum, & frigidam
cucurbitam pronunciamus Virtute & Poteſtate. Quo quidem in
vocabulo conſentimus omnes: ſed cum ex Philoſopho quodam
non inerudito aliquando quærerem, quî fiat, vt epoto liberali-
ter vino generoſo (non tamen admodum frigido, ne mihi antipe-
riſtaſim aliquam obtruderet) adeò quis incaleſcat, id quod non
contingit eâdem copiâ dilutius bibenti: poſtquam multa dixiſſet
de Cauſis Vniuocis & Æquiuocis, vinumque non formaliter cali-
dum cauſam caloris æquiuocam eſſe ſtatuiſſet, inæqualem effi-
ciendi facultatem meraco atque diluto ineſſe pronunciauit, quem-
admodum neque æqualiter ſenſum tactûs proritant, aut calefa-
ciunt, quæ calida dicuntur *Actu*, ſi alia intenſiùs, alia remiſſiùs
ferueant. Meraciſſimo tamen hoc vocabulo *Cauſæ æquiuocæ* de-
pulſa non eſt ſitis cognoſcendi proximam cauſam familiariſſimi ef-
fectus: familiariſſimi, inquam, nam qui meæ cymbæ ad puppim
præeſt nauicularius, in proximo ænopolio, ne me otioſus expe-
ctet, cum ſuis combibonibus hanc horam terit, vt quotidie
ſolet.
Dand.
Si quem hoc vocabulo *Cauſæ Aquiuocæ* contentum