Musschenbroek, Petrus van, Physicae experimentales, et geometricae de magnete, tuborum capillarium vitreorumque speculorum attractione, magnitudine terrae, cohaerentia corporum firmorum dissertationes: ut et ephemerides meteorologicae ultraiectinae

Page concordance

< >
Scan Original
11
12
13
14
15
16 2
17 3
18 4
19 5
20 6
21 7
22 8
23 9
24 10
25 11
26 12
27 13
28 14
29 15
30 16
31 17
32 18
33 19
34 20
35 21
36 22
37 23
38 24
39 25
40 26
< >
page |< < (2) of 795 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div8" type="section" level="1" n="8">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s98" xml:space="preserve">
              <pb o="2" file="0016" n="16" rhead="PRÆFATIO."/>
            bus partes, plurimasque eſſe motuum cauſas ſtatuentibus, in quibus
              <lb/>
            immediatus contactus locum non habet: </s>
            <s xml:id="echoid-s99" xml:space="preserve">Gravitatem enim oblerva-
              <lb/>
            mus in corporibus illud eſſe attributum univerſale, quo ea, quæ inter ſe
              <lb/>
            diſtant, libereque poſita ſunt, ad ſe invicem feruntur ſua ſponte, & </s>
            <s xml:id="echoid-s100" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quidem ad centrum maxime corporeum, quamvis nullum corpus, ab
              <lb/>
            ullo mortalium huc usque cognitum, hæc ad ſe mutuo pellat, aut
              <lb/>
            extrinſecus percutiendo dirigat. </s>
            <s xml:id="echoid-s101" xml:space="preserve">Cauſam hujus motus vocamus quidem
              <lb/>
            Gravitatem, ſed hæc tantum vox eſt, qua prolata & </s>
            <s xml:id="echoid-s102" xml:space="preserve">applicata de-
              <lb/>
            ſcendentibus verſus ſe corporibus nihil plus intelligitur de ipſa cauſa
              <lb/>
            hujus motus, quam ſi quis nunquam vocem Gravitatis audiviſſet:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s103" xml:space="preserve">Quicunque enim hanc eſſe Legem Naturæ ſtatuit a Deo omnibus in-
              <lb/>
            fuſam corporibus, non clarius intelligit, quomodo id principium,
              <lb/>
            vel attributum, in corporum interna ſubſtantia ſit poſitum, quomo-
              <lb/>
            do ibi comparatum ſit, quam ignorantiſſimus ex plebe. </s>
            <s xml:id="echoid-s104" xml:space="preserve">Sed præter
              <lb/>
            ea aliud in nonnullis corporibus obſervatur attributum, quod Elas-
              <lb/>
            ticitas vocatur; </s>
            <s xml:id="echoid-s105" xml:space="preserve">hæc cauſa motus aliorum corporum exiſtit, ea pre-
              <lb/>
            mendo vel percutiendo, adeoque attingendo corpora: </s>
            <s xml:id="echoid-s106" xml:space="preserve">ſed ipſa ope-
              <lb/>
            ratur Elaſticitas absque motu ſibi ab aliis corporibus communicato. </s>
            <s xml:id="echoid-s107" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Inſuper Mens humana, & </s>
            <s xml:id="echoid-s108" xml:space="preserve">aliquid, quadantenus ipſi ſimile, quod in
              <lb/>
            Animalibus omnibus reperitur, cauſa motuum plurimorum eſt; </s>
            <s xml:id="echoid-s109" xml:space="preserve">poſt-
              <lb/>
            quam enim, omnibus fluidis in corpore placide tantum motis, in
              <lb/>
            affectus quis rapitur, hæc omnia vehementius commoventur; </s>
            <s xml:id="echoid-s110" xml:space="preserve">idemque
              <lb/>
            in omnibus obtinet brutis, quando paſſionibus aguntur: </s>
            <s xml:id="echoid-s111" xml:space="preserve">nonne mo-
              <lb/>
            veo determinato motu ea membra, quæ modo ante quieſcebant? </s>
            <s xml:id="echoid-s112" xml:space="preserve">
              <lb/>
            imo genero tantundem in iis fere motus, ac deſidero, excitatosque
              <lb/>
            iterum ſopio: </s>
            <s xml:id="echoid-s113" xml:space="preserve">quod mens hæc faciat, nullus, qui attendit, poteſt in
              <lb/>
            dubium vocare: </s>
            <s xml:id="echoid-s114" xml:space="preserve">nec ad excitandum motum repugnat indoles ejus
              <lb/>
            ſpiritualis; </s>
            <s xml:id="echoid-s115" xml:space="preserve">quomodo enim illud Ens Summum, quod totus Spiritus
              <lb/>
            eſt, potuiſſet pernices illos motus indere corporibus vaſtæ molis & </s>
            <s xml:id="echoid-s116" xml:space="preserve">
              <lb/>
            orbem terrarum centies millies, & </s>
            <s xml:id="echoid-s117" xml:space="preserve">ultra, magnitudine ſuperantibus,
              <lb/>
            quæ per cæleſtia ſpatia vagantur? </s>
            <s xml:id="echoid-s118" xml:space="preserve">Tandem obſervamus corpora ad
              <lb/>
            ſe invicem moveri, & </s>
            <s xml:id="echoid-s119" xml:space="preserve">in mutuos ultro ruere amplexus, non quia ad
              <lb/>
            ſe pelluntur a corpore quocunque externo, non a vi Gravitatis, non
              <lb/>
            a Mente cogitante, ſed a cauſa alia, quam æque ignoramus, ac
              <lb/>
            eam Gravitatis; </s>
            <s xml:id="echoid-s120" xml:space="preserve">hanc tamen inſignire nomine Attractionis nonnullis
              <lb/>
            placuit Philoſophis, non quia corpora ad ſe mutuo accederent, </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>