Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[101.] 51. Motus uiſibilis percipitur in tempore ſenſili.
[102.] 52. Quies percipitur è uiſibili, eundem ſitum locum́ tempore ſenſili occupante. 112 p 4.
[103.] 53. Aſperitas percipitur è luce aſper am ſuperficiem illuminante. 139 p 4.
[104.] 54. Lenit as percipitur è luce lenem ſuperficiem illuminante. 140 p 4.
[105.] 55. Perſpicuit{as} percipitur è perceptione corporis denſi ultra corp{us} perſpicuum poſiti. 142 p 4.
[106.] 56. Denſitas percipitur è perſpicuitatis priuatione. 143 p 4.
[107.] 57. Vmbra percipitur è lucis unius abſentia, alterius præſentia. 145 p 4.
[108.] 58. Obſcurit{as} percipitur è lucis priuatione & abſentia. 146 p 4.
[109.] 59. Pulchritudo percipitur tum è ſingulis uiſibilibus ſpeciebus, tum è pluribus ſimul coniun ctis, ſymmetris inter ſe. 148 p 4.
[110.] 60. Deformitas percipitur tum è ſingulis uiſibilibus ſpeciebus, tum è pluribus ſimul coniun-ctis, aſymmetris inter ſe. 149 p 4.
[111.] 61. Similitudo percipitur è uiſibilium inter ſe conuenientia. 151 p 4.
[112.] 62. Dißimilitudo percipitur è priuatione ſimilitudinis & conuenientiæ uiſibilium inter ſe. 152 p 4.
[113.] DE DIVERSITATE COMPREHENSIONIS VISVS AB intentionibus particularibus. Cap. III. 63. Viſus plures uiſibiles ſpecies ſimul percipit. 2 p 4.
[114.] 64. Viſio fit aſpectu, aut obtutu. 51 p 3.
[115.] 65. Viſio per aſpectum, fit per quemlibet pyramidis opticæ radium: per obtutum uerò fit per ſolum axem. 52 p 3.
[116.] 66. Obtut{us} iteratio alti{us} imprimit formas uiſibiles animo, certiores́ efficit. 58 p 3.
[117.] 67. E uiſibili ſæpi{us} uiſo remanet in animo generalis notio: qua quodlibet uiſibile ſimile per cipitur & cognoſcitur. 61 p 3. Idem 14 n.
[118.] 68. Eſſentia uiſibilis percipitur è ſpecieb{us} uifibilib{us}, beneficio formæ in animo reſiden-tis. 66 p 3.
[119.] 69. Diſtinctauiſio fit aut obtutu ſolo: aut obtutu & anticipata notione ſimul. 62 p 3.
[120.] 70. Obtut{us} fit in tempore. 56 p 3.
[121.] 71. Viſibile obtutu & antegreſſa cognitione ſimul, minore tempore percipitur, quàm ſolo ob-tutu. 64 p 3.
[122.] 72. Generales uiſibilis ſpecies citi{us} percipiuntur ſingularib{us}. 71 p 3.
[123.] 73. E uiſibilib{us} communib{us} alia alijs citi{us} percipiuntur. 72 p 3.
[124.] 74. Temp{us} obtut{us} pro ſpecierum uiſibilium uarietate uariat. 56 p 3.
[125.] 75. Viſio per anticipatam notionem & breuem obtutum, eſt incerta. 65 p 3.
[126.] 76. Vera uiſibilis forma percipitur obtutu: accurata conſideratione: & dilig enti omnium uiſibilium ſpecierum diſtinctione. 57 p 3.
[127.] ALHAZEN FILII ALHAYZEN OPTICAE LIBER TERTIVS.
[128.] PROOEMIVM LIBRI. CAP. 1. 1. Viſ{us} in perceptione uiſibilium aliquando allucinatur. 1 p 4.
[129.] DE IIS QVAE DEBENT PRAEPONI SERMONI in deceptionibus uiſus. Cap. II. 2. Axes pyramidum opticarum utriuſ uiſ{us} per centrum foraminis uueæ tranſeuntes, in uno uiſibilis puncto ſemper concurrunt: & ſunt perpendiculares ſuperficiei uiſ{us}. 32. 35 p 3.
[130.] 3. Sit{us} uiſibilis erga utrun uiſum eſt plerun ſit{us} ſimilis. Ita axes pyramidum optica-rum & lineæ ab utro uiſu ductæ ad cõcurſum duorum axιum, factũ in recta linea adutrun axem perpendiculari, ſunt æquales. 40. 42 p 3.
< >
page |< < (155) of 778 > >|
161155OPTICAE LIBER V. ſtans baſi [per 5 th Sereni de ſectione cylindri. ] Et iam patuit [29 n] quòd ab alio pũcto illius cir-
culi non poteſt fieri ad a reflexio.
Et ſi ab alio
87[Figure 87]a q k b f l n g c e l d h puncto ſpeculi fiat reflexio perpẽdicularis du
cta à puncto illo, cadet orthogonaliter ſuper
axẽ.
[Nã cũ per 34 n 4 perpẽdicularis illa in-
tus cõtinuata fiat diameter circuli baſibus pa
ralleli:
erit per 21 d 11. 29 p 1 ad axem perpendi
cularis] & ſecabit lineã a b in puncto aliquo.

À pũcto illo ducatur linea ad axem in ſuper-
ficie, æquidiſtante baſi colũnæ:
erit quidẽ or-
thogonalis ſuper axem [per 21 d 11.
29 p 1. ] Et
ita duæ perpẽdiculares efficient cũ axe trian-
gulum, cuius duo anguli ſunt recti:
quod eſt
impoſsibile [& contra 32 p 1.
] Palàm ergo, quòd in hoc ſitu non reflectetur b ad a, niſi à puncto g.
47. Si communis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi cylindracei conuexi fuerit elli-
pſis: ab uno puncto unum uiſibilis punctum ad unum uiſum reflectetur. 28 p 7.
SIuerò ſuperficies a b g ſecet ſpeculũ ſectione columnari: dico, quòd à ſolo pũcto g fit reflexio.
Ducatur à puncto a ſuperficies æquidiſtans baſi columnæ:
[ductis nimirũ duabus perpen di-
cularibus ſuper axem ſe interſecãtibus:
una quidẽ à puncto a per 12 p 1: altera uerò ab axis pun
cto, in quod illa cadit per 11 p 1.
Sic enim axis, qui per 21 d 11 eſt perpendicularis baſi: erit per 4 p 11
perpendicularis plano ductarũ perpen diculariũ.
Itaq; per 14 p 11 baſis & hoc planũ erũt parallela]
quæ ſit e z i:
& à puncto g ſimiliter ſuperficies æquidiſtans baſi ſpeculi: in qua ducatur ab axe linea
ad pũctũ g:
quæ ſit t g: erit quidẽ perpẽdicularis ſuper ſuperficiẽ, cõtingẽtẽ ſpeculũ in pũcto g [per
34 n 4:
quia eſt diameter circuli baſibus cylindri paralleli] & cõcurrat cũ a b in puncto k [cõcurret
aũt:
quia diuidit angulũ a g b] & ducatur à puncto g linea lõgitudinis ſpeculi: [educto nẽpe plano
per axem & per rectã, cũ ipſo à puncto g utlibet cõcurrentẽ:
erit enim huius plani & cylindraceæ ſu
perficiei cõmunis ſectio latus cylindri per 21 d 11] quæ ſit g z:
& ſit axis t q: & à puncto b perpẽdicu
laris ducatur ad ſuperficiẽ e z i:
quę ſit b h: & ducãtur lineę a z, h z: & ducatur à pũcto z in ſuperficie
illa ad axem linea, quæ ſit z q:
erit quidẽ perpẽdicularis ſuper axem [per 3 d 11] cũ axis ſit perpẽdi-
cularis ſuper hãc ſuperficiẽ [per 21 d 11] & erit perpẽdicularis ſuper ſuperficiẽ, cõtingentẽ ſpeculũ
in puncto z [ut paulò antè oſtẽſum eſt] & cõcurrat cũ linea a k in pũcto l.
[cõcurret uerò, quia ſe-
cat angulũ a z h.
] Dico, quòd forma puncti h reflectetur ad a, à puncto z. Ducatur à pũcto a æ quidi-
ſtãs lineę k g:
quę ſit a m: quę quidẽ cõcurret cũ b g. [per lẽma Procli ad 29 p 1. ] Sit cõcurſus in pun
cto m.
Palàm [per 6 p 11] quòd g z eſt æquidiſtãs lineæ b h: cũ utraq; ſit orthogonalis ſuper ſuperfi
ciẽ æquidiſtantẽ baſibus colũnæ.
Quare [per 7 p 11] linea b g m eſt in ſuperficie harũ linearũ. Igitur
tria pũcta m, z, h ſunt in hac
88[Figure 88]a ſ f K b h d z g e s n q o t m i pſuքficie.
Sed iterũ a m eſt æ-
quidiſtans k g [per fabrica-
tionẽ] & l z æquidiſtãs k g:

quoniã g z æquidiſtãs t q &
inter ſuperficies æquidiſtan
tes.
[nã per 21 d 11 latus z g &
axis q t paralleli & æquales,
circulis oppoſitis & paral-
lelis terminantur, in quibus
ſemidiametritg, q z ſunt pa
rallelę per 33 p 1:
& t g conti-
nuata eſt in k.
] Igitur l z æ-
quidiſtãs a m [ք 30 p 1:
ſunt
enim m a, z l eidẽ t g k paral-
lelæ.
] Quare ſunt in eadem
ſuperficie [per 35 d 1] & in ea eſt linea a h [per 7 p 11:
quia cõnectit m a, z l parallelas. ] Igitur in hac
ſuperficie ſunt tria puncta, m, z, h:
& iã patuit, quòd ſint in ſuperficie b m h: igitur ſunt in linea cõmu
ni his duabus ſuperficiebus.
Igitur [per 3 p 11] h z m eſt linea recta. Palàm igitur, cum g ſit punctum
reflexionis:
erit [per 12 n 4] angulus a g k æqualis angulo k g b: & ita [per 29 p 1. 1 ax. ] ęqualis an-
gulo a m g:
ſed [per 29 p 1] eſt æqualis m a g: quia coalternus. Igitur [per 6 p 1] a g, m g ſunt æ qua
les.
Sed quoniam g z eſt orthogonalis ſuper quãlibet lineã ſuperficiei z a h: [per 3 d 11] erit quadra
tũ m g æquale quadratis m z, g z [per 47 p 1] erit igitur a z æqualis m z [Nam propter eandẽ cauſ-
ſam quadratum a g æquatur quadratis a z, g z:
at quadrata a g, m g æquãtur: quia ipſorum latera a g,
m g æquãtur:
communi igitur quadrato g z ablato, reliquum quadratũ a z ęquabitur quadrato m z:
quare ipſorũ latera m z, a z ęquabuntur.
] Quare [per 5 p 1] angulus a m z eſt æqualis angulo m a z:
ſed [per 29 p 1] angulus a m z eſt æqualis angulo l z h:
& angulus z a m eſt æqualis l z a: quia coal-
ternus.
Igitur angulus a z l eſt æqualis angulo l z h. Quare forma puncti h accedẽs ad punctũ z, re-

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index