Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[131.] 4. Duærectæ lineæ ab utro uiſu ductæad concurſum duorum axium, factum in recta linea ad utrun axem obliqua, ſunt ferè inæquales. 41 p 3.
[132.] 5. E plurib. uiſibilib. ordinatim intraopticos axes diſpoſitis: remotiora incertè uidẽtur. 50 p 3.
[133.] 6. Si duæ rectæ lineæ à medio nerui cõmunis ſint contermi-nærectæ cõnectenti centra for aminum gyrineruorum cauo-rum: conſtituent triangulum æquicrurum. 30 p 3.
[134.] 7. Si recta linea ſit à medio nerui communis admedium rectæ lineæ connectentis centra fo-raminum gyrineruorum cauorum: erit ad ipſam perpendicularis. 33 p 3.
[135.] 8. Si axes, communis & duo optici, in uno uiſibilis puncto concurrant: erunt in eodem plano cum rectis, connectente centra foraminum gyrineruorum cauorum, & duab{us} à medio nerui communis connectenti conterminis. 34 p 3.
[136.] 9. Vtro uiſu uiſibile unum plerun uidetur. 28 p 3. Idem 27 n 1.
[137.] 10. Concurſiis axium opticorum in axe communifacit uiſionem certißimam: extrà, tantò certiorem, quantò axi propinquior fuerit. 44 p 3.
[138.] 11. Viſibile intra axes opticos ſitum: ueluni uiſui rectè, reliquo obliquè oppoſitum: uidetur geminum. 104.103 p 4.
[139.] 12. Viſibile aliàs unum: aliàs geminum uideri organo ostenditur. 108 p 4.
[140.] 13. Viſibile medio unius uiſus rectè, reliquo obliquè oppoſitum, uidetur geminum. 103 p 4. Idem II n.
[141.] 14. Viſibile, in quo concurrunt axes optici, aut radij his propinqui: uidetur unum. 46 p 3.
[142.] 15. Viſibile in axium opticorum concurſu certißimè uidetur: extratantò certius, quantò concurſui fuerit propinquius. 45 p 3.
[143.] 16. Viſibile magnum ſimul totum æquabiliter non uidetur. 48 p 3.
[144.] 17. Viſibile uiſui directũ, certißimè uidetur: obliquũ tantò minus, quantò obliquius. 33 p 4.
[145.] DE CAVSSIS, QVIBVS VISVI ACCIDIT DE-ceptio. Cap. III. 18. Ad uiſionem perficiendam octo neceſſaria ſunt: quorum quodlibet ad uitandum allu-cinationes, uiſibili ſymmetrum eſſe oportet. 1. 2. 13. 14. 15. 16. 19. 56 p 3. 1 p 4. Vide 36 n 1.
[146.] DE DISTINGVENDIS ERRORIBVS VI-ſus. Cap. IIII. 19. In uiſione erratur aut ſolo uiſu: aut anticipata notione: aut ſyllogiſmo.
[147.] DE QVALITATIBVS DECEPTIONVM VISVS, QVAE fiunt ſolo ſenſu. Cap. v. 20. Erratur ſolo uiſu in luce & colore, propter ſingulorum uiſionem perficientium aſymme-triam. 156 p 4.
[148.] DE QVALITATIBVS DECEPTIONVM VISVS, QVAE fiuntin ſcientia & cognitione. Cap. VI. 21. Erratur anticipata nõtione: cum forma anticipata, obiecto uiſibili perperam aßimila-tur, propter ſingulorum uiſionem perficientium aſymmetriam. 155 p 4.
[149.] DE QVALITATIBVS DECEPTIONVM VISVS, QVAE AC-cidunt in ſyllogiſmo & ratione. Cap. VII. 22. Erratur ſyllogiſmo propter ſingulorum uiſionem perficientium aſymmetriam.
[150.] 23. Diſtantia immoder ata cre at errores in ſingulis uiſibilibus ſpeciebus. In remotione. 16 p 4.
[151.] 24. In ſitu. 44. 59. 61. 62. 97 p 4.
[152.] 25. In ſoliditate & figura. 98. 97. 95. 50. 65 p 4.
[153.] 26. In magnitudine. 28 p 4.
[154.] 27. In diuiſione, & continuatione & numero 109 p 4.
[155.] 28. In motu & quiete. 138 p 4.
[156.] 29. In aſperitate & lenitate. 141 p 4.
[157.] 30. In raritate & denſitate. 144 p 4.
[158.] 31. In umbra & tenebris. 147 p 4.
[159.] 32. In pulchritudine & deformitate. 150 p 4.
[160.] 33. In ſimilitudine & dißimilitudine. 153 p 4.
< >
page |< < (155) of 778 > >|
161155OPTICAE LIBER V. ſtans baſi [per 5 th Sereni de ſectione cylindri. ] Et iam patuit [29 n] quòd ab alio pũcto illius cir-
culi non poteſt fieri ad a reflexio.
Et ſi ab alio
87[Figure 87]a q k b f l n g c e l d h puncto ſpeculi fiat reflexio perpẽdicularis du
cta à puncto illo, cadet orthogonaliter ſuper
axẽ.
[Nã cũ per 34 n 4 perpẽdicularis illa in-
tus cõtinuata fiat diameter circuli baſibus pa
ralleli:
erit per 21 d 11. 29 p 1 ad axem perpendi
cularis] & ſecabit lineã a b in puncto aliquo.

À pũcto illo ducatur linea ad axem in ſuper-
ficie, æquidiſtante baſi colũnæ:
erit quidẽ or-
thogonalis ſuper axem [per 21 d 11.
29 p 1. ] Et
ita duæ perpẽdiculares efficient cũ axe trian-
gulum, cuius duo anguli ſunt recti:
quod eſt
impoſsibile [& contra 32 p 1.
] Palàm ergo, quòd in hoc ſitu non reflectetur b ad a, niſi à puncto g.
47. Si communis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi cylindracei conuexi fuerit elli-
pſis: ab uno puncto unum uiſibilis punctum ad unum uiſum reflectetur. 28 p 7.
SIuerò ſuperficies a b g ſecet ſpeculũ ſectione columnari: dico, quòd à ſolo pũcto g fit reflexio.
Ducatur à puncto a ſuperficies æquidiſtans baſi columnæ:
[ductis nimirũ duabus perpen di-
cularibus ſuper axem ſe interſecãtibus:
una quidẽ à puncto a per 12 p 1: altera uerò ab axis pun
cto, in quod illa cadit per 11 p 1.
Sic enim axis, qui per 21 d 11 eſt perpendicularis baſi: erit per 4 p 11
perpendicularis plano ductarũ perpen diculariũ.
Itaq; per 14 p 11 baſis & hoc planũ erũt parallela]
quæ ſit e z i:
& à puncto g ſimiliter ſuperficies æquidiſtans baſi ſpeculi: in qua ducatur ab axe linea
ad pũctũ g:
quæ ſit t g: erit quidẽ perpẽdicularis ſuper ſuperficiẽ, cõtingẽtẽ ſpeculũ in pũcto g [per
34 n 4:
quia eſt diameter circuli baſibus cylindri paralleli] & cõcurrat cũ a b in puncto k [cõcurret
aũt:
quia diuidit angulũ a g b] & ducatur à puncto g linea lõgitudinis ſpeculi: [educto nẽpe plano
per axem & per rectã, cũ ipſo à puncto g utlibet cõcurrentẽ:
erit enim huius plani & cylindraceæ ſu
perficiei cõmunis ſectio latus cylindri per 21 d 11] quæ ſit g z:
& ſit axis t q: & à puncto b perpẽdicu
laris ducatur ad ſuperficiẽ e z i:
quę ſit b h: & ducãtur lineę a z, h z: & ducatur à pũcto z in ſuperficie
illa ad axem linea, quæ ſit z q:
erit quidẽ perpẽdicularis ſuper axem [per 3 d 11] cũ axis ſit perpẽdi-
cularis ſuper hãc ſuperficiẽ [per 21 d 11] & erit perpẽdicularis ſuper ſuperficiẽ, cõtingentẽ ſpeculũ
in puncto z [ut paulò antè oſtẽſum eſt] & cõcurrat cũ linea a k in pũcto l.
[cõcurret uerò, quia ſe-
cat angulũ a z h.
] Dico, quòd forma puncti h reflectetur ad a, à puncto z. Ducatur à pũcto a æ quidi-
ſtãs lineę k g:
quę ſit a m: quę quidẽ cõcurret cũ b g. [per lẽma Procli ad 29 p 1. ] Sit cõcurſus in pun
cto m.
Palàm [per 6 p 11] quòd g z eſt æquidiſtãs lineæ b h: cũ utraq; ſit orthogonalis ſuper ſuperfi
ciẽ æquidiſtantẽ baſibus colũnæ.
Quare [per 7 p 11] linea b g m eſt in ſuperficie harũ linearũ. Igitur
tria pũcta m, z, h ſunt in hac
88[Figure 88]a ſ f K b h d z g e s n q o t m i pſuքficie.
Sed iterũ a m eſt æ-
quidiſtans k g [per fabrica-
tionẽ] & l z æquidiſtãs k g:

quoniã g z æquidiſtãs t q &
inter ſuperficies æquidiſtan
tes.
[nã per 21 d 11 latus z g &
axis q t paralleli & æquales,
circulis oppoſitis & paral-
lelis terminantur, in quibus
ſemidiametritg, q z ſunt pa
rallelę per 33 p 1:
& t g conti-
nuata eſt in k.
] Igitur l z æ-
quidiſtãs a m [ք 30 p 1:
ſunt
enim m a, z l eidẽ t g k paral-
lelæ.
] Quare ſunt in eadem
ſuperficie [per 35 d 1] & in ea eſt linea a h [per 7 p 11:
quia cõnectit m a, z l parallelas. ] Igitur in hac
ſuperficie ſunt tria puncta, m, z, h:
& iã patuit, quòd ſint in ſuperficie b m h: igitur ſunt in linea cõmu
ni his duabus ſuperficiebus.
Igitur [per 3 p 11] h z m eſt linea recta. Palàm igitur, cum g ſit punctum
reflexionis:
erit [per 12 n 4] angulus a g k æqualis angulo k g b: & ita [per 29 p 1. 1 ax. ] ęqualis an-
gulo a m g:
ſed [per 29 p 1] eſt æqualis m a g: quia coalternus. Igitur [per 6 p 1] a g, m g ſunt æ qua
les.
Sed quoniam g z eſt orthogonalis ſuper quãlibet lineã ſuperficiei z a h: [per 3 d 11] erit quadra
tũ m g æquale quadratis m z, g z [per 47 p 1] erit igitur a z æqualis m z [Nam propter eandẽ cauſ-
ſam quadratum a g æquatur quadratis a z, g z:
at quadrata a g, m g æquãtur: quia ipſorum latera a g,
m g æquãtur:
communi igitur quadrato g z ablato, reliquum quadratũ a z ęquabitur quadrato m z:
quare ipſorũ latera m z, a z ęquabuntur.
] Quare [per 5 p 1] angulus a m z eſt æqualis angulo m a z:
ſed [per 29 p 1] angulus a m z eſt æqualis angulo l z h:
& angulus z a m eſt æqualis l z a: quia coal-
ternus.
Igitur angulus a z l eſt æqualis angulo l z h. Quare forma puncti h accedẽs ad punctũ z, re-

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index