Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[71.] 21. Lux & color exſeſe, percipiuntur in tempore.
[72.] 22. Perceptio diſtantiæ uiſibilis differt à perceptionibus loci uiſibilis, & uiſibilis in ſuo lo-60. 14 p 4.
[73.] 23. Viſio non fit radijs ab oculo emißis. 5 p 3. Vide 23 n 1.
[74.] 24. Remotio uiſibilis percipitur diſtinctione & anticipata notione. 9 p 4.
[75.] 25. Magnitudo diſtantiæ percipitur è corporibus communibus inter uiſum & uiſibile in-teriectis. 10 p 4.
[76.] 26. Situs percipitur è uiſibilis ſiti moderata diſt antia. 29 p 4.
[77.] 27. Locus & oppoſitio uiſibilis percipiuntur è ſitu, quem obtinent in ſuperficie uiſus. 30 p 4. Vide 22 n.
[78.] 28. Situs directus & obliquus lineæ, ſuperficiei, & ſpatij percipitur ex æquabili & inæqua-bili terminorum diſtantia. 31 p 4.
[79.] 29. Situs uiſibilis obliquus ex immoderata diſtantia uidetur direct{us}. 34 p 4.
[80.] 30. Situs partium & terminorum rei uiſibilis, & ſitus uiſibilium diſtinctorum per-cipiuntur ex æquabili & inæquabili diſtantia, ordinéque formarum ad uiſum manantium. 32 p 4.
[81.] 31. Solidit{as} quorundam corporum ſolo uiſu percipitur: quorundam uiſu & ſyllo-giſmo ſimul. 63 p 4.
[82.] 32. Circulus percipitur è ſitu, quem obtinet in ſuperficie uiſus. 45 p 4.
[83.] 33. Superficies globoſa percipitur è propinquitate partium mediarum, & æquabi-li longinquitate extremarum. 48 p 4.
[84.] 34. Superficies caua percipit ur è longinquit ate partium mediarum, & æquabilipro-pinquitate extremarum. 49 p 4.
[85.] 35. Planities in diſtantia moderata directè oppoſita uiſui: percipitur ex æquabili partium longinquitate, & ſimilitudine collocationis atque ordinis ipſarum inter i-pſas. 47 p 4.
[86.] 36. Magnitudo nec ex angulo pyramidis opticæ tantum: nec ex anguli & diſtantiæ compa-ratione percipitur. 27 p 4.
[87.] 37. Magnitudo rei uiſibilis percipitur è magnitudine partis ſuperficiei uiſ{us} (in quam per-uenit forma) & angulo pyramidis opticæ. 17 p 4.
[88.] 38. Magnitudo uera uiſibilis percipitur è comparatione baſis anguli, & longitu-dine pyramidis opticæ. 27 p 4.
[89.] 39. Magnitudo diſt antiæ percipiturè corporib{us} communib{us}, inter uiſum & ui-ſibile interiectis. 10 p 4. Idem 25 n.
[90.] 40. Viſibile propinquum uiſui accur ati{us} uidetur. 15 p 4.
[91.] 41. Magnitudines uiſibiles ſunt ſuperficies, earum partes, termini, & ſpatia, quæinter di-ſtincta uiſibilia interijciuntur. 18 p 4.
[92.] 42. Axis opticæpyramidis, oculo moto immut abilis permanet. 53 p 3.
[93.] 43. Axis optic{us} in ſuo motu nunquã fit baſis anguli à ſuperficie uiſibilis ſubtenſi: nec ſem-per ſet at angulum ab aliqua uiſibilis diametro ſubtenſum. 54 p 3.
[94.] 44. Viſ{us} percipit magnitudinem anguli optici è parte ſuperficiei uiſ{us}, in qua formatur rei uiſibilis forma. 73 p 3.
[95.] 45. Sit{us} direct{us} & obliqu{us} lineæ, ſuperficiei, & ſpatij percipitur ex æquabili & inæqua-bili terminorum diſtantia. 12 p 4. Idem 28 n.
[96.] 46. Diſtinctio uiſibilium percipitur è diſtinctione formarum, quæ in diuerſis ſuperficiei ui-ſ{us} partib{us} ſunt impreſſæ. 99 p 4.
[97.] 47. Continuatio uiſibilis percipitur è diſtantiæ priuatione. 100 p 4.
[98.] 48. Numerus percipitur è uiſibilium diſtinctione. 101 p 4.
[99.] 49. Motus uiſibilis percipitur è mutatione ſitus eius in ſenſilitempore. 110 p 4.
[100.] 50. Qualitas motus percipitur è ſpatio, per quoduiſibile mouetur. 711 p 4.
< >
page |< < (156) of 778 > >|
162156ALHAZEN flectetur ad punctum a. [per 12 n 4. ] Si ergo dicatur, quòd ab alio puncto, quàm à puncto g, poteſt
forma b reflecti ad a:
illud aliud punctũ aut erit in linea lõgitudinis, quæ eſt g z: aut in alia. Si eſt in li
nea g z:
ducatur ab eo perpẽdicularis: quę neceſſariò ſecabit lineã a k [quia ſecar angulũ lineis inci
dẽtię & reflexionis cõprehenſum, ut patet per 13 n 4] & [per 28 p 1] erit æquidiſtãs lineę a m:
& li-
nea ducta à puncto b ad illud punctũ neceſſariò cõcurret cũ a m:
[per lemma Procli ad 29 p 1] & e-
rit punctũ illud, & punctũ m in eadẽ ſuperficie:
& linea illa aut cadet ſuper pũctũ m: autſuper aliud.
Si ſuper punctũ m:
erit ducere à puncto b ad punctũ m duas lineas rectas: quod eſt impoſsibile. [ſic
enim duę rectę lineę ſpatiũ cõprehenderẽt cõtra 12 ax.
] Si aũtad aliud punctũ lineę a m: ducatur à
puncto illo linea ad punctũ z:
& probabitur, quòd hęc linea cũ h z facit lineã rectã, ſicut probatũ eſt
de linea z m:
& ita à puncto h erit ducere duas lineas rectas, per punctũ z trãſeuntes in diuerſa pun-
cta lineę a m cadẽtes:
quod eſt impoſsibile [& cõtra 1 p 11: hocq́; modo duarü rectarũ linearũ eſſet
cõmune ſegmentum contra lineę rectę definitionẽ.
] Palàm ergo, quòd à nullo puncto lineę g z, niſi
à g, poteſt b reflecti ad a.
Si dicatur, quòd à puncto extra hãc lineam ſumpto: ducatur ſuper punctũ
illud linea longitudinis ſpeculi:
[per 7 th. Sereni de ſectione cylindri] & à puncto circuli e z i, in
quod cadit hęc linea, probabitur h reflecti ad a ſecundũ ſuprà dictã probationẽ:
ſed iã probatũ eſt.
quòd h à puncto z reflectitur ad a.
Etita impoſsibile: [quia ita à duobus ſpeculi punctis forma e-
iuſdem uiſibilis ad eundem uiſum reflecteretur, contra 51 n 4, & 29 n.
] Reſtat ergo ut à ſolo puncto
ſpeculi reflectatur b ad a.
Quod eſt propoſitum.
48. Si communis ſectio ſuperſicierum, reflexionis & ſpeculi cylindracei conuexi fuerit elli-
pſis: uiſu & uiſibili datis, punctum reflexionis inucnire. 29 p 7.
AMplius: dato pũcto b, quod reflectatur ad a: erit in uenire punctũ reflexionis: & hoc patebit
per reuolutionẽ prędictę probationis.
Ducatur à puncto a ſuperficies æquidiſtãs baſi colu-
mnę:
quę quidẽ ſecabit columnã ſuper circulũ: [per 5 th. Sereni de ſectione cylindri] qui ſit
e z i:
& ducatur à puncto b perpẽdicularis ſuperhãc ſuperficiẽ: quę ſit b h: & inueniatur in hac ſu-
perficie punctũ, à quo fit reflexio h ad a:
[ut traditũ eſt 31 uel 39 n] quod ſit z: & à puncto z ducatur
linea longitudinis:
[per 7 th. Sereni de ſectione cylindri] quę ſit z g: & à pũcto z perpẽdicularis z
l:
& huic æquidiſtãs à pũcto a: quę ſit a m: & etiã linea h z producatur, quouſq; cõcurrat cũea: [con
curret uerò per lemma Procli ad 29 p 1] & ſit cõcurſus in pũcto m:
& à pũcto m ducatur linea ad b:
quę neceſſariò ſecabit lineã z g:
cũ ſit in eadẽ ſuperficie cũ ea: quoniã cũ b h ſit æquidiſtãs g z: [per
6 p 11:
eſt enim utraq; ipſarũ perpẽdicularis circulo e zi] erit h z m in ſuperficie illarũ: [per 7 p 11:
quia cõnectit parallelas] & ita b m in eadẽ:
quę, ſi ſecuerit z g in puncto g: erit g punctum reflexio-
nis:
quod quidem, ſi reuoluas probationem prædictam, uidere poteris.
49. Si communis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi conici conuexi fuerit lat{us} coni:
locatum reflexionum tum imaginum eodem modo ſe habebunt, ut in ſpeculo plano. 42 p 7.
IN ſpeculis exteriorib. pyramidalibus, ſi linea cõmunis ſupficiei reflexiõis & ſpeculi, fuerit linea
lõgitudinis ſpeculi:
erit locus imaginis, ſicut aſsignatus eſt in ſpeculis planis. Et eadẽ eſt ꝓbatio.
50. Cõmunis ſectio ſuperficierũ, reflexiõis et ſpeculi conici cõuexi nõ eſt circul{us}. 12 p 7. Idẽ 41 n 4.
QVòd aũt nõ poſsit eſſe linea cõmunis, circulus: palàm per hoc: q đ ſuperficies reflexionis or
thogonalis eſt ſuper ſuperficiẽ, cõtingentẽ ſpeculũ in pũcto reflexionis [per 13 n 4] & cir-
culus neceſſariò eſt æquidiſtans baſi.
[per cõuerſionẽ 4 th 1 conicorũ Apollonij] Superfi-
cies ergo hęc æquidiſtãs baſi, nõ erit orthogonalis ſuper ſuperficiẽ, cõtingentẽ ſpeculũ.
[Nam pla-
nũ tangẽs conũ, tangit in latere per 35 n 4, ad baſim & circulũ ipſi parallelũ obliquo:
quia eſt latus
trianguli acutanguli facti à plano conũ per uerticẽ ſecante, per 3 th 1 conicorũ Apollonij.
Quare cir
culus erit extra reflexionis ſuperficiem:
neq; idcirco uiſibile ab ipſo ad uiſum reflectetur. ]
51. Si cõmunis ſectio ſuperficierũ reflexiõis & ſpeculi conici cõuexi fuerit ellipſis: imago uiſibilis
obliquè reflexi, aliâs in ſuperficie ſpeculi: aliâs intra: aliâs extra ſpeculũ uidebitur. 49 p 7.
SI uerò cõmunis linea fuerit ſectio pyramidalis: imagines quędam erunt in ſuperficie ſpeculi:
quędã intra ſpeculũ:
quędã extra. Etidẽ eſt aſsignationis modus, qui fuit in ſpeculo columna-
ri exteriore:
[44 n] & eadẽ ꝓbatio. Et (ſicut eſt in colũnari exteriore) [44 n] penperpẽdi
cularẽ uiſualẽ nõ reflectetur forma ad oculũ, niſi pũcti ſuperficiei oculi tãtũ:
& hoc ab uno ſolo ſpe-
culi pũcto:
& locus imaginis eius erit cõtinuus locis aliarũ imaginũ, ſicut patuit ſuperius [44 n. ]
52. Si à puncto in communi ſectione ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi conici conuexi dato, re
flexio fiat: poſſunt uiſ{us} & uiſibile ſic collocari, ut ab eodem puncto, tanquam puncto circuli ba-
ſi paralleli ad uiſum reflexio fiat. 32 p 7.
REſtat in his ſpeculis declarare: quòd ab uno ſolo puncto eius fiat reflexio: quod ſic patebit.
Sit uiſus a:
b punctũ uiſum: g punctũ reflexionis: & ducatur ſuper punctũ g ſuperficies æqui
diſtãs baſi:
[ductis nimirũ duabus perpẽdicularibus ſuper axem ſe interſecãtibus: una qui-
dẽ à reflexionis puncto per 12 p 1:
altera uerò ab axis puncto, in quod illa cadit, per 11 p 1. Sic enim
axis, qui per 18 d 11 perpendicularis eſt baſi:
erit per 4 p 11 perpendicularis plano ductarũ perpendi
culariũ.
Quare per 14 p 11 baſis & hoc planũ erunt parallela] quę quidẽ ſecabit pyramidẽ ſuper cir-

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index