Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
141 89
142 90
143 91
144 92
145 93
146 94
147 95
148 96
149 97
150 98
151 99
152 100
153 101
154 102
155 103
156 104
157 105
158 106
159 107
160 108
161 109
162 110
163 111
164 112
165 113
166 114
167 115
168 116
169 117
170 118
< >
page |< < (111) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="111" file="0163" n="163" rhead="PARS SECUNDA."/>
            priore plano, ſed retineat ab iis duobus diſtantiam priorem,
              <lb/>
            mutari utique debet, ut facili negotio demonſtrari poteſt.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">239. </s>
            <s xml:space="preserve">Quin immo in ipſa ellipſi conſiderari poſſunt puncta qua-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0163-01" xlink:href="note-0163-01a" xml:space="preserve">Alia ratio ſy-
                <lb/>
              ſtematis pun-
                <lb/>
              ctorum quatuor
                <lb/>
              in eodem pla-
                <lb/>
              no cum idea
                <lb/>
              virgæ rigidæ,
                <lb/>
              & flexilis: ſy-
                <lb/>
              ſtema eorun-
                <lb/>
              dem formæ py-
                <lb/>
              ramidalis: or-
                <lb/>
              dines varii par-
                <lb/>
              ticularum py-
                <lb/>
              ramidalium.</note>
            tuor, duo in focis, & </s>
            <s xml:space="preserve">alia duo hinc, & </s>
            <s xml:space="preserve">inde a vertice axis con-
              <lb/>
            jugati in ea diſtantia a ſe invicem, ut vi mutua repulſiva ſibi
              <lb/>
            invicem elidant vim, qua juxta præcedentem Theoriam urgen-
              <lb/>
            tur in ipſum verticem; </s>
            <s xml:space="preserve">quo quidem pacto rectangulum quod-
              <lb/>
            dam terminabunt, ut exhibet fig. </s>
            <s xml:space="preserve">35, in punctis A,B,C,D.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Atque inde ſi ſupra angulos quadratæ baſis aſſurgant ſeries ejuſ-
              <lb/>
            modi punctorum exhibentium ſeries continuas rectangulorum,
              <lb/>
            habebitur quædam adhuc magis præciſa idea virgæ ſolidæ, in qua
              <lb/>
            ſi baſis ima inclinetur; </s>
            <s xml:space="preserve">ſtatim omnia ſuperiora puncta movebun-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0163-02" xlink:href="note-0163-02a" xml:space="preserve">Fig. 35.</note>
            tur in latus, ut rectangulorum illorum poſitionem retineant, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            celeritas converſionis erit major, vel minor, prout major fuerit,
              <lb/>
            vel minor vis illa in latus, quæ ubi fuerit aliquanto languidior,
              <lb/>
            multo ſerius progredietur vertex, quam fundum, & </s>
            <s xml:space="preserve">inflectetur vir-
              <lb/>
            ga, quæ inflexio in omni virgarum genere apparet adhuc multo
              <lb/>
            magis manifeſta, ſi celeritas converſionis fuerit ingens. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed ex-
              <lb/>
            tra idem planum poſſunt quatuor puncta collocari ita, ut poſi-
              <lb/>
            tionem ſuam validiſſime tueantur, etiam ope unicæ diſtantiæ
              <lb/>
            limitis unici ſatis validi. </s>
            <s xml:space="preserve">Poteſt enim fieri pyramis regularis,
              <lb/>
            cujus latera ſingula triangularia habeant ejuſmodi diſtantiam.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Tum ea pyramis conſtituet particulam quandam ſuæ figuræ tena-
              <lb/>
            ciſſimam, quæ in puncta, vel pyramides ejuſmodi aliquanto re-
              <lb/>
            motiores ita poterit agere, ut ejus puncta reſpectivum ſitum ni-
              <lb/>
            hil ad ſenſum mutent. </s>
            <s xml:space="preserve">Ex quatuor ejuſmodi particulis in aliam
              <lb/>
            majorem pyramidem diſpoſitis fieri poterit particula ſecundi or-
              <lb/>
            dinis aliquanto minus figuræ tenax ob majorem diſtantiam par-
              <lb/>
            ticularum primi eam componentium, qua fit, ut vires in eaſ-
              <lb/>
            dem ab externis punctis impreſſæ multo magis inæquales inter ſe
              <lb/>
            ſint, quam fuerint in punctis conſtituentibus particulas ordinis
              <lb/>
            primi; </s>
            <s xml:space="preserve">ac eodem pacto ex his ſecundi ordinis particulis fieri
              <lb/>
            poſſunt particulæ ordinis tertii adhuc minus tenaces figuræ ſuæ,
              <lb/>
            atque ita porro, donec ad eas deventum ſit multo majores,
              <lb/>
            ſed adhuc multo magis mobiles, atque variabiles, ex quibus
              <lb/>
            pendent chemicæ operationes, & </s>
            <s xml:space="preserve">ex quibus hæc ipſa craſſiora
              <lb/>
            corpora componuntur, ubi id ipſum accideret, quod Newtonus
              <lb/>
            in poſtrema Opticæ quæſtione propoſuit de particulis ſuis pri-
              <lb/>
            migeniis, & </s>
            <s xml:space="preserve">elementaribus, alias diverſorum ordinum particulas
              <lb/>
            efformantibus. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed de particularibus hiſce ſyſtematis determi-
              <lb/>
            nati punctorum numeri jam ſatis, ac ad maſſas potius generali-
              <lb/>
            ter conſiderandas faciemus gradum.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">240. </s>
            <s xml:space="preserve">In maſſis primum nobis ſe offerunt conſiderandæ elegan-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0163-03" xlink:href="note-0163-03a" xml:space="preserve">Tranſitus ad
                <lb/>
              maſſas: quid
                <lb/>
              centrum gravi-
                <lb/>
              tatis: theore-
                <lb/>
              mata hic de eo
                <lb/>
              demonſtranda,</note>
            tiſſimæ ſane, ac & </s>
            <s xml:space="preserve">fœcundiſſimæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">utiliſſimæ proprietates cen-
              <lb/>
            tri gravitatis, quæ quidem e noſtra Theoria ſponte propemodum
              <lb/>
            fluunt, aut ſaltem ejus ope evidentiſſime demonſtrantur. </s>
            <s xml:space="preserve">Porro
              <lb/>
            centrum gravitatis a gravium æquilibrio nomen accepit ſuum, a
              <lb/>
            quo etiam ejus conſideratio ortum duxit; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed id quidem a </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>